Tου Φωτίου Γ. Πετροπούλου
Δρος Επιστημών της Αγωγής
Η ΤΙΜΗ ΣTΟΝ ΤΙΜΗΜΕΝΟΝ…
Αλέξιος Γ.Κ. Σαββίδης, ο Καθηγητής της ποντιακής αφύπνισης
Η σπουδαία προσφορά ενός ιστορικού μέσα από την αθόρυβη λειτουργία
της απλότητας και της σιωπής
«…το καλόν πουλίν της Ρωμανίας που κι αν επέρασεν, ανθεί και φέρει κι άλλο»
Το Διοικητικό Συμβούλιο της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών αποφάσισε να απονείμει στον κο Αλέξιο Γ.Κ. Σαββίδη, Καθηγητή Ιστορίας Μεσαιωνικών και Βυζαντινών Χρόνων στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών, της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών και Πολιτισμικών Αγαθών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, αντιπρόεδρο της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών, το βραβείο Οδυσσέα Λαμψίδη, για την 35χρονη ερευνητική και συγγραφική του συνεισφορά στη μελέτη της Ιστορίας και του Πολιτισμού του Μεσαιωνικού Πόντου καθώς και τη μουσικολογική βιβλιογραφική προσφορά του.
Τον εναρκτήριο χαιρετισμό της συγκινητικής εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών, την Κυριακή 18 Δεκεμβρίου 2016, παρουσία πλήθους κόσμου, έκανε η κα Γεωργία Χαριτίδου, Γραμματέας της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών, διαπρεπής φιλόλογος, τ. Διευθύντρια Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δ΄ Αθήνας, τονίζοντας χαρακτηριστικά: «Τελειώνει η φετινή χρονιά με μια ιδιαίτερη εκδήλωση. Τιμούμε έναν δικό μας άνθρωπο. Απονέμουμε το βραβείο του Οδυσσέα Λαμψίδη στον Αλέξιο Σαββίδη αλλά θα μου επιτρέψετε να τον αποκαλώ με το όνομά του που θεωρώ οικείο. Ο Αλέξης, καλός φίλος, διαπρεπής βυζαντινολόγος έχει προσφέρει πολλά σε μας τους Πόντιους και εν γένει στη Μεσαιωνική και Βυζαντινή Ιστορία».
Στη συνέχεια έλαβε τον λόγο ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών, κ. Χρήστος Γαλανίδης.
«Κυρίες και Κύριοι, σήμερα η μέρα μας δεν είναι σαν τις άλλες όπως έλεγε η αείμνηστη μητέρα μας. Τιμούμε τον Αλέξη μας, η χαρά μας είναι μεγάλη! Ομόφωνη ήταν η απόφαση του Δ.Σ. της ΕΠΜ να τιμήσουμε και ταυτόχρονα να τιμηθούμε από τον Καθηγητή Αλέξιο Σαββίδη.
Σε μια εποχή που μιλάμε για κρίση, επιθυμούμε να δείξουμε τον δρόμο της πνευματικής ανάτασης και του μεγαλείου που ξεκίνησαν οι πρόγονοί μας πριν 90 χρόνια. Η ΕΠΜ σεμνύνεται ότι κρατά την ουσία και ονειρεύεται μα συγχρόνως δίνει την ψυχή της προβάλλοντας δύο πράγματα, 1) το έργο της μέσα από την έρευνα και την εκδοτική δραστηριότητα και 2) τους ανθρώπους που την υπηρέτησαν και την υπηρετούν με γνώση, ήθος, σεμνότητα. Ένας τέτοιος άνθρωπος είναι ο καλός μας φίλος, Αλέξης Σαββίδης. Έναν τέτοιο άνθρωπο επέλεξε το Δ.Σ. της Ένωσης Ποντιακών Μελετών να τιμήσει απονέμοντας το βραβείο του Οδυσσέα Λαμψίδη.
Η Έλσα Γαλανίδου-Μπαλφούσια, φιλόλογος, λαογράφος, υπεύθυνη της βιβλιοθήκης της ΕΠΜ, αναφέρθηκε στον θεσμό απονομής βραβείων της ΕΠΜ και την προσωπικότητα του Οδυσσέα Λαμψίδη.
Τιμώντας σήμερα τον αγαπητό Αλέξη Σαββίδη, επισήμανε, η τιμή επιστρέφει σε μας και τους Ποντίους. 1923 χρονιά ανατροπής των πάντων για τον ελληνισμό. Οι πόντιοι προσπαθούν να χτίσουν από την αρχή το νοικοκυριό τους. Και ενώ όλα αυτά συμβαίνουν, μια ομάδα πνευματικών ανθρώπων αναρωτιούνται τι θα γίνουν ο πνευματικός πλούτος και οι παραδόσεις και αποφασίζουν να ιδρύσουν την Ένωση Ποντιακών Μελετών.(Ε.Π.Μ.) Η ΕΠΜ θέσπισε 5 βραβεία που αφορούν στον Πόντο και την ιστορία (Σεβασμιωτάτου Τραπεζούντος Χρύσανθου, Αρχιμανδρίτου Άνθιμου Παπαδόπουλου, Απ. Σουμελίδη, Ισαάκ Λαυρεντιάδη και Οδυσσέα Λαμψίδη).
Το «Βραβείο Οδυσσέα Λαμψίδη», η επιτροπή αποφάσισε ομόφωνα να απονεμηθεί στον Αλέξη Σαββίδη, Καθηγητή, Κοσμήτορα της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών και Πολιτισμικών Σπουδών για την 35χρονη συγγραφική και ερευνητική του προσφορά στον πολιτισμό του Πόντου. Στη συνέχεια η κα Γαλανίδου-Μπαλφούσια παρουσίασε τη ζωή και το έργο του Οδυσσέα Λαμψίδη του διακεκριμένου αυτού φιλολόγου, βυζαντινολόγου και ιστορικού ερευνητή που διετέλεσε πρόεδρος της ΕΠΜ το διάστημα 1962-1989. Χαρακτήρισε τον Λαμψίδη ως έναν μεγάλο και εμπνευσμένο δάσκαλο, αθεράπευτα ρομαντικό αλλά και ανυπότακτο επαναστάτη που αφιέρωσε όλη του τη ζωή και την ενεργητικότητά του στην ΕΠΜ και αγωνίστηκε σθεναρά να πείσει για την αναγκαιότητα συμπερίληψης στην ύλη της διδασκόμενης ελληνικής ιστορίας των σημαντικότερων περιόδων της εξέλιξης του Πόντου. Κλείνοντας, ανέφερε ότι ο Οδυσσέας Λαμψίδης εκτιμούσε τον Αλέξη Σαββίδη, τον θεωρούσε πολύτιμο συνεργάτη του και επιθυμούσε διακαώς να τον εντάξει στο δυναμικό της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών.
Η Γιασμίνα Μωυσείδου, Δρ. Βυζαντινής Ιστορίας αναφέρθηκε στο συγγραφικό έργο του Αλέξιου Γ.Κ. Σαββίδη. «…Ο Αλέξιος Σαββίδης, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου αποτελεί αναμφίβολα ένα σοβαρό κεφάλαιο της επιστημονικής κοινότητας της χώρας μας. Από τα πρώτα βήματα της ερευνητικής του πορείας παρουσίασε δείγματα σπουδαίας επιστημονικής προσωπικότητας. Έχοντας μαθητεύσει δίπλα σε διαπρεπείς βυζαντινολόγους καθηγητές «έχτισε» στέρεα και ευρύτερη επιστημονική βάση αποκτώντας καθοριστική σχέση με την ιστορία των μεσαιωνικών χρόνων. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές Βυζαντινής Ιστορίας στο King' s College. Στο Λονδίνο γνώρισε και συνεργάστηκε με τους καθηγητές Donald Nicol (Ντόναλντ Νίκολ) που θεωρείται ένας από τους διαπρεπέστερους βυζαντινολόγους του 20ου αιώνα και Antony Bryer (Άντονυ Μπράιερ), οραματιστή και δημιουργό που χαρακτηρίστηκε ως «ο νεοαπόστολος του Ποντιακού ελληνισμού» κι έφυγε από κοντά μας μόλις τον Οκτώβριο του 2016, ενώ εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή με επόπτη καθηγητή, τον Ιωάννη Καραγιαννόπουλο στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο.
Ο Αλέξιος Γ.Κ. Σαββίδης, γεννήθηκε στην Αθήνα το 1955, δίδαξε Βυζαντινή και Μεσαιωνική Ιστορία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ενώ από το 1997 διδάσκει Βυζαντινή Ιστορία και βυζαντινο-ισλαμικές σχέσεις στο Τμήμα Ελληνικών και Λατινικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Rand-Afrikaans του Johannesburg (Νοτίου Αφρικής). Έχει γράψει βιβλία και μελέτες-άρθρα ιδιαίτερα για τις σχέσεις Βυζαντίου-Ισλάμ (Άραβες-Τούρκοι), για τη βυζαντινή προσωπογραφία-γενεαλογία και για τη Μεσαιωνική Ιστορία του ελλαδικού χώρου και της Εγγύς Ανατολής.
Ο Αλέξιος Γ.Κ. Σαββίδης τιμήθηκε το 1997 με το Α΄ βραβείο Αμπντί Ιπεκτσί (Abdi İpekçi) για τη σημαντική συμβολή που είχε το έργο του στην τόνωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Ο καθηγητής Σαββίδης, ακάματος εργάτης των θεμάτων που τον απασχολούν συνεχώς, ερευνητής ελληνικών και διεθνών πηγών δε σταματά να ερευνά και να ανακαλύπτει λεπτομέρειες από τα έργα σπουδαίων ιστορικών μεσαιωνολόγων-βυζαντινολόγων. Είναι ο επιστήμονας που διαθέτει την ικανότητα να διακρίνει και να εκμαιεύσει το θετικό μέσα από το αρνητικό. Είναι αυτός που είχε το επιστημονικό σθένος να επισημάνει θετικά στοιχεία όπως αυτά προκύπτουν από τη μονογραφία για τους Μεγαλοκομνηνούς του Πόντου, του αντιπαθή στους Έλληνες επιστήμονες J. P. Fallmerayer (Γιάκομπ Φίλιπ Φαλμεράυερ) για τις γνωστές διατυπωμένες ακραίες θέσεις του περί εκσλαβισμού των βυζαντινής Ελλάδας, στοιχεία που συνέβαλαν στη μελέτη της ιστορίας των μεγάλων Κομνηνών της Τραπεζούντας και καταρρίπτουν τους ισχυρισμούς περί μονόπλευρων ανθελληνικών θέσεων. Χαρακτηρίζεται για τη βαθιά γνώση του σε θέματα της ιστορίας του Πόντου. Στην έρευνά του, που διεξάγεται με αυστηρή και ενδελεχή καταγραφή, εμπεριέχεται ο έλεγχος της δημοσιευμένης διεθνούς βιβλιογραφίας. Κινείται με ευχέρεια στην έρευνά του, από τους αρχαίους στους ύστερους και βυζαντινούς χρόνους. Το έργο του αυστηρά μεθοδικό και επιστημονικό έχει συμβάλλει τα μέγιστα στη μελέτη της Μικράς Ασίας και του Πόντου και τον καθιστά, κατά κοινή ομολογία, έναν από τους σημαντικότερους, ευέλικτους και συστηματικούς μελετητές της ιστορίας του Πόντου διεθνώς. Το έργο του είναι τόσο μεγάλο που είναι αδύνατον να περιγραφεί με πληρότητα και χωρίς κίνδυνο σημαντικών παραλείψεων στην παρούσα εκδήλωση.
Η προσφορά του στην έρευνα και την προώθηση της επιστήμης ως ακαδημαϊκός δάσκαλος, ως ιστορικός ερευνητής, ως Πρόεδρος Τμήματος και Κοσμήτορας Σχολής, ως επόπτης εκπόνησης διδακτορικών διατριβών, ως μέλος εκλεκτορικών σωμάτων και ως συγγραφέας είναι τόσο σημαντική ποσοτικά και ποιοτικά, που δίκαια χαρακτηρίζεται ως ο παραγωγικότερος εκ των βυζαντινολόγων της εποχής μας με έργο που αριθμεί τα 35 βιβλία, συμμετοχή σε 9 τόμους, συγγραφή πάνω από 180 άρθρων και 1000 λημμάτων, περισσότερες από 150 βιβλιοπαρουσιάσεις, και επί πολλά χρόνια άσκηση διοικητικού έργου με σοφό λογισμό, διορατικό βλέμμα και νηφάλιο πνεύμα, στοιχεία που τον καταξίωσαν στη συνείδηση των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας, παρά τους όποιους κλυδωνισμούς που δοκιμάζουν ενίοτε τις σχέσεις των μελών ΔΕΠ καθώς, και αυτό είναι το κυριότερο, στην ψυχή των φοιτητών του που στο πρόσωπο του καθηγητή Σαββίδη συναντούν όχι μόνο τον νεανικό ενθουσιασμό και τη λαχτάρα του πρωτόπειρου συνερευνητή αλλά συνάμα την ασφάλεια και την αυτοπεποίθηση του έμπειρου και καταξιωμένου δασκάλου αλλά και την πατρική φροντίδα και παραμυθία που αφειδώλευτα παρέχει η πατρική στοργή και το ενδιαφέρον του. Εξαιρετικός δάσκαλος, σύμφωνα με τα λεγόμενα φοιτητών του, δε διστάζει στιγμή να σταθεί στο πλευρό τους με απλότητα και υπομονή και να αφουγκραστεί τις αγωνίες, τους προβληματισμούς και τα όνειρα των νέων επιστημόνων που βρίσκονται στην αφετηρία του επιστημονικού τους ταξιδιού.
Το πολυδιάστατο έργο του, βαθυστόχαστο, σύνθετο και λεπτομερές στους ειδικούς αλλά συνάμα απλό και κατανοητό στους αδαείς, έχει πολλούς αποδέκτες. Πανεπιστημιακούς δασκάλους, διδάκτορες, μεταπτυχιακούς ερευνητές, εκπαιδευτικούς, φοιτητές αλλά και το ευρύτερο κοινό που θέλει να εμπλουτίσει τις γνώσεις του ή να ανακαλύψει την ιστορία του ποντιακού ελληνισμού. Η προσέγγιση του έργου του καθηγητή Σαββίδη απαιτεί ευρυμάθεια, γνώσεις, ικανότητα προσέγγισης της βυζαντινής προσωπογραφίας και μελέτης των κειμένων, αρχαίων και βυζαντινών, εμβριθή γνώση της σχέσης του Βυζαντίου με τον περιβάλλοντα κόσμο Ευρώπης, Ασίας, Καυκάσου, Μεσογείου και Ισλαμικής κουλτούρας. Είναι άγνωστο αν σήμερα γνωρίζαμε τόσα πολλά γύρω από τον μεσαιωνικό ελληνισμό του Πόντου χωρίς την ύπαρξη του Αλέξη Σαββίδη. Δίκαια λοιπόν δέχεται τον σεβασμό των επαϊόντων και εν γένει των Ελλήνων του Πόντου γιατί συνεισέφερε στη διάσωση αξιόλογων μνημείων της ιστορίας και του πολιτισμού μας.
Στη συνέχεια η κα Μωυσείδου παρουσίασε εκτενώς το τελευταίο συγγραφικό έργο του Καθηγητή Σαββίδη, με τίτλο: «Το Κράτος των μεγάλων Κομνηνών της Τραπεζούντας 1204-1461μ.Χ. Η Βυζαντινή αυτοκρατορία του Πόντου. Μια ευσύνοπτη ιστορική επισκόπηση, εκδόσεις Ε.Π.Μ., Αθήνα 2016». Τόνισε μεταξύ των άλλων ότι το όνειρο του δασκάλου, Οδυσσέα Λαμψίδη έγινε πραγματικότητα. Ο Αλέξιος Σαββίδης είναι σήμερα Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, διακεκριμένος μεσαιωνολόγος-βυζαντινολόγος και αντιπρόεδρος της Ε.Π.Μ.. Ο Αλέξιος Σαββίδης, δεινός ερευνητής της Ιστορίας της αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας, και του Βυζαντινού Πόντου, τιμώντας τη μνήμη του μεγάλου μας δασκάλου, (συμπληρώθηκαν δέκα χρόνια από τον θάνατο του Οδυσσέα Λαμψίδη, 1917-2006), έγραψε και παραδίδει στο ευρύτερο κοινό, ένα ακόμη βιβλίο του. Σε φάση βαθιάς επιστημονικής ωριμότητας, εκφράζει με ανθρώπινη απλότητα, την ικανοποίησή του για την έκδοση του παρόντος πονήματος για τον πολιτισμό της οικογένειας των Μεγαλοκομνηνών. Η εξαιρετική αυτή μελέτη αναδεικνύει τη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο και ρίχνει άπλετο επιστημονικό φως στην ιστορία της αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας. Καλύπτει τα γεγονότα από τη γέννηση ως την πτώση της αυτοκρατορίας. Κινείται με άνεση σε ένα διττό επίπεδο έχοντας από τη μια έναν εγκυκλοπαιδικό χαρακτήρα που στοχεύει να ευαισθητοποιήσει όλους τους συμπατριώτες μας σχετικά με τον Πόντο και να φανεί χρήσιμη σε κάθε αναγνώστη που θέλει να εντρυφήσει στο θέμα μελέτης και από την άλλη όντας άρτια σε σχέση με τη στόχευσή της εφοδιάζει τον απαιτητικό ερευνητή, με πλήθος στοιχείων, σημαντικών στην διεξαγωγή της επιστημονικής μελέτης.
Σήμερα, περισσότερο από ποτέ και υπό το καθεστώς της αμφισβήτησης των διεθνών συνθηκών και των καθορισμένων από διεθνείς συμβάσεις συνόρων και τη σχεδιασμένη παραχάραξη της ιστορίας σχετικά με την παρουσία ελληνικού στοιχείου στην περιοχή της Τραπεζούντας και της πολιτιστικής γενοκτονίας μέσα από τη συστηματική καταστροφή των μνημείων που άφησε αλώβητα η φθορά του χρόνου, η ερευνητική μελέτη του καθηγητή Σαββίδη αποτελεί έργο εθνικής αφύπνισης, άξιο επαίνων και επιβράβευσης, αφού καταδεικνύει πλέον τελεσίδικα την αυτονόητη ύπαρξη και παρουσία, τον αυτόνομο ρόλο της αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας, της ελληνικότητάς της, του πολιτισμού και του πλούτου της στις επιστήμες και τα γράμματα. Επέζησε οκτώ χρόνια μετά την άλωση της Πόλης, και αποτέλεσε το τελευταίο ανεξάρτητο ελληνικό κράτος, το τελευταίο μεσαιωνικό προπύργιο του ελληνισμού που κυβερνιόταν από Έλληνες.
Ο ομότιμος Καθηγητής πολιτικής Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Γεώργιος Μανιάτης έλαβε τον λόγο αναπτύσσοντας την εισήγησή του με τίτλο: «Το μουσικολογικό έργο του Αλέξιου Γ.Κ.Σαββίδη».
Είναι μεγάλη χαρά και τιμή, εκφώνησε ο κ. Μανιάτης, που βρίσκομαι μαζί σας. Εντυπωσιάστηκα από την περιήγησή μου στο όμορφο μουσείο που με μεράκι και περισσή φροντίδα έχετε δημιουργήσει. Ο Αλέξης Σαββίδης έχει χαράξει με χρυσά γράμματα την πορεία του στη μελέτη της Ιστορίας των Μεσαιωνικών και Βυζαντινών χρόνων. Ο Αλέξης όμως έχει να επιδείξει στο ενεργητικό του και μια άλλη εξίσου λαμπρή πορεία για την οποία θα σας μιλήσω σήμερα, αυτή του καταξιωμένου μουσικολόγου, του συστηματικού μελετητή ως εραστή της μουσικής που η δύναμη της αγάπης του για τη μουσική, τον ώθησε να μετατρέψει το χόμπι της μουσικής του ενασχόλησης σε εμπεριστατωμένη μουσικολογική έρευνα, φθάνοντας ή ξεπερνώντας καταξιωμένους, με λαμπρές σπουδές, μουσικολόγους. Η σπουδαιότητα του μουσικολογικού του έργου πηγάζει και εδράζεται στην ακεραιότητα της μουσικής του ακρόασης, της αγνής αγάπης του για τη μουσική και της εξαιρετικά ευαίσθητης προσέγγισής του εν γένει της τέχνης. Ιδιαίτερα στις μέρες μας που η γνησιότητα των μουσικών ακουσμάτων δοκιμάζεται από εξωγενείς και πολλές φορές άσχετους με τη μουσική παράγοντες, το έργο του Αλέξη Σαββίδη αποτελεί σταθερή αξία και απευθύνεται με παρρησία σε αμφότερο κοινό, ειδικούς και μη. Από τη μια σε ειδικούς που ζητούν να αντλήσουν εξειδικευμένη πληροφόρηση και από την άλλη, σε φιλόμουσους ερασιτέχνες που διανύουν τα πρωτόλεια βήματά τους στο ταξίδι της μουσικής ακρόασης.
Ο παιδαγωγικός χαρακτήρας του μουσικολογικού έργου του προγυμνάζει κατάλληλα την αναζήτηση της εμπειρίας του διαλόγου στα μουσικά μονοπάτια μεταξύ του φιλόμουσου ακροατή και ενός βαθέος στοχαστή της μουσικολογικής έρευνας και αναδίφησης.
Μέσα από τη διαλογική αυτή σχέση ο Αλέξης Σαββίδης συνοδοιπορεί με τον ερασιτέχνη μουσικό ακροατή σε μουσικά έργα υποδομής και δε διστάζει να βουτήξει μαζί του σε πυκνογραμμένα κείμενα κριτικής παρέμβασης. Στα βιβλία του με τίτλο: «Οι μεγάλοι μαέστροι», τα «Δοκίμια κλασσικής μουσικής Παιδείας» και το εντυπωσιακά πρωτότυπο «οι μαέστροι στο διαδίκτυο» παραθέτει άκρως ενδιαφέρουσες πληροφορίες και κριτικά σχόλια. Εισάγοντας τον ακροατή στον ωκεανό του διαδικτύου του δίνει την ευκαιρία να ανακαλύψει και να γνωρίσει καταπληκτικά ανέκδοτα παλαιά μουσικά ευρήματα.
Ο Αλέξης Σαββίδης έχει συγκεντρώσει τις παρεμβάσεις του στα μουσικά δρώμενα που χαρακτηρίζονται από τη γλαφυρότητα του ύφους του και από τη διάθεσή του να επικοινωνεί με τρόπο απλό και εύληπτο με το κοινό. Πολύτιμο βοήθημα αποτελούν τα σχόλια που γράφει κάθε χρονιά στα μουσικά επετειολόγια. Στο σημείο αυτό αξίζει να τονιστεί ότι κατά τη γνώμη μας υπάρχουν δυο ειδών κριτικοί. Αυτοί που κρίνουν μόνο και μόνο για να επικρίνουν. Και αυτοί που με τα κριτικά κείμενά τους ασκούν αγωγή στο πλαίσιο μιας μορφωτικής διαδικασίας. Οι κριτικές παρεμβάσεις του Αλέξη Σαββίδη είναι πάντα εύστοχες και εποικοδομητικές. Ο Σαββίδης καταφέρνει να συνδυάζει την ακεραιότητα της αυστηρότητας με τη νουθεσία της ευγένειας και τη φροντίδα της ηπιότητας. Η κριτική του λόγου του διαπλάθει χωρίς να απορρίπτει, διαθέτει σμιλευτική ισχύ χωρίς ίχνος επιθετικής αιχμής. Η μελέτη των κειμένων του Σαββίδη για τη μουσική εμπεριέχουν την απόλαυση. Αυτή η συναρπαστική πτυχή του Αλέξη Σαββίδη για τη μουσική αντλώντας δύναμη από την αστείρευτη αγάπη του για αυτή θα συνεχιστεί και με άλλα έργα. Σύντομα ο δημιουργός θα επεκταθεί από τους μεγάλους μαέστρους στους μεγάλους σολίστ εμπλουτίζοντας το κενό που υπάρχει στην ελληνική μουσικολογική βιβλιογραφία.
Αξίζει να γίνει ιδιαίτερη αναφορά στη βιωματική σχέση του Αλέξη με τον υπέροχο άνθρωπο, τον ποιητή Νίκο Καρούζο και των δυο τους με τη μουσική. Ο Νίκος Καρούζος δεν ήταν μόνο ποιητής. Γράφει κάπου ο Γιώργος Ξένος ότι ο Καρούζος άκουγε σαν μουσουργός, σκεπτόταν σαν φιλόσοφος, έβλεπε ως ζωγράφος και αισθανόταν σαν παιδί. Ήξερε και του άρεσε να παίζει με τον ήχο της αστραπής, που ’ρχόταν με τη λάμψη. Άκουγε τη λάμψη και άρπαζε τα ηλεκτρόνια και τα ’φτιαχνε ποιήματα. «Να μπορείς να ανέβεις πάνω τους και να ιδείς ότι πράγματι στον ουρανό οι δυνατότητες είναι μόνο συναρπαστικές», έλεγε.
Επίσης να αναφέρουμε τη σχέση του Σαββίδη με τον συνθέτη Δημήτρη Μητρόπουλο όπου ο πρώτος μας παραθέτει με ευσύνοπτο τρόπο σημαντικές πληροφορίες για τον ιεροφάντη της μουσικής.
Ο καθηγητής Μανιάτης έκλεισε την εισήγησή του τονίζοντας πόσο σημαντική είναι και η παρακαταθήκη του δοκιμίου του για τον μαέστρο της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών (ΚΟΑ) και της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, Ανδρέα Παρίδη. Με συγκίνησε ο τρόπος που ο Αλέξης Σαββίδης προσεγγίζει το έργο του σπουδαίου αλλά ξεχασμένου ερμηνευτή αναδεικνύοντας το πάθος του για την ερμηνεία και την ανιδιοτέλεια της μουσικής ματιάς του.
Στη συνέχεια έλαβε τον λόγο και πάλι ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών, κ. Χρήστος Γαλανίδης για να απονείμει το βραβείο στον τιμηθέντα: «Αγαπητέ Αλέξη, εκ μέρους του Δ.Σ. της Ε.Π.Μ. σου απονέμω την παρούσα περγαμηνή και το επίχρυσο ανάγλυφο μετάλλιο των ποντιακών μελετών ως ύψιστη τιμή στο πρόσωπό σου. Το ελάχιστο που κάνουμε για σένα και το έργο σου στη μελέτη της ιστορίας του μεσαιωνικού ποντιακού ελληνισμού που έχει κριθεί και καταξιωθεί από την παγκόσμια πανεπιστημιακή κοινότητα. Τιμούμε και βραβεύουμε τον άνθρωπο με το απαράμιλλο ήθος, τον σεμνό χαρακτήρα, τον σεπτό λιτό λόγο. Αλέξη μας, αν και δεν έχεις ανάγκη τα κολακευτικά λόγια, οφείλω να τονίσω ότι η συμμετοχή σου στο Δ.Σ. της Ε.Π.Μ. όλα αυτά τα χρόνια πλούτισε την ένωσή μας με την πολύτιμη παρουσία σου, τις εύστοχες επισημάνσεις, την αμεσότητα των λόγων σου σε μια σειρά κρίσιμων ζητημάτων. Εξάλλου μέσα από τα λίγα προκύπτουν πολλά. Είμαστε ευτυχείς για τη συνεργασία αυτή που διεξήχθη σε ένα ζεστό και φιλικό περιβάλλον και θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε όσο οι δυνάμεις μας και ο χρόνος το επιτρέψουν.
Ο καθηγητής Αλέξιος Σαββίδης παρέλαβε το βραβείο αντιφωνώντας:
Αγαπητοί φίλοι και φίλες συμπατριώτες. Είναι μοναδική εμπειρία να βρίσκεσαι με δασκάλους και μαθητές. Με τιμήσατε υπερβάλλοντας ίσως αλλά ομολογώ ότι μοιραζόμαστε την ίδια αγάπη για τον Πόντο και τη μουσική. Κάποτε με ρώτησε κάποιος: «Πώς έχεις προλάβει να γράψεις τόσα πολλά;»
Τότε του απάντησα: «δουλεύω πολύ, μιλάω λίγο». Και με ξαναρώτησε: «ποιος είσαι;» «Είμαι του είπα, Αθηναίος, ποντιακής καταγωγής που λατρεύω το λακωνίζειν».
Αγαπητοί φίλοι αισθάνομαι την ανάγκη να εκφράσω ότι στην αγκαλιά της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών αισθάνομαι μια επιστημονική ζεστασιά, που δεν το κρύβω, δεν την έζησα πουθενά αλλού. Ειδικά στις μέρες μας που η κρίση ταλανίζει την ανθρώπινη επικοινωνία και δοκιμάζει τις ανθρώπινες σχέσεις που συχνά δείχνουν να κρέμονται από μια κλωστή.
Η επιτροπή μας, που παρά το σημαντικό έργο που έχει επιτελέσει, δεν υπηρετεί αποκλειστικά τις ανάγκες ανάδειξης της ποντιακής ιστορίας, έχει βάλει ωστόσο στόχο να πραγματοποιήσει μεγάλο εκδοτικό και ερευνητικό έργο. Ασφαλώς έχει εμπλουτίσει τη βιβλιογραφία αρκετά. Υπάρχει όμως ένα έργο που οφείλουμε να παραδώσουμε στην επιστημονική κοινότητα μεσοπρόθεσμα. Ένα εγκυκλοπαιδικό λεξικό προσωπογραφιών των προσωπικοτήτων του ποντιακού ελληνισμού. Για το έργο αυτό απαιτείται συντονισμένη ερευνητική εργασία.
Ο καθηγητής Σαββίδης, μίλησε για τη σχέση του με τον Οδυσσέα Λαμψίδη και τον Antony Bryer. Ο Bryer μου είπε: «μόλις γυρίσεις στην Ελλάδα να επισκεφθείς τον Οδυσσέα Λαμψίδη». Πράγματι γυρνώντας στην πατρίδα, γνώρισα τον Οδυσσέα Λαμψίδη. Μου φέρθηκε με αγάπη, εκδηλώνοντας πάντα μια πατρική αυστηρότητα και συγκρατημένα αισθήματα. Ένιωθα ότι όσο πιο πολύ με αγαπούσε τόσο πιο αγέρωχα με κοιτούσε. Αποδελτιώνοντας το έργο του, γνώρισα τη σπουδαιότητά του. Δεν ξέρω αν θα συναντήσω ποτέ τέτοιον επιστήμονα. Είχε μια εξαιρετική ικανότητα να αποκρυπτογραφεί και να αναλύει τις ιστορικές πηγές. Αναμφίβολα, μεγάλη ήταν η συμβολή του στη μελέτη και ανάδειξη των αρχαίων κειμένων και φυσικά στην εισαγωγή τους στην εκπαίδευση και τη διδασκαλία των μαθητών του. Περάσαμε αρκετές ώρες μεταφράζοντας τα έργα του Bryer (Μπράιερ), ο θάνατος του οποίου άφησε ορφανή κατά ένα σημαντικό μέρος την Ποντιολογία. Βρίσκεται εν ζωή βέβαια ο τρίτος μεγάλος μεσαιωνολόγος, καθηγητής και Ακαδημαϊκός, Sergei P. Karpov (Καρπόφ).
Το 1986 ξεκίνησα μόνος μου το περιοδικό «Βυζαντινός Δόμος» σε πείσμα πολλών αντιδράσεων και εξακολουθώ όλα αυτά τα χρόνια να είμαι ο επιστημονικός επιμελητής της έκδοσης. Υπάρχουν ανεκμετάλλευτες πηγές στην ιστορία των Κομνηνών. Περιμένουμε από τους νέους επιστήμονες να μας διαδεχθούν και να συνεχίσουν το έργο μας για τον βυζαντινό και ποντιακό ελληνισμό. Αξίζει τον κόπο γιατί στο διάστημα της υπερχιλιόχρονης ζωής της, η βυζαντινή αυτοκρατορία κατόρθωσε να επιζήσει μέσα από αμέτρητες εξωτερικές απειλές και επιθέσεις, προερχόμενες από τη Δύση, την Ανατολή και τον Βορρά καθώς και από πολλές εσωτερικές αναταράξεις. Παράλληλα δημιούργησε έναν σπουδαίο αυτοτελή πολιτισμό με αξιολογότατες επιδόσεις στα γράμματα, τις τέχνες και πολλές από τις επιστήμες.
Κυρίες και κύριοι, εκφράζοντας τη συγκίνηση και τη βαθιά ευγνωμοσύνη μου σε όλους σας, παρακαλώ να μου επιτρέψτε να τηρήσω τη λακωνικότητά μου και να σταματήσω εδώ.
Το κείμενο εκφωνήθηκε κατά τη διάρκεια της τελετής βράβευσης του καθηγητή Α.
Σαββίδη από την Επιτροπή Ποντιακών Μελετών στις 18 Δεκεμβρίου 2016.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου