Να ξεκαθαριστεί η «κόπρος του Αυγεία» από τους Αγροτικούς συνεταιρισμούς

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΤΣΟΥΚΑΛΗ ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ Ν/Σ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΥΣ

Κύριες και κύριοι συνάδελφοι, η χώρας μας κατέχει μια θλιβερή παγκόσμια πρωτιά. Το νομοσχέδιο αυτό το οποίο συζητάμε σήμερα, είναι το έκτο από τη Μεταπολίτευση, που ρυθμίζει αγροτικούς συνεταιρισμούς. Χαρακτηριστικά σας λέω ότι από το 1979, που είχαμε τον πρώτο μεταπολιτευτικό νόμο, μέχρι το 2000 μεσολάβησαν πέντε νόμοι. Έχουμε περίπου ένα νόμο ανά πέντε χρόνια, όταν όλες οι άλλες χώρες έχουν ένα σταθερό, μακρόχρονο και φερέγγυο πλαίσιο, το οποίο επικαιροποιείται βεβαίως με φειδώ και επιβάλλεται ουσιαστικά από τους ίδιους τους συνεταιριστικούς φορείς προκειμένου να ανταποκριθούν στη σύγχρονη πραγματικότητα και στις συγκυρίες και προκειμένου να καθίστανται πιο ανταγωνιστικοί.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, για να φθάσουμε σε μία ολοκληρωμένη διατύπωση ενός πλαισίου για τους συνεταιρισμούς, πρέπει να θέσουμε κάποια βασικά ερωτήματα και να υπάρξουν κάποιες προϋποθέσεις. Πρέπει να προσδιοριστούν, πρώτα απ’ όλα, τα στοιχεία της παραγωγικής ανασυγκρότησης που επιδιώκουμε: Ποιες θα είναι οι προτεραιότητες και πώς αυτές εντάσσονται στη γενικότερη παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας, στην περίοδο, μάλιστα, συνολικής και δομικής κρίσης. Πρέπει ο πρωτογενής τομέας  να συμβάλει πρωτίστως στην οικονομική επιβίωση των αγροτών, να προσελκύει νέους ανθρώπους στην ύπαιθρο.

Εδώ κάνω μία παρένθεση, κύριε Υπουργέ. Το ενθαρρυντικό φαινόμενο λόγω της κρίσης να εγκαθίστανται νέοι με προσόντα στην ύπαιθρο και να προσπαθούν να παρακάμψουν τη γραφειοκρατία στις περιοχές εκείνες, προκειμένου να αναπτύξουν νέες παραγωγές, βιολογικές καλλιέργειες, προκειμένου να δώσουν μία νέα πνοή στην ύπαιθρο, δυστυχώς μέχρι αυτή τη στιγμή δεν αντιμετωπίζεται.

Ποια είναι, όμως, τα νέα χαρακτηριστικά του νέου αγρότη; Σε αυτά πρέπει να απαντήσει όλη η πρόταση της Κυβέρνησης. Ο αγρότης δεν είναι –ή τουλάχιστον, δεν πρέπει να είναι- πλέον ένας απλός παραγωγός. Ο αγρότης είναι, σύμφωνα με τα σύγχρονα στοιχεία, διαχειριστής τοπίου. Ο αγρότης πρέπει να γνωρίζει διαχείριση υδάτινων πόρων. Πρέπει να γνωρίζει την προστασία της βιοποικιλότητας. Πρέπει να γνωρίζει πολλά περισσότερά πράγματα από το απλώς και μόνο να καλλιεργεί. Επίσης, ο αγρότης εντάσσεται και σε άλλες αναπτυξιακές διαδικασίες και δραστηριότητες. Ουαί και αλίμονο αν δεν εντασσόταν. Τέλος, πώς θα εντάξουμε τους αγροτικούς συνεταιρισμούς στα διεθνή συνεταιριστικά δεδομένα και στις αντίστοιχες κατανομές;

Το 2012, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, έχει ανακηρυχτεί από τον ΟΗΕ ως έτος αφιερωμένο στο συνεταιριστικό κίνημα με αντίστοιχες δράσεις και ενέργειες. Λίγοι μήνες απομένουν και η χώρα εμφανίζεται εντελώς ανέτοιμη, χωρίς επιχειρησιακό σχέδιο για τη συνεταιριστική ιδέα. Εκφράζει το νομοσχέδιο αυτήν την αντίληψη, σύμφωνα με την παγκόσμια συνεταιριστική σκέψη, με το όραμα που θα θέλαμε, ιδιαίτερα σήμερα, για την ιδέα αυτή; Η εκτίμησή μας είναι ότι όχι. Μια απλή ανάγνωση του περσινού ψηφίσματος του ΟΗΕ επιβεβαιώνει την άποψή μας.

Αξίζει εδώ μια ιδιαίτερη αναφορά στον πρώτο νόμο, στο ν. 602∕1915, ο οποίος αντιμετώπιζε ολιστικά τη συνεταιριστική ιδέα. Ρύθμιζε, δηλαδή, και τους αστικούς συνεταιρισμούς μέχρι μάλιστα το 1985. Αλλά ας αξιολογήσουμε το παρόν νομοσχέδιο, πρώτα απ’ όλα συνταγματικά.

Κύριε Υπουργέ,  το θέμα σας το είχαμε θέσει και στην Επιτροπή. Σας είχαμε κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου σχετικά με τις αντισυνταγματικές συμβατότητες κυρίως του άρθρου 19. Θα μου επιτρέψετε να σας αναφέρω –φαντάζομαι την έχετε δει και την έχετε μελετήσει- την έκθεση του Επιστημονικού Συμβουλίου της Βουλής. Δεν ξέρω πώς θα ξεπεράσετε τη διαδικασία εκκαθαρίσεων και συγχωνεύσεων. Είναι η πρώτη φορά που βλέπω τόσο καθαρή διατύπωση του Επιστημονικού Συμβουλίου. Μέχρι τώρα ήταν έμμεσες, απλώς υπονοούμενα. Εδώ η θέση είναι κατηγορηματική, ότι πλέον δεν μπορείτε να δικαιολογήσετε με αυτήν τη διαδικασία τη διάταξη της παραγράφου 5 του άρθρου 12 σχετικά με την αναγκαστικότητα των συνεταιρισμών. Το είχαμε επισημάνει. Το είχε επισημάνει και παλαιότερα το ίδιο Συμβούλιο σε προηγούμενο νόμο, πλην όμως, φαίνεται ότι δεν καταφέρατε να το ξεπεράσετε. Στο πλαίσιο αυτό καταθέσαμε και την τροπολογία στο άρθρο 19.

Μέχρι σήμερα οι αγροτικοί συνεταιρισμοί στη χώρα μας ήταν ένα «θερμοκήπιο» –σ’ αυτό συμφωνούμε- το οποίο εξέθρεψε ό,τι πιο αναχρονιστικό τα τελευταία τριάντα χρόνια. Εξυπηρέτησαν κομματικές επιδιώξεις, χειραγώγησαν τους αγρότες, αλλοίωσαν τα χαρακτηριστικά του αγροτικού πληθυσμού. Ευθύνες έχουν και οι ίδιες οι διοικήσεις των οργανώσεων. Πόσοι άραγε, από τους ανενεργούς συνεταιρισμούς και τους καθηλωμένους αγροτικούς συλλόγους δεν στήθηκαν για παρεμφερείς σκοπούς; Θεωρούμε ότι χέρι-χέρι και στον πυρήνα του πελατειακού συστήματος, που αναπτύχθηκε στη χώρα, συνέβαλαν καθοριστικά στην αποσάθρωση της παραγωγικής βάσης του πρωτογενή τομέα.

Τελειώνω, λέγοντας, κύριε Υπουργέ, ότι πολιτική βούληση χρειαζόταν -αποκλειστικά και μόνο πολιτική βούληση- και συναίνεση, την οποία μπορούσατε να εξασφαλίσετε από όλες τις πολιτικές δυνάμεις, προκειμένου να εφαρμοστεί ο προηγούμενος νόμος. Ό,τι επιδιώκεται με αυτόν το νόμο με μικρές προσαρμογές στο προηγούμενο θεσμικό πλαίσιο μπορούσατε να το πετύχετε. Δεν το επιδιώξατε. Φέρνετε αυτόν εδώ το νόμο, ο οποίος φιλοδοξεί να κάνει πάρα πολλά. Η εκτίμησή μας είναι ότι δεν θα καταφέρει να κάνει πάρα πολλά σε σχέση και με την αντισυνταγματικότητα αυτών των διατάξεων. Το μόνο που σας λέμε είναι να επιδιώξετε συναίνεση, ούτως ώστε πραγματικά να ξεκαθαριστεί η «κόπρος του Αυγεία» από αυτόν το θεσμό.