ΓΙΑ ΤΗΝ «ΤΙΜΗ» ΤΟΥ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ

Άρθρο της Ναυσικάς Κυριάκη

Μέλους του ιδρυτικού πυρήνα της ΕΝΑΚ

     Η περιοχή της Μεσογείου, το νερό και οι γύρω από αυτήν χώρες, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί σαν μια θάλασσα λαδιού. Μια θάλασσα που ο κυματισμός της ξεκινά από τα βόρεια παράλια της Αφρικής, σκάει πρώτα στη Κρήτη και έρχεται να χαϊδέψει απαλά τις παραλίες της νότιας Πελοποννήσου. Ναι, η Μεσόγειος είναι μια ευλογημένη περιοχή. Το «χρυσάφι» της, μοναδικό στο κόσμο, είναι ανεξάντλητο. Και όμως! Η τιμή (σε όλες τις εκδοχές της) αυτού του χρυσαφιού, παρουσιάζεται ολοένα και πιο υποτιμημένη.

Παραθέτουμε απόσπασμα από άρθρο

Του Tom Mueller

«Μετάφραση και αναδημοσίευση από το πρωτότυπο άρθρο που δημοσιεύθηκε στον New Yorker (13 Αυγούστου 2007)

Στις 10 Αυγούστου 1991, ένα σκουριασμένο δεξαμενόπλοιο με το όνομα Mazal (Ευτυχία) II έδεσε στο βιομηχανικό λιμάνι Ordu της Τουρκίας και γέμισε τα αμπάρια του με 2.200 τόνους φουντουκέλαιο. Το πλοίο στη συνέχεια ξεκίνησε ένα περίπλοκο ταξίδι διασχίζοντας την Μεσόγειο και την Βόρειο Θάλασσα.  Στις 21 Σεπτεμβρίου, όταν το Mazal ΙΙ προσέγγισε στο λιμάνι της Barletta, στην Απουλία της Ν. Ιταλίας, το φορτίο είχε μετατραπεί επισήμως σε ελληνικό ελαιόλαδο. Πέρασε από το τελωνείο, πιθανόν με την συμπαιγνία κάποιου υπαλλήλου, φορτώθηκε σε βυτία και παραδόθηκε στη ραφινερία Riolio, μια ιταλική επιχείρηση ελαιολάδου με έδρα την Barletta. Εκεί πωλήθηκε –σε κάποιες περιπτώσεις αναμεμιγμένο με  πραγματικό ελαιόλαδο- σε πελάτες της Riolio.

Στο διάστημα μεταξύ Αυγούστου και Νοεμβρίου 1991, το Mazal II καθώς και ένα άλλο δεξαμενόπλοιο, το Katerina T., παρέδωσαν στην Riolio περίπου 10.000 τόνους φουντουκέλαιο τούρκικης προέλευσης και ηλιέλαιο από την Αργεντινή, όλα δηλωμένα σαν ελληνικό ελαιόλαδο.

Ο ιδιοκτήτης της Riolio,  Domenico Ribatti, πλούτισε από το νοθευμένο λάδι....»

      Η τεχνολογία τροφίμων, η επεξεργασία τους, έφθασε στην περιοχή της Μεσογείου πριν μερικές δεκαετίες. Οι πιο ανεπτυγμένες μεσογειακές χώρες , όπως η Ισπανία και η Ιταλία, την χρησιμοποίησαν ευρύτερα, η Ελλάδα σε μικρότερη κλίμακα και οι δε υπόλοιπες έμειναν απλοί παραγωγοί γεωργικών προϊόντων και ελαιολάδου. Έτσι έχουμε στην νότια Ευρώπη, χώρες πλούσιες ελαιοκομικά και χώρες παρότι ελαιοπαραγωγικές, φτωχές αγροτικά.

     Στη  χώρα μας, μια χώρα μεσαία προς καθυστερημένη τεχνολογικά, αλλά πολύ ανεπτυγμένη στη κρατική κομπίνα, προωθήθηκε ένα μοντέλο μεσαίου δρόμου. Έχουμε περιοχές με υπερπαραγωγή ελαιολάδου και με μεγάλες εξαγωγές και περιοχές που εγκαταλείπεται η καλλιέργεια επειδή είναι εξαιρετικά ασύμφορη. Παρατηρείται μεγάλη ανισότητα μεταξύ των ελαιοπαραγωγών, εκπληκτικό φαινόμενο για μια χώρα με τόσο μικρή έκταση και χωρίς μεγάλες κλιματολογικές διαφορές στις μεταξύ τους περιοχές.

Zoogla.gr 25/7/2011

« Έρευνα για ελληνοποίηση ελαιολάδων που πωλούνται ως κρητικό «εξαιρετικό παρθένο» και κρητικό «παρθένο ελαιόλαδο» σε μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ, πραγματοποιεί το Σώμα Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος.

Επίσης, εξετάζεται το ενδεχόμενο οι ίδιες ποσότητες, που ανέρχονται σε εκατοντάδες τόνους,  να διακινούνται με πλασματικές τιμές ή και εντελώς εικονικά, ώστε κάποιοι επιτήδειοι να εισπράττουν παράνομα την επιστροφή ΦΠΑ.

Όλα άρχισαν όταν διαπιστώθηκε ότι στο συσκευασμένο ελαιόλαδο «Κρητών Γεύσεις» και «Ελαιόλαδο ΕΛΟΜΑΣ» δεν αναγράφονταν πού έγινε η τυποποίηση, ούτε και ο αλφαριθμητικός αριθμός αναγνώρισης (EL).

Επίσης διαπιστώθηκε ότι στην εταιρεία KRETA FOOD ΕΠΕ, που δραστηριοποιείται στην τυποποίηση ελαιολάδων, με την ονομασία «Αρχαϊκά» και τον χαρακτηρισμό «Εxtra Παρθένο ελαιόλαδο ελληνικής προέλευσης», γίνονταν αγορές ιδιαίτερα μεγάλων ποσοτήτων ελαιολάδου, δυσανάλογων, σύμφωνα με την Περιφέρεια, για τη δυναμικότητα της περιοχής.
Η έρευνα οδήγησε στο ελαιοτριβείο της Αθανασίας Μυλωνάκη στα Τοπόλια Κισσάμου, όπου διαπιστώθηκε η αγορά 1.077.995 κιλών ελαιολάδου, μίας ποσότητας που, βάσει του εγγράφου, δεν μπορεί να επεξεργαστεί η μονάδα, αλλά ούτε και να παραχθεί στη γύρω περιοχή.
Στο έγγραφο του αντιπεριφερειάρχη Χανίων, Απόστολου Βουλγαράκη, που απεστάλη στο Σώμα Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος, στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και στην Επιτροπή Ανταγωνισμού, αναφέρεται ότι η ποσότητα αυτή, είχε πληρωθεί στους παραγωγούς με τιμή 2,92 έως 2,95 ευρώ το κιλό, την εποχή που οι τιμές κυμαίνονταν από 1,80 έως 2.20 το κιλό, δηλαδή στα τέλη του 2010 και στις αρχές του 2011. Δηλαδή, το ελαιοτριβείο πλήρωνε τους παραγωγούς έως και 1,20 ευρώ το κιλό περισσότερο από την τρέχουσα τιμή. Το ίδιο λάδι, συσκευασμένο κατέληγε στα ράφια της αλυσίδας σούπερ μάρκετ Lidl, όπου η τιμή του δεν ξεπερνούσε τα 3,80 ευρώ το λίτρο.

Στην έκθεση της επιτροπής που διενήργησε την έρευνα, εκφράζονται αμφιβολίες αν οι ποσότητες που αναφέρονται είναι αληθινές και εκφράζονται υποψίες, είτε για παράνομη επιστροφή ΦΠΑ, είτε για παράνομη ελληνοποίηση ελαιολάδου το οποίο είναι άγνωστης προέλευσης. Επίσης διαπιστώθηκε ότι τα δελτία αποστολής δεν είχαν τιμολογηθεί καθώς και έλλειμμα 53 τόνων στις αποθήκες της εταιρείας.

Στην υπόθεση και σε ρόλο διακινητή εμπλέκονται και άλλες εταιρείες εμπορίας τροφίμων.
Σημειώνεται ότι η ελληνοποίηση ελαιολάδων που προέρχονται από τρίτες χώρες, εκτός του ότι εγκυμονεί κινδύνους για την υγεία των καταναλωτών, είναι ένα θέμα κρίσιμο για την Οικονομία της χώρας, σε μία εποχή που το αγροτικό εισόδημα πλήττεται με ιδιαίτερη σφοδρότητα.»

      Η περιοχή μας, η Κέρκυρα, ανήκει στη κατηγορία εκείνη που έχει εγκαταλειφτεί η καλλιέργεια. Για αρκετά χρόνια υποθέταμε και τελικά όλοι υποστηρίζαμε, ότι κύριο πρόβλημα και τροχοπέδη στην καλλιέργεια ήταν και είναι ο τουρισμός. Αυτό γιατί κάναμε το διαρκές λάθος που κανάκευε την ματαιοδοξία μας, να θεωρούμε το νησί μας, την «Κέρκυρα μας», διαφορετικό τόπο από την υπόλοιπη χώρα. Όμως μια σύντομη ανασκόπηση στα τελευταία είκοσι χρόνια θα ξεκαθαρίσει κάπως την θολή εικόνα και θα μας δώσει επιπλέον κάποια χρήσιμα συμπεράσματα.

      Όλοι θυμόμαστε την γνωστή εκείνη (κρατική) καμπάνια με ευρωπαϊκή οδηγία, που προωθούσε το εμφιαλωμένο ελαιόλαδο σαν εγγύηση ποιότητας. Οι οδηγίες προς τους καταναλωτές ήταν σαφείς: Προτιμήστε το εμφιαλωμένο λάδι γιατί αλλιώς δεν ξέρεται τι τρώτε. Κινδυνεύετε! Ο μικρός  παραγωγός όμως πως θα μπορούσε να εμφιαλώσει το λάδι του και να το διοχετεύσει στην αγορά; Μέχρι τότε το αντάλλασσε χέρι με χέρι με το καταναλωτή, ή το πουλούσε στα μικρά μπακάλικα σε τενεκέ, χύμα. Τα μικρά μπακάλικα όμως εξαφανίστηκαν και το λάδι βρέθηκε συσκευασμένο από μεγάλες εταιρείες στα ράφια των πολυκαταστημάτων. Στη συνέχεια τα πολυκαταστήματα έβαλαν στα ράφια τους ελαιόλαδο με δική τους ετικέτα σε ανταγωνιστικές τιμές. Σε αυτό το σημείο και επειδή η τιμή για τον ελαιοπαραγωγό ήταν ασύμφορη, πολλοί από αυτούς εγκατέλειψαν την παραγωγή και ασχολήθηκαν με άλλες δραστηριότητες και οι περισσότεροι πούλησαν την εργασία τους σε άλλες εταιρείες, τουριστικές  κυρίως.

      Είναι φανερό που αποσκοπούσε και ποιους τελικά εξυπηρέτησε η ευρωπαϊκή οδηγία. Ο μόνιμος στόχος του κεφαλαίου και του μπλοκ εξουσίας που το υπηρετεί είναι οι μικροί παραγωγοί. Το Ελληνικό ελαιόλαδο, πρώτο ποιοτικά, χρησιμοποιείται μέσω εταιρειών, συσκευασμένο, για να ξεπλύνει ποταμούς σπορέλαιων και κατώτερης ποιότητας ελαιολάδων, διαφόρων προελεύσεων. Δεν χρειάζεται παραγωγή, γι’αυτό άλλωστε οι τιμές για τους καλλιεργητές είναι ασύμφορες. Όλοι οι αριθμοί φτιάχνονται, έτσι που πλασματικά να φαίνεται στα χαρτιά η παραγωγή αυτή, μεγαλύτερη.

      Μεθοδευμένα, με την συνδρομή των διαφόρων «αγροτοπατεράδων», οι μικροκαλλιεργητές βρέθηκαν πνιγμένοι στα χρέη των τραπεζών, χωρίς εκσυγχρονισμένα μέσα παραγωγής, εξαναγκασμένοι να εγκαταλείψουν την προσπάθεια, για να μπορέσουν να επιβιώσουν. Ακόμα χειρότερα να χαρακτηρίζονται και απατεώνες που καταχράστηκαν τα χρήματα των ευρωπαϊκών επιδοτήσεων, όταν πολύ καλά γνωρίζουμε ποιοί ουσιαστικά ωφελήθηκαν από τα «πανωγραψίματα» στην ποσότητα και που τελικά στόχευε το «πανωγράψιμο».

     Η ΕΝΑΚ, μέσα σε αυτό το καινούριο χρόνο, το 2012, θα σταθεί στο πλευρό όλων των κερκυραίων παραγωγών και θα αγωνιστεί μαζί τους, για την διαμόρφωση ενός ριζικά διαφορετικού μοντέλου, για το νησί μας, όπως και άλλες φορές έχουμε τονίσει, στο πλαίσιο του οποίου ο αγροτικός τομέας θα πάρει τη θέση που δικαιούται και του αξίζει. Μια σημαντική ελαιοπαραγωγική χώρα όπως η Ελλάδα, υφίσταται για δεκαετίες, τις καταστροφικές συνέπειες στον τομέα της ελαιοπαραγωγής και στον ευρύτερο πρωτογενή τομέα, από τις πολιτικές και τα συμφέροντα που εξυπηρετούν οι ΕΕ, η ευρωζώνη και οι επιχειρηματικοί όμιλοι.  Σε αντίθεση με διαφορές υποκριτικές και «διακανονιστικές» απόψεις του συστήματος , θέση της ΕΝΑΚ αποτελεί ότι, μια νέα ποιοτική και παραγωγική, στα επίπεδα των δυνατοτήτων μας), πολιτική για το ελαιόλαδο, δεν μπορεί παρά να αποτελεί τμήμα μιας γενικότερης πολιτικής για τον πρωτογενή τομέα και μιας ριζικά – διαφορετικά – προσανατολισμένης οικονομικοκοινωνικής στρατηγικής για τη χώρα. Βασική θέση διεκδίκησης  για την ΕΝΑΚ, αποτελεί η διαμόρφωση και ενίσχυση μιας νέας (εθνικά και λαϊκά κερδοφόρας) πολιτικής για το ελαιόλαδο, που θα καθιστά την Ελλάδα  πρωτοπόρα στο τομέα αυτό και την Κέρκυρα βασικό και αναβαθμισμένο στυλοβάτη αυτής της νέας πολιτικής._