Μετά τα όσα διαδραματίζονται στην Κύπρο, θα πίστευε κανείς (λέμε τώρα) ότι οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι θα απέφευγαν τους «Ρώσους ολιγάρχες» όπως ο διάολος το λιβάνι. Αμ δε… Εδώ και μια εβδομάδα εκπρόσωποι τραπεζών από τη μια άκρη της Γηραιάς Ηπείρου έως την άλλη έχουν κατακλύσει τη Μεγαλόνησο και έχουν σπάσει τα τηλέφωνα των δικηγόρων – νόμιμων εκπροσώπων των απανταχού Ρώσων επενδυτών και καταθετών της Κύπρου προσφέροντας γην και ύδωρ προκειμένου οι «πελάτες» τους να μεταφέρουν τις δραστηριότητές τους στα δικά τους χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.
Παρακολουθώντας την Κύπρο να τραβάει τις τελευταίες της «τζούρες» οξυγόνου μέχρι και το άνοιγμα των τραπεζικών της υποκαταστημάτων, πιθανότατα σήμερα, ολοένα και περισσότεροι αναλυτές θέτουν ένα και μοναδικό ερώτημα: Πού θα πάνε τα χρήματα των Ρώσων;
Οι επιλογές που έχουν είναι πράγματι… πάρα πολλές και σε καμία περίπτωση δεν χρειάζεται να μεταφερθούν σε «άλλη ήπειρο». Είτε εντός είτε εκτός Ευρωζώνης, η Ευρώπη προσφέρει μια ευρεία γκάμα των λεγόμενων «φορολογικών παραδείσων», ανάλογα με τις ανάγκες του καθενός.
Θα μπορούσαν βέβαια να επιστρέψουν… στη Ρωσία, προοπτική την οποία καλλιεργεί το Κρεμλίνο ανακοινώνοντας μια σειρά από κίνητρα, τα οποία όμως δεν μπορούν να συναγωνιστούν – προς το παρόν – τις τραπεζικές και επενδυτικές «υπηρεσίες» που παρέχουν οι ευρωπαϊκοί προορισμοί.
Θα μπορούσαν πάλι να υποκύψουν στις σειρήνες του Βερολίνου, το οποίο, μετά την πετυχημένη «μπάζα» που έκανε συγκεντρώνοντας μεγάλο μέρος των καταθέσεων που εγκατέλειψαν τις χώρες του Νότου, ευελπιστεί να μετατραπεί – αργά ή γρήγορα – στο μοναδικό ασφαλές πανευρωπαϊκό «χρηματοκιβώτιο».
Αυτή η μέρα, όμως, δεν έχει φτάσει ακόμη… Και, καθώς πλησιάζει η μεγάλη «έξοδος» του ζεστού ρωσικού χρήματος από την Κύπρο, τα ΜΜΕ στρέφουν το βλέμμα τους προς τα (ομολογουμένως πολλά) εναπομείναντα «καταφύγια» που δίνουν μάχη για να προσελκύσουν τα περίπου 31 δισ. ρωσικών καταθέσεων της Μεγαλονήσου. Ανδόρα, Ελβετία, Λιχτενστάιν, Μάλτα, Λουξεμβούργο, όλοι θέλουν ένα κομμάτι από την πίτα.
Ορισμός
Για να καταλάβουμε όμως προς τα πού θα μπορούσαν να κατευθυνθούν οι ρωσικές καταθέσεις, πρέπει πρώτα να ορίσουμε τι ακριβώς εννοούμε με τον όρο «φορολογικός παράδεισος». Και αυτό διότι η κάθε χώρα δίνει λίγο – πολύ τον δικό της «ορισμό» ανάλογα με τη ζημιά που προκαλεί στη δική της οικονομία ο ανταγωνισμός των γειτόνων της.
Έτσι, για τους Γάλλους το Βέλγιο αποτελεί «φορολογικό παράδεισο», καθώς η φορολογία, για παράδειγμα, στις μετοχικές διαβιβάσεις είναι μηδενική την ώρα που στη Γαλλία αγγίζει το 24%.
Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, για να θεωρηθεί μια χώρα «φορολογικός παράδεισος» θα πρέπει να πληροί τα εξής τέσσερα κριτήρια:
• Από μηδενική έως ελάχιστη φορολόγηση.
• Έλλειψη διαφάνειας.
• Ανοχή έναντι εταιρειών – «βιτρίνων» με εικονική δραστηριότητα.
• Εθνική νομοθεσία που εμποδίζει την ανταλλαγή τραπεζικών πληροφοριών είτε με τις αρχές της ίδιας της χώρας είτε με τις αρχές άλλων χωρών.
Από την πλευρά του, το διεθνές δίκτυο Tax Justice Network υποστηρίζει ότι αυτά τα κριτήρια είναι ανεπαρκή και δεν αποτυπώνουν πιο… πολύπλοκα – και πιο εξελιγμένα – σχήματα «φορολογικών παραδείσων». Το συγκεκριμένο δίκτυο έχει καταρτίσει έναν «Δείκτη», βάσει του οποίου ταξινομεί τους «φορολογικούς παραδείσους» και ο οποίος συνδυάζει την αδιαφάνεια στο τραπεζικό σύστημα με το σχετικό βάρος που έχει το εκάστοτε χρηματοπιστωτικό κέντρο στην παγκόσμια οικονομία.
Το Λουξεμβούργο
Σύμφωνα με αυτόν τον Δείκτη, οι σημαντικότεροι «φορολογικοί παράδεισοι» στην Ευρώπη είναι η Ελβετία, το Σίτι του Λονδίνου, η Ιρλανδία, το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο!
Αυτός είναι και ο λόγος που οι περισσότεροι αναλυτές, μετά τις δραματικές εξελίξεις στη Λευκωσία, έστρεψαν την προσοχή τους στο Λουξεμβούργο, στο οποίο, παρεμπιπτόντως, το ενεργητικό των τραπεζών είναι 22 φορές το ΑΕΠ της χώρας (ένα ποσοστό που κάνει το «επί 7» της Κύπρου να μοιάζει με ανέκδοτο).
Μπορεί το Λουξεμβούργο να είναι ο επόμενος προορισμός των Ρώσων; Όχι, απαντάει ο… Σόιμπλε (ο οποίος έσπευσε να πλέξει το εγκώμιο του Μεγάλου Δουκάτου τονίζοντας ότι η κατάσταση της οικονομίας του δεν συγκρίνεται με αυτήν της Κύπρου).
Γιατί όμως όχι το Λουξεμβούργο; Η αλήθεια είναι ότι το «δυνατό χαρτί» του Μεγάλου Δουκάτου δεν είναι πλέον το – κάποτε υποδειγματικό – τραπεζικό απόρρητο, αλλά κυρίως οι χαμηλές φορολογήσεις και μια άκρως εξεζητημένη γκάμα επενδυτικών υπηρεσιών που επικεντρώνονται στην «εταιρική ενσωμάτωση» αλλοδαπών επιχειρήσεων στην ευρωπαϊκή χώρα.
Η Μάλτα
Και η Μάλτα; Τζάμπα την αποκαλούν «Ελβετία της Μεσογείου»; Με το ενεργητικό των τραπεζών της να ξεπερνά 8 φορές το ΑΕΠ της, το μικρό νησί δεν επιτρέπει καν την πρόσβαση στα στοιχεία του χρηματοπιστωτικού της συστήματος στο Tax Justice Network… Μην ξεχνάμε δε ότι η Βαλέτα υιοθέτησε το ευρώ την ίδια χρονιά με την Κύπρο, το 2008 (αλλά μάλλον και σε αυτή την περίπτωση οι Βρυξέλλες «δεν κατάλαβαν» πώς λειτουργεί το τραπεζικό της σύστημα).
Η Μάλτα έχει συντελεστή φορολόγησης μόλις 15% (έναντι 20% της Κύπρου), ενώ έχει υπογράψει μια σειρά διμερείς συμφωνίες με αρκετά κράτη (όπως έχουν κάνει Βρετανία, Ελβετία αλλά και η Κύπρος) που επιτρέπουν τη φορολογική «ανακούφιση» όσων επιλέγουν να πάνε τα λεφτά και τις εταιρείες τους στο νησί. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι η Βαλέτα συνεχίζει να τηρεί ένα σχετικά πιο αυστηρό «τραπεζικό απόρρητο» (χάρη σε μια σειρά νόμους) από την Κύπρο ή από άλλα κράτη – μέλη της Ευρωζώνης, δεν φημίζεται για υψηλής ποιότητας τραπεζικές και επενδυτικές υπηρεσίες.
Εκτός Ευρωζώνης πάλι… τα παράδειγμα ευρωπαϊκών «φορολογικών παραδείσων» δίνουν και παίρνουν. Από τα βρετανο-νορμανδικά νησιά Μαν και Τζέρσεϊ (τα οποία μόλις πρόσφατα εξαναγκάστηκαν από το Λονδίνο να υιοθετήσουν ορισμένες τροποποιήσεις προς την κατεύθυνση μεγαλύτερης διαφάνειας) έως το Γιβραλτάρ, το Λιχτενστάιν και την Ανδόρα.
Σύμφωνα μάλιστα με ρεπορτάζ των «Financial Times», εκπρόσωποι τραπεζών της Ανδόρας ήταν από τους πρώτους που κατέφθασαν στη Μεγαλόνησο την περασμένη εβδομάδα και έχουν «πάρει θέση» προκειμένου να τα δώσουν όλα για όλα μόλις ανοίξουν οι τράπεζες. Η μικροσκοπική χώρα στα Πυρηναία προσφέρει μηδενικό φόρο εισοδήματος, μηδενικό φόρο για ξένες επιχειρήσεις, ενώ διατηρεί ένα από τα πιο «ερμητικά κλειστά» τραπεζικά συστήματα έναντι των ξένων φορολογικών αρχών.
Η Ελβετία
Και φυσικά μην ξεχνάμε την… παραδοσιακή αξία, την Ελβετία. Ωστόσο, όπως επισημαίνουν αρκετές αναλύσεις, η Ελβετία αντιμετωπίζεται περισσότερο ως μια χώρα που προσφέρει «συνήθεις» υπηρεσίες εχεμύθειας και αφορολόγητης «αποθήκευσης» χρημάτων παρά ως σύγχρονο επενδυτικό «πολυεργαλείο».
Για τον λόγο αυτόν μια σειρά πρόσφατα περιστατικά – όπως η αποκάλυψη λογαριασμών από πληροφοριοδότες ή η «νομιμοποίηση» εξαγοράς στοιχείων από κυβερνήσεις όπως η Γερμανία – αλλά και οι πιέσεις που οδήγησαν την Ελβετία να υπογράψει τελικά μια σειρά από διακρατικές συμφωνίες για ανταλλαγή πληροφοριών έχουν πλήξει σοβαρά την εικόνα της.
Πάνε Λετονία;
Με αυτά και με αυτά… πού λέτε να πάνε τελικά οι Ρώσοι; Προς το παρόν πάντως… πάνε Λετονία! Γιατί; Για πολλούς και διάφορους λόγους…
• Πρώτον, επειδή δεν είναι ακόμη μέλος της Ευρωζώνης, οπότε ευελπιστούν ότι δεν θα αποτελέσει «άμεσο στόχο» των Γερμανών.
• Δεύτερον, επειδή είναι κοντά στη Ρωσία και επειδή οι Λετονοί μιλάνε ρωσικά, πράγμα που διευκολύνει τις συναλλαγές.
• Τρίτον, επειδή οι λετονικές τράπεζες έχουν πάρει «χαμπάρι» την αξία του… ρώσικου χρήματος, με αποτέλεσμα να έχουν εξαπολύσει το τελευταίο διάστημα μια υπόγεια «επίθεση φιλίας» προς τους άλλοτε άσπονδους εχθρούς τους, προφέροντας μια σειρά από ελκυστικά επενδυτικά πακέτα tailor made για Ρώσους επιχειρηματίες.
Βεβαίως η Ρίγα παραμένει, τουλάχιστον προς το παρόν, θερμή οπαδός του ευρώ και επιμένει να επιθυμεί την ένταξή της στην Ευρωζώνη. Επομένως δεν θέλει σε καμία περίπτωση να μπει στο μάτι του Βερολίνου. Γι’ αυτό οι εποπτικές χρηματοπιστωτικές αρχές ζήτησαν πριν από λίγες ημέρες από τις τράπεζες να κάνουν έκτακτη αξιολόγηση του πελατολογίου τους καθώς και των πρόσφατων ροών κεφαλαίων.
Όμως, αυτό δεν φαίνεται να εμποδίζει τους Ρώσους να στρέφονται μαζικά προς τη Λετονία… Και πού ξέρετε, μπορεί τελικά να «γλυκαθούν» και οι εξελίξεις να εξανεμίσουν τα «όνειρα» για ένταξη στη νομισματική ένωση.
Η Ιρλανδία
Και για να μην ξεχνιόμαστε… Επειδή ως «φορολογικοί παράδεισοι» δεν νοούνται μόνο – όπως κατανοούμε – οι «ασφαλείς αποθήκες» χρημάτων, αλλά και μια σειρά «ευνοϊκά» μέτρα που έχουν στόχο την προσέλκυση επιχειρήσεων (ή τουλάχιστον τις έδρες των επιχειρήσεων αυτών), πρέπει να υπενθυμίσουμε και την περίπτωση της Ιρλανδίας.
Αυτό κυρίως το σημειώνουμε για όσους επιχειρηματολογούν υπέρ της απόφασης για την Κύπρο υποστηρίζοντας ότι οι… λοιποί «φορολογικοί παράδεισοι» είτε δεν ανήκουν στην Ευρωζώνη είτε δεν έχουν ζητήσει βοήθεια από αυτή. Η Ιρλανδία (μέλος του ευρώ και ενταγμένη προ πολλού στον «μηχανισμό στήριξης») είναι γνωστή για τον… αθέμιτο φορολογικό ανταγωνισμό της στην επιχειρηματική δραστηριότητα.
Ούτε η τρόικα ούτε τα «σχέδια διάσωσης» τόλμησαν τελικά να αγγίξουν την εξαιρετικά ευνοϊκή φορολόγηση των επιχειρήσεων που επιλέγουν να μεταφέρουν την έδρα τους σε ιρλανδικό έδαφος.
ΥΓ.: Και κάτι τελευταίο. Οι παραπάνω προορισμοί, προφανώς, δεν αφορούν μόνο το ρωσικό χρήμα στην Κύπρο, αλλά, προσεχώς, και το χρήμα που θα διαρρεύσει από τις άλλες χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας ύστερα από τον κλονισμό της εμπιστοσύνης στις καταθέσεις…L1 από topontiki.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου