|
Ίδρυμα Προασπίσεως Ηθικών και Πνευματικῶν Αξιών
11.11.2022
11 Π + Μεγαλομ. Μηνᾶ (304), Βίκτωρος Μεγαλομ., Βικεντίου
διακόνου (304) μ.,
Στεφανίδος,
Δρακωνᾶ,
Θεοδώρου ὁσ. τοῦ Στουδίτου ὁμολογητοῦ,
Μαξίμου Μόσχας,
Ἀβίβου ἐπισκ. Γεωργίας,
Βαλερίου ἐπισκ. Σαραγόσας,
Ἐφραίμ - Εὐθυμίου & Νέστορος ἀσκητῶν Σερβίας.
Ἀναλυτικότερον γιὰ τὸν Ἅγιον Θεόδωρον τὸν ὅσιον τόν Στουδίτην ἴδ. συνημμένως τὸ ἄρθρον τοῦ διαπρεποῦς Θεολόγου κ. Λάμπρου Σκόντζου.
Ὁ Λαὸς ἐπαγρυπνᾶ πάντα, ὅπως περιγράφεται εἰς τό, ἐπίσης συνημμένον, συγκινητικὸν ἄρθρον τοῦ Δρ Κων/νου Βαρδάκα «Ὅταν βγοῦνε τὰ φαντάσματα στὴν Πόλη» τὸ ὁποῖον ἐγράφη πρὸς σχεδὸν μία δεκαετία (Νοέμβριος 2013) καὶ συμπεριλαμβάνεται εἰς τὸ Περιοδικόν μας «Φωτεινὴ Γραμμή» τεῦχος 63 (Ἰούνιος 2015, σελ.35 -38).
Φωτεινὴ Γραμμὴ τηλ. 210 3254321
https://www.fotgrammi.gr/uncategorized/ίδρυμα-προασπίσεως-ηθικών-και-πνευμα-15/
ΑΓΙΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ Ο ΣΤΟΥΔΙΤΗΣ: Ο ΑΣΥΜΒΙΒΑΣΤΟΣ ΟΜΟΛΟΓΗΤΗΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΜΑΣ
ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου - Καθηγητού
Μια από τις πιο σεβαστές τάξεις των αγίων της Εκκλησίας μας είναι οι ομολογητές. Σε αυτή την τάξη ανήκουν οι άγιοι της Εκκλησίας μας, οι οποίοι έδωσαν τη μαρτυρία της πίστεώς τους, χωρίς να υπολογίσουν τις συνέπειες της ομολογίας τους αυτής. Δε θα ήταν υπερβολικό να υποστηρίξουμε πως η Εκκλησία μας είναι απόλυτα στηριγμένη στους αγώνες των αγίων ομολογητών Της, στη δισχιλιόχρονη πορεία Της στην ιστορία.
Ένας από τους μεγάλους ομολογητές της Ορθοδοξίας είναι και ο άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης, ο οποίος έδρασε σε μια πολύ ταραγμένη για την Εκκλησία ιστορική περίοδο. Πρόκειται για την φοβερή εικονομαχική έριδα, η οποία συντάραξε τη βυζαντινή κοινωνία για περισσότερο από έναν αιώνα, με αφόρητες διώξεις των ορθοδόξων από τους εικονομάχους αυτοκράτορες (726-843). Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 759 από ευγενείς και ευσεβείς γονείς, οι οποίοι φρόντισαν να του δώσουν εκτός από την ευσέβεια και κατά κόσμον παιδεία, την οποία ο ίδιος αργότερα την χρησιμοποίησε για την Εκκλησία. Σπούδασε με επιμέλεια την ελληνική φιλοσοφία και τους Πατέρες της Εκκλησίας.
Από μικρός αγαπούσε το Χριστό και λαχταρούσε να προσφέρει σε Αυτόν τη ζωή του. Έφηβος ακόμη, άφησε την καριέρα του ανώτερου κρατικού υπαλλήλου και αποσύρθηκε το 781 σε μοναστήρι στην Προύσα της Μ. Ασίας, όπου ηγούμενος ήταν ο θείος του Πλάτων. Αυτός τον μύησε στην ορθόδοξη πνευματικότητα και τον ενέπνευσε να αφιερώσει τη ζωή του για την προάσπιση της αλήθεια και της αυθεντικότητας της Εκκλησίας. Το 789 χειροτονήθηκε πρεσβύτερος από τον πατριάρχη Ταράσιο και το 794 ανέλαβε τη θέση του ηγουμένου της Μονής.
Δεν πρόλαβε να χαρεί την ηγουμενία του, διότι δύο χρόνια μετά ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ο ΣΤ΄ (780-797) χώρισε τη σεμνή σύζυγό του Μαρία για χάρη μιας άλλης γυναίκας της Θεοδότης. Αφού έκλεισε σε μοναστήρι τη Μαρία, νυμφεύτηκε το ίδιο βράδυ κρυφά στα ανάκτορα τη Θεοδότη. Το μυστήριο τέλεσε ο ιερέας της Αγίας Σοφίας Ιωσήφ. Την επόμενη ημέρα έγινε η στέψη της ως βασίλισσα!
Η Θεοδότη ήταν εξαδέλφη του αγίου Θεοδώρου. Αυτό δεν τον εμπόδισε να ελέγξει την παρανομία του αυτοκράτορα και τη γελοιοποίηση του ιερού μυστηρίου του γάμου. Ζήτησε εξηγήσεις από τον πατριάρχη Ταράσιο γιατί δεν τιμώρησε τον ιερέα Ιωσήφ, και επειδή δεν πήρε επαρκείς εξηγήσεις διέκοψε το μνημόσυνό του. Οι κολακείες του αυτοκρατορικού ζεύγους δεν απέδωσαν και για τούτο άρχισαν οι διώξεις εναντίον του. Εξορίστηκε στη Θεσσαλονίκη ως το 797, όπου ο Κωνσταντίνος εκθρονίστηκε και τυφλώθηκε από τη μητέρα του Ειρήνη την Αθηναία (797-802). Το 798 επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη, όπου έγινε ηγούμενος της περίφημης Μονής του Στουδίου. Ευτύχησε να έχει στην ηγουμενία του περισσότερους από χίλιους μοναχούς. Μετέβαλλε τη Μονή σε κέντρο κοινωνικής ευποιΐας και πνευματικής ακτινοβολίας. Μεταξύ των άλλων στη Μονή γινόταν και αντιγραφή αρχαίων κωδίκων. Τότε αντιγράφηκαν και έφτασαν ως εμάς τα έργα των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων.
Αλλά και πάλι το 808 αναγκάστηκε να έρθει σε σύγκρουση με τον πατριάρχη Νικηφόρο, ο οποίος αποκατέστησε τον Ιωσήφ, κατ’ απαίτηση του αυτοκράτορα Νικηφόρου Α΄ (86-815) και διότι θεώρησε την εκλογή του αντικανονική. Εξορίστηκε αυτή τη φορά στη Χάλκη και διαλύθηκε η περίφημη Μονή του Στουδίου και αναστάλθηκε το κολοσσιαίο πνευματικό της έργο.
Το 811 επέστρεψε από την εξορία, αλλά τέσσερα χρόνια μετά, το 815 ανέβηκε στο αυτοκρατορικό θρόνο ο Λέων Ε΄ ο Αρμένιος, ο οποίος εγκαινίασε τη δεύτερη
εικονομαχική περίοδο. Στις 25 Μαρτίου του 815, Κυριακή των Βαΐων, ο άγιος Θεόδωρος αψηφώντας το διάταγμα για την καθήλωση και καταστροφή των Ιερών Εικόνων, μαζί με ιερείς, μοναχούς και ευσεβείς λαϊκούς, πήραν τις Ιερές Εικόνες και τις περιέφεραν στην Κωνσταντινούπολη. Έτσι για μια κόμη φορά ο άγιος Θεόδωρος θα αντιμετωπίσει την αυθαιρεσία της εξουσίας και θα διωχθεί. Αφού τον συνέλαβαν, τον ξυλοκόπησαν άγρια, τον κακοποίησαν και τον έστειλαν για τρίτη φορά εξορία, αυτή τη φορά στη Σμύρνη. Τον φυλάκισαν στα υγρά και σκοτεινά υπόγεια του μητροπολιτικού μεγάρου της πόλεως, όπου τον μαστίγωναν ανηλεώς καθημερινά και του στερούσαν ακόμη και το ψωμί και το νερό! Εκεί κλονίστηκε σοβαρά η υγεία του.
Το 820 επί αυτοκράτορος Μιχαήλ Β΄ του Τραυλού (820-829) ανακλήθηκε από την εξορία. Όμως το 824 ήρθε σε σύγκρουση με τον Μιχαήλ για τον παράνομο γάμο και αυτού του αυτοκράτορα. Για μια ακόμη φορά ακολουθούμενος από ορισμένους στουδίτες μοναχούς, αναγκάστηκε να φύγει και πάλι από την αγαπημένη του Μονή, για την οποία τόσο κοπίασε. Βαριά άρρωστος άφησε τα εγκόσμια την 11η Νοεμβρίου του 826, αφού ζήτησε από τους μοναχούς να του διαβάσουν τον 118ο Ψαλμό. Παρέδωσε την αγία του ψυχή στον Κύριο σε ηλικία 67 ετών.
Παρ’ όλες τις διώξεις και τις εξορίες του έγραψε σπουδαιότατα θεολογικά έργα. Διακρίθηκε επίσης ως σπουδαίος ποιητής και υμνογράφος, ο οποίος συνέθεσε τους περισσότερους ύμνους του Τριωδίου.
Ο άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης είναι αντιπροσωπευτικό παράδειγμα ασυμβίβαστου χριστιανού με τον αμαρτωλό και πτωτικό κόσμο. Εκφράζει με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο το ασυμβίβαστο της Εκκλησίας με την αμαρτία και το αντιχριστιανικό πνεύμα. Αν και μοναχός προασπίστηκε τον ιερό θεσμό του γάμου, τον οποίο είχαν καταπατήσει οι ισχυροί της εποχής του. Προασπίσθηκε επίσης την αγία και αμώμητη πίστη της Ορθοδοξίας, η οποία είναι συνώνυμη με τη σωτηρία. Νομίζουμε ότι και η εποχή μας έχει ανάγκη αγίων και ομολογητών, σαν τον άγιο Θεόδωρο το Στουδίτη για να μπορέσουμε να βγούμε από το φοβερό πνευματικό τέλμα, στο οποίο έχουμε βυθισθεί!
Ὅταν βγοῦνε τὰ φαντάσματα στὴν Πόλη.
τοῦ Δρ Κ.Βαρδάκα
Νοέμβριος 2013
Μέσα δεκαετίας τοῦ 70 σουλατσάροντας στὴν παραλία τῆς φοιτητομάνας Θεσσαλονίκης. Ξένοιαστες στιγμὲς μὲ καλαμπούρι καὶ πειράγματα νεανικά. Στὴν φοιτητοπαρέα ὅλοι χαζογελούσαν ἐκτὸς ἀπὸ δύο κολλητούς μου.
Ὁ Ἀνδρέας ἀπὸ τὴν προσφάτως τότε κατεχομένη Κυρήνεια καὶ ὁ Κώστας ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολη. Πονεμένες ἱστορίες καὶ οἱ δύο κρατοῦσαν τὴν σοβαρότητα τῶν συζητήσεων βοηθώντας μας μὲ τὶς ἐπώδυνες ἐμπειρίες τους νὰ ἰσορροπήσουμε μέσα στὸν παραλογισμὸ τῶν χρόνων τῆς δῆθεν μεταπολιτεύσης.
Ἔτσι τὰ λόγια τους τὰ κράτησα μαζὶ μὲ τὴν φιλία ποὺ σφράγισε τὸν φοιτητικό μας χρόνο. Μπορεῖ νὰ χαθήκαμε, ἀλλὰ δὲν χάνονται οἱ σοβαρὲς κουβέντες τους ποὺ μᾶς μετέφεραν κατευθείαν μέσα στὰ νάματα τῆς πονεμένης Ῥωμηοσύνης.
Τὸν Κώστα ἀπὸ τὴν Πόλη τὸν θυμήθηκα πρόσφατα ὅταν διάβασα πρὶν ἀπὸ λίγες ἡμέρες τὰ παρακάτω.
Ἡ μετατροπὴ τῶν ἐρειπίων τῆς Μονῆς τοῦ Ἁγίου Ἰωάννη τοῦ Στουδίου σὲ τζαμὶ καὶ ἡ ἐξελισσόμενη φιλολογία γιὰ τὴν μετατροπὴ καὶ τῆς Ἁγίας Σοφίας Κωνσταντινούπολης σὲ τζαμί, προβάλλονται στὴν Τουρκία ὡς ἐξελίξεις ποὺ ἐνθουσιάζουν τὰ συντηρητικὰ στρώματα τῆς τουρκικὴς κοινωνίας.
Πρᾶγμα ποὺ εἶναι καὶ στόχος τῆς τουρκικῆς κυβέρνησης ἐν ὄψει τῶν κρίσιμων δημοτικῶν ἐκλογῶν τοῦ προσεχοῦς Μαρτίου.
Τὸ ἐνδιαφέρον ὡς πρὸς τὴν Μονὴ τοῦ Στουδίου, ποὺ λειτουργεῖ ὡς μουσεῖο, πέρα ἀπὸ τὴν ἱστορικὴ σημασία τοῦ ναοῦ, σχετίζεταί μὲ τὸ γεγονὸς ὅτι διοικητικὰ ἡ Μονὴ ὑπάγεται στοὸ μουσεῖο τῆς Ἁγίας Σοφίας.
Ἡ Μονὴ κρατᾶ ἀπὸ τὸν πέμπτο αἰῶνα. Μετατράπηκε σὲ τζαμὶ μετὰ τὴν Ἁλώση, ἀλλὰ ἀπὸ τὸ 1908 καὶ ἀφοῦ μεσολάβησαν σεισμοὶ καὶ πυρκαγιές, ἐγκαταλείφθηκε, μὲ ἀποτέλεσμα ναὰ λειτουργεῖ σήμερα ὡς μουσεῖο, ἀλλὰ σὲ μορφὴ ἐρειπίων.
Ἡ ἀποφάση γιὰ ἐπισκευὴ τῆς Μονῆς Στουδίου καὶ τῆς μετατροπῆς της σὲ τζαμὶ ἐλήφθη ἀπὸ τὸ τουρκικὸ ὑπουργικὸ συμβούλιο τὸν περασμένο Ἰανουάριο. Θὰ λειτουργήσει ὡς τζαμί «Ἰμραχὸρ Ἰλγιὰς Μπέϊ», ὅπως ἀνακοίνωσε ὁ ἐπικεφαλῆς τῆς Γενικῆς Διεύθυνσης Βακουφίων, Ἀντνὰν Ἐρτέμ, ὁ ὁποῖος διευκρίνισε πὼς τὸ ἔργο τῆς ἐπισκευῆς θὰ ἀρχίσει τὸ 2014.
Τὰ λόγια τοῦ φίλου μου ἦρθαν καὶ φτερούγισαν μέσα στὸ μυαλό μου.
Ἦταν οἱ ἐνθυμήσεις τῶν παιδικῶν του χρόνων στὴν Πόλη..
¨¨«…μικρὸ παιδάκι ἐπισκεπτόμουν τὴν γιαγιὰ στὸ πατρικό μας ποὺ ἔβλεπε φάτσα – φόρα τὸ ὕψωμα τοῦ Ξηρολόφου.
-Ξέρεις συνονόματε τὶ βρισκόταν πάνω σὲ αὐτὸν τὸν λόφο;
-Ποῦ νὰ ξέρω βρὲ φίλε, τοῦ ἀπαντοῦσα.
- Ἦταν ἡ Μονὴ τοῦ Ἁγίου Ἰωάννη τοῦ Στουδίου, γνωστὴ καὶ ὡς Μονὴ Στουδίου ἢ τῶν ΑΚΟΙΜΗΤΩΝ ΜΟΝΑΧΩΝ. Ἦταν σπουδαῖο μοναστῆρι ἀφιερωμένο στὸν Ἅγιο Ἰωάννη τὸν Βαπτιστή, χτισμένο στὸν Ξηρόλοφο, τὸν ἕβδομο λόφο τῆς Κωνσταντινούπολης καὶ εἶχε σημαντικὴ συμβολὴ στὴ θρησκευτική, πολιτικὴ καὶ πνευματικὴ ζωὴ τῆς Βασιλεύουσας.
Στὴν διαρκεια τῶν αἰώνων ἀπέκτησε μεγάλη φήμη καὶ ἀναδείχθηκε ὡς τὴν πλέον πολυπληθέστερη Μονὴ τῆς Πόλης συνιστώντας πνευματικὸ κέντρο τῆς Αὐτοκρατορίας.
Οἱ μοναχοὶ της ὀνομάζονταν Στουδίτες καὶ ἡ ὀργάνωση τοῦ μοναστικοῦ βίου τους ἀποτέλεσε πρότυπο γιὰ τὴν κοινοβιακὴ ζωὴ τῶν Ἁγιορείτικων μονῶν. Τρεῖς Αὐτοκράτορες ἀποσύρθηκαν ἐκεῖ καὶ ἔγιναν Στουδίτες, ἐνῶ τρεῖς Στουδίτες ἔγιναν Πατριάρχες {σ.σ. ἡ μοναχικὴ Ἀδερφότης ἔφθασε νὰ ἀριθμῇ ἐπάνω ἀπὸ 700 μοναχούς}.
Τὸ 1481, ἡ Βασιλικὴ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς μετετράπη σὲ τέμενος. Μετὰ κάηκε, ἀργότερα μοῦ ἔλεγε ἡ γιαγιὰ ἐπλήγη ἀπὸ σεισμὸ καὶ πρὶν τὴν καταστροφὴ τῆς Μικρὰς Ἀσιὰς τὸ 20 ξανακάηκε καὶ ἔγινε ἐρειπιώνας.
Ἔτσι κάθε φορὰ τὴν Πρωτομαγιὰ πηγαίναμε μὲ τὴν γιαγιὰ στό ,,Τζαμὶ τοῦ ἱπποτρόφο,, ὅπως τὸ ἔλεγαν τώρα καὶ μαζεύαμε κόκκινες παπαροῦνες ποὺ φύτρωναν στὸ πανέμορφο ψηφιδωτὸ δάπεδο ποὺ διασώθηκε μὲ τὰ σχέδια καὶ τὶς μινιατοῦρες τῶν ζώων καὶ τῶν πουλιῶν ποὺ ἦταν ἐκτεθειμένα εἰς τὸν ἀέρα καὶ τὴν βροχή.
Ἡ γιαγιὰ μάζευε λουλούδια ἀπὸ ὅλο τὸ χορταριασμένο περίτεχνο ψηφιδωτό, ἐκτὸς ἀπὸ τὸ τμῆμα αὐτοῦ ποὺ ἀντιστοιχοῦσε στὸ ΙΕΡΟ ΒΗΜΑ, καὶ σὲ ἐμᾶς ἀπαγόρευε νὰ πατᾶμε τὸ κόμματι αὐτό.
Τὴν τελευταία Πρωτομαγιά της, τὴν ἑπομένη κοιμήθηκε, ἡ γιαγιὰ μάζεψε τὰ περισσότερα λουλούδια. Ὅταν ἐπιστέψαμε στὸ σπίτι, μᾶς εἶπε...
¨¨,,ὅταν οἱ Τούρκοι θελήσουν νὰ ξανακάνουν τζαμὶ στὸ μέρος ποὺ μαζεύουμε λουλούδια θὰ βγοῦνε ἀπὸ ἐκεῖ τὰ φαντάσματα του καὶ θὰ γεμίσει μὲ αὐτὰ ἡ Πόλη καὶ τότε ἀλλοίμονο τους!!!,,¨¨
Παγώσαμε, κατατρομάξαμε στὸ ἄκουσμα αὐτὸ σὰν παιδάκια καὶ ἀρχίσαμε ἀμέσως τὶς ἐρωτήσεις.
- Ποῖα φαντάσματα γιαγιὰ θὰ βγοῦνε;
- Εἶναι ἀληθινὰ γιαγιὰ τὰ φαντάσματα;
Στὴν ἀρχὴ ἡ γιαγιὰ σιώπησε ἀλλὰ γρήγορα ἔλυσε τὶς ἀπορίες μας.
,,Αὐτὰ τὰ φαντάσματα παιδάκιά μου εἶναι ΑΚΟΙΜΗΤΑ, πολλὲς φορὲς τὰ εἶδα μὲς στὴν νύχτα νὰ ψέλνουν καὶ νὰ λειτουργοῦν μέσα σὲ ἕνα Ὑπερκόσμιο ΦΩΣ ποὺ περιέβαλλε τὶς ἐρημόπετρες ἀπέναντι. Εἶναι οἱ Ῥωμηοὶ Καλόγεροι ποὺ ποτὲ δὲν ἔφυγαν ἀπὸ ἐκεῖ.,,¨¨
Εἴχαμε ἀνοίξει τὸ στόμα σὰν νὰ ἀκούγαμε παραμύθι, ἀλλὰ δὲν ἦταν παραμύθι γιατὶ ἡ γιαγιὰ μᾶς ἐκμυστηρεύθηκε κάτι ποὺ ἔγινε πραγματικότητα τὴν ἑπομένη χρονιὰ ποὺ ἔφυγε ἀπὸ κοντά μας.
¨¨,,τοῦ χρόνου θὰ πᾶτε νὰ μαζέψετε λουλούδια μόνα σας, δὲν θὰ εἶμαι μαζί σας, ἀλλὰ θὰ εἶμαι μὲ τοὺς ΑΚΟΙΜΗΤΟΥΣ φίλους μου,, καὶ στρεφομένη σὲ ἔμενα ἀπὸ ὅλα τὰ ἐγγόνια της μοῦ εἶπε...
¨¨,,ἐσὺ Κώστα θὰ γίνεις μάστορας καὶ θὰ ξανακτίσεις τὸ σπίτι τῶν ΑΚΟΙΜΗΤΩΝ,,….».¨¨
Ἐδῶ φίλοι μου τελειώνει ἡ ἱστορία τοῦ φίλου μου Κώστα ἀπὸ τὴν Πόλη. Δεν μπορῶ να γράψω ἄλλο γιατὶ μὲ ἐπιασε ἡ συγκίνηση καὶ σὲ σχέση μὲ ὅλα αὐτὰ ποὺ βιώνουμε σήμερα.
Σημειωτέον ὅτι ὁ φίλος μου σπουδάζε ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ.
ΔΡ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΑΡΔΑΚΑΣ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου