Η Καρδαμύλη, διατηρήθηκε ως μικρή ή μεγάλη πόλη, με το πανάρχαιο όνομά της εδώ και 3.240 χρόνια! Είναι η Καρδαμύλη η Αρχαϊκή, η Μεσσηνιακή, των Ελευθερολακώνων, των Ρωμαίων, των Βυζαντινών, η Καρδαμύλη η Μανιάτικη, των Τρουπάκηδων ή Μούρτζινων.«Επτά, δε ού δώσω ευναιόμενα πτολίεθρα Καρδαμύλην, Ενύπην τε και Ιρήν πιήσεον, Φηράς τε λαθέας ήδι Ανθειον βαθύλεμον καλήν τι Αίππειαν και Πήδασον Αμπελόεσσειν»
Ομήρου Ιλιάδα Ι στίχ. 149 - 151
(Μτφ.... Μ' εφτά καλοκατοίκητες θα τον προικίσω χώρες με την πολύχλοη Ιρή, Ενύπην, Καρδαμύλην, με τις θεοφοβούμενες Φαρές, την Ανθείαν με πλούσια λειβάδια και την καλή την Αίπεια, την ΙΙήδασο με τα πολλά αμπέλια)
Ως γνωστόν ο Αγα-μέμνων προσέφερε την Καρδαμύλη στον Αχιλλέα σαν προίκα για την κό-ρη του, αν ο βασι-λιάς των Μυρμι-δόνων ξανάπαιρνε μέρος στον πόλεμο της Τροίας. Μόνον η Καρδαμύλη από τις προσφερόμενες πόλεις έχει κρατήσει το ίδιο όνομα στο πέρασμα των χιλιετιών!
«...Καρδαμύλη δε, ής και Ομηρος μνήμην εποιήσατο εν Αγαμέμνονος υποσχέσεσι δώρων, Λακεδαιμονίων εστί υπήκοος των εν Σπάρτη, βασιλέως Αυγούστου της Μεσσηνίας αποτεμομένου. Απέχει δε Καρδαμύλη θαλάσσης μεν οκτώ σταδίους Λεύκτρων δε και εξήκοντα. Ενταύθα ου πόρω του αιγιαλού τέμενος ιερόν των Νηρέως θυγατέρων εστί ες γαρ τούτο αναβήναι το χωρίον φασίν εκ της θαλάσσης αυτάς Πύρρον οψομένας τον Αχιλλέως, ότε ες Σπάρτην επί τον Ερμιόνης απήει γάμον. Εν' δε τω πολίσματι Αθηνάς τε ιερόν και Απόλλων εστί Κάρνειος, καθά Δωριεύσιν επιχώριον. . .»
Παυσανίου Ελλάδος περιήγησις Λακωνικά Κεφ. 26 Εδάφ. 7
(Μτφ. "... Η Καρδαμύλη, που την αναφέρει ο Ομηρος εκεί που ο Αγαμέμνονας τάζει δώρα στον Αχιλλέα, είναι υπήκοος των Λακεδαιμονίων. Την έχει αποσπάσει από τους Μεσσηνίους ο αυτοκράτορας των Ρωμαίων Αύγουστος. Απέχει από τη θάλασσα, οκτώ στάδια και εξηνταοκτώ από το Λεύκτρο. Εκεί κοντά στην ακρογιαλιά υπάρχει τέμενος των θυγατέρων του Νηρέα γιατί, καθώς λένε, σ' αυτό το μέρος βγήκαν για να καμαρώσουν τον ΙΙύρρο, γιο του Αχιλλέα, όταν εκείνος πέρασε από εκεί, πηγαίνοντας στη Σπάρτη, για να παντρευτεί την Ερμιόνη. Στην πολίχνη αυτή, υπάρχει ακόμη ιερό της Αθηνάς και άγαλμα, του Καρνείου Απόλλωνα, όπως τον φαντάζονταν οι Δωριείς....»)
Και ο νεώτερος Παυσανίας λοιπόν γράφει για το επίνειο της Αρχαίας Σπάρτης, με τα Ιερά του Νηρέα, της Αθηνάς και του Απόλλωνος! Αραγε ποιους να φιλοξένησαν οι αρχαίοι λαξεμένοι στο βράχο, δίδυμοι τάφοι πάνω από την σημερινή Καρδαμύλη (η ντόπια παράδοση μιλά για τους Διόσκουρους, Κάστορα και Πολυδεύκη!)
Συνεχίζοντας το σύντομο οδοιπορικό στην Ιστορία, βρίσκουμε την Καρδαμύλη να 'χει ξεχωριστή θέση και ισχύ τόσο στα ρωμαϊκά χρόνια με το «κοινόν των ελευθερολακώνων», όσο και στα βυζαντινά χρόνια ως επίνειο του Μυστρά. Στα χρόνια που ακο λούθησαν την πτώση της Πόλης εγκαταστάθηκαν εδώ επιφανείς αρχοντικές οικογένειες, όπως οι Παλαιολόγοι. Με τη συμβολή τους προστέθηκε η νεώτερη αίγλη της Καρδαμύλης που «εύγλωττα» αποτυπώνεται στους πύργους και τα αρχοντικά των Μούρτζινων - Τρουπάκηδων στην ιστορική παλιά Καρδαμύλη, με το Ναό του Αγίου Σπυρίδωνα.
Στις μέρες του 1821 το λιμάνι της Σκαρδαμούλας γίνεται κέντρο διακινούμενων Φιλικών και πολεμικού υλικού - εδώ πηγαινοέρχονται Κολοκοτρώνης, Παπαφλέσσας, Περραιβός, Αναγνωσταράς με Νικηταρά (που φτάνουν για να παραλάβουν όπλα και πολεμοφόδια από τη Σμύρνη) κ.α.
Στην παλιά Καρδαμύλη στον πύργο του Μούρτζινου - Παναγιώτη Τρουπάκη, λίγες μέρες μετά την κήρυξη πολέμου κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας - την 17η Μαρτίου 1821, στην Τσίμοβα (Αρεόπολη), βρίσκεται σε πολεμικό συναγερμό ο Π. Μαυρομιχάλης, ο Κολοκοτρώνης κ.α. οπλαρχηγοί, για να οδεύσουν κατόπιν με τα σώματα Μανιατών προς Καλαμάτα, μπαίνοντας τροπαιούχοι στην τουρκοκρατούμενη πόλη, στις 23 Μαρτίου. Ο Αγώνας του Γένους έχει αρχίσει...
Ενάμιση χρόνο πριν - Οκτώβριο του 1919 -οι εκπρόσωποι των τριών ισχυρών οικογενειών της Μάνης: Μαυρομιχάληδες (Μέσα Μάνη) Γρηγοράκηδες (Κάτω Μάνη) και Τρουπάκηδες - Παλαιολόγοι (Έξω Μάνη) έχουν υπογράψει στις Κιτριές, ενώπιον του φιλικού Χρ. Περραιβού, ιστορικό συμφωνητικό ένορκης συμφιλίωσης τους για τον κοινό, εθνικό αγώνα.
Να, δύο χαρακτηριστικές παράγραφοι του μοναδικού αυτού ντοκουμέντου:
«...Δια του παρόντος ιδιοχειροϋπογεγραμμένου γράμματος υποσχόμεθα μεθ' όρκου της αγιωτάτης και ορθοδόξου ημών πίστεως και με την δύναμιν του τρομερού όρκου τον οποίον δια την σωτηρίαν τον Γένους εκάμαμεν, να διαφυλάξωμεν τας ακολούθους συνθήκας:
Α' Ημείς αι τρεις γενεαί, δηλαδή Μαυρομιχάληδες, Γρηγοριάνοι και Τρουπάκηδες ως δυνατώτεραι και αξιώτεραι από τας άλλας γενεάς της πατρίδος μας Σπάρτης, υποσχόμεθα με την δύναμιν των ρηθέντων φοβερών όρκων να βασιλεύη εις το εξής εις τα σώμα τά μας μία ψυχή, μία σύμπνοια, μία θέλησις και να μη δύναται ποτέ κανέν εσωτερικόν ή εξωτερικόν εμπόδιον να διασείση ή να αδυνατίση ένα τοιούτον δεσμόν.
Β'. Ο κύριος και καθολικός σκοπός ενός τοιούτου δεσμού δεν αποβλέπει ούτε γίνεται δι' άλλο τί, ειμή δια την κοινήν της πατρίδος ωφέλειαν, και δια να είμεθα συμφώνως και προθύμως να πράξωμεν τα όσα ήθελε προσταχθώμεν από τους ανωτέρους και εγκρίτους του γένους μας δια το γενικόν συμφέρον της πατρίδος μας Ελλάδος, ωσάν οπού είμεθα υπόχρεοι και εν ταυτώ ορκωμένοι να χύσωμεν και την υστερινήν ρανίδα του αίματός μας οπόταν η χρεία το καλέσει» ...
Το έγγραφο υπογράφουν: Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης, Δημήτριος και Τσιγγουρίος Γρηγοράκης και βέβαια ο «ευγενής καπετάν Παναγιώτης Τρουπάκης». Ακολούθως βέβαια και στα μετέπειτα του '21 χρόνια η Καρδαμύλη και οι κάτοικοί της συμμετέχουν εθελοντικά σε όλους τους εθνικούς μας αγώνες, σε κάθε γωνιά της Ελλάδας, ακολουθώντας την ένδοξη κοινή μοίρα των Μανιατών στον εθνικό μας βίο.
Σήμερα η Καρδαμύλη, προικισμένη από θεό (μ' ένα άριστο κλίμα, σε μια έξοχη θέση) και ανθρώπους (μνημεία - ιστορία κλπ), έδρα του νεοσύστατου Δήμου Λεύκτρου είναι ένα πανέμορφο χωριό, με γύρω στους 400 μονίμους κατοίκους και χιλιάδες βέβαια εποχικούς. Ένα μελίσσι από διαφορετικές κυψέλες βουίζει κάθε καλοκαίρι, γράφει κάπου ο Τζ. Κομηνέας και χαίρεται τη φιλοξενία των ντόπιων και την περηφάνειά τους, την ομορφιά του τοπίου, τη θάλασσα - στα Ριτσά ή σε άλλες μικρές παραλίες -και το φρέσκο ψάρι. Για τους φίλους της περιπέτειας και της άγριας φύσης προσφέρεται το ξακουστό φαράγγι του Βιρού - το περιοδικό μας θα αναφερθεί προσεχώς σε αυτό - που ξεκινά απ' την Καρδαμύλη και φτάνει στις κορυφές του Ταϋγέτου ή το φαράγγι της Νούπαντης που καταλήγει στην παραλία του Φονέα, που περιγράψαμε στο προηγούμενο τεύχος μας. Οι ντόπιοι ασχολούνται κυρίως με τον τουρισμό (οι ξενοδοχειακές μονάδες της περιοχής είναι αρκετές, τα εστιατόρια, τα άλλα μαγαζιά στον κεντρικό δρόμο είναι πολλά κ.λπ.), την γεωργία (φημισμένοι οι ελαιώνες της περιοχής), την κτηνοτροφία, την μελισσοκομία, τις οικοδομές και το ψάρεμα. Ο εξωραϊσμός, η αποκατάσταση παλαιών καλντεριμιών κ.α. έργα, είναι πάντα εν εξελίξει και βελτιώνουν μια ήδη καλή εικόνα. Πράγματι η Καρδαμύλη έχει κρατήσει την αρχιτεκτονική της παράδοσης και οι κάτοικοί της αντιστέκονται σθεναρά στο ξεπούλημα της γης και της κληρονομιάς τους. Ας μην ξεχνάμε και το γεγονός ότι η επίσημη Πολιτεία με ειδική απόφαση του αρμοδίου υπουργού χαρακτήρισε την περιοχή ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους και ιστορικού εν διαφέροντος. Ιδού:
Ο ΥΙΙΟΥΡΓΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ
Έχοντας υπόψη....................
Χαρακτηρίζομε την περιοχή Καρδαμύλης στη Μεσσηνιακή Μάνη ......
α) σαν τοπίου ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, γιατί αποτελεί ένα αξιόλογο φυσικό τοπίο με πλούσια βλάστηση, μέσα στο οποίο εντάσσονται χαρακτηριστικά δείγματα της εξέλιξης της μανιάτικης κατοικίας και
β) ως ιστορικό τοπίο, λόγω της σημασίας που έχει για την ιστορία της αρχιτεκτονικής και γενικότερα για την ελληνική ιστορία, επειδή η γη της, κατοικημένη από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι σήμερα, είναι πλούσια σε μνημεία όλων των εποχών και η ιστορία της πλούσια σε γεγονότα. .....
Αθήναι 15 Ιουλίου 1980
Ο υπουργοσ α. ανδριανοπουλοσ
(Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, φύλλο 700 - τεύχος 2)
Σίγουρα ένα αφιέρωμα στην ιστορική Καρδαμύλη δεν τελειώνει εύκολα!
Έτσι με την πρώτη ευκαιρία θα επανέλθουμε...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου