Ηταν κάποτε δυο φίλοι...

Η κοινή διαδρομή Παπανδρέου-Σαμαρά από τη συγκατοίκηση στο Αμχερστ της Μασαχουσέτης το 1970 μέχρι τη συγκυβέρνηση 41 χρόνια μετά

Του Γιώργου Λακόπουλου

Παρότι όπως τραγούδησε ο Διονύσης Σαββόπουλος «οι παρέες φτιάχνουν ιστορία», η παρέα των ελλήνων φοιτητών στο Kολέγιο Aρρένων Αμχερστ της Μασαχουσέτης στις αρχές της δεκαετίας του 1970 μάλλον δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι σαράντα χρόνια αργότερα δύο από τα μέλη της θα έγραφαν πράγματι την ελληνική πολιτική ιστορία.

Ο Γιώργος Παπανδρέου πήγε στο Αμχερστ το καλοκαίρι του 1970 για να σπουδάσει Κοινωνιολογία. Το επέλεξε γιατί είναι κοντά στο Σικάγο, από όπου άλλωστε κατάγεται η μητέρα του και εκεί είχε φίλους. Στο ίδιο Kολέγιο έφτασε τον ίδιο χρόνο και ο Αντώνης Σαμαράς που ξεκίνησε για την Ιατρική, όπως επιθυμούσε ο πατέρας του, αλλά κατέληξε στα οικονομικά. Συμφοιτητές τους ήταν ο Φίλιππος Τσιάρας, ο Χρήστος Κουτήφαρης, ο Αρης Μακρής, ο Στέφανος Μανουηλίδης, ο Γιάννης Ζαφειρίου και ο Αλέξανδρος Σαμαράς. Από το διπλανό Kολέγιο Θηλέων Σμιθ, προστέθηκαν στην παρέα η Λούκα Κατσέλη, η Φλωρίκα Κυριακοπούλου και η Μυρτώ Παράσχη.

Σχεδόν συνομήλικοι ο Παπανδρέου και ο Σαμαράς έγιναν στενοί φίλοι και για ένα διάστημα μοιράζονταν το ίδιο δωμάτιο στη φοιτητική εστία Πρατ στο δεύτερο έτος των σπουδών τους. Οι πολιτικές συζητήσεις μεταξύ τους ήταν αναπόφευκτες. Οπως είπε ο Αντώνης Σαμαράς στον περιοδικό «Εψιλον» όταν ο Γιώργος ήταν ήδη υπουργός του ΠΑΣΟΚ, «συχνά διαφωνούσαμε, αλλά η φιλία μας έχει διατηρηθεί και είναι πέρα από σκοπιμότητες». Οταν ρωτήθηκε πώς τον θυμάται απάντησε: «Ηταν πάντοτε ο εαυτός του».

Από τους δυο τους πάντως ο Αντώνης, όπως έχουν βεβαιώσει κατά καιρούς και οι άλλοι της παρέας, είχε σκοπό από τότε να γίνει πολιτικός και προετοιμαζόταν. Ο Γιώργος Παπανδρέου διηγήθηκε κάποτε σε μια παρέα ότι τον θυμόταν να βάζει κάτω από τη γλώσσα του χαλίκια, σαν τον Δημοσθένη, για να γίνει καλός ρήτορας!

Πρόσφατα είπε σε ξένο δημοσιογράφο για τις σχέσεις τους: «Κάποια στιγμή, έπειτα από μία δεκαετία ή περισσότερο, ίσως καθήσουμε με τον Αντώνη, πιούμε ένα ποτήρι κρασί και πούμε: ας δούμε πώς πήγαν τα πράγματα με την Ελλάδα».

Ο τρίτος της παρέας του Αμχερστ Φίλιππος Τσιάρας, φτασμένος ζωγράφος στη Νέα Υόρκη, έλεγε το 2004: «Ο Γιώργος έπαιζε κιθάρα και τραγουδούσε. Εγώ έγραφα και απήγγελλα ποιήματα, δίδασκα ελληνικό χορό - συχνά με τον Γιώργο και τον Αντώνη - σε φοιτήτριες».

Ο οικονομολόγος Στέφανος Μανουηλίδης θα θυμηθεί για την παρέα: «Ο Γιώργος μάς έκανε πλάκες. Θυμάμαι ότι είχε συστήσει σε εμένα και στον Αντώνη Σαμαρά δύο πολύ όμορφες κοπέλες. Τις καταφέραμε και μας έδωσαν τηλέφωνα. Την επομένη, αρχίσαμε να τηλεφωνάμε. Ο ένας αριθμός έβγαινε σε μια εκκλησία. Στον άλλο αριθμό απαντούσε μια συνταξιούχος, η οποία δεν είχε ιδέα. Το είχε στήσει ο Γιώργος».

Ο ίδιος ο Γ. Παπανδρέου είπε στον δημοσιογράφο Δημήτρη Αγγελίδη: «Αυτοί ήταν πολύ στενή παρέα μου. Πέρα από τα πολιτικά ήταν μια παρέα για βόλτες, να πάμε να βρεθούμε με κοπέλες, να χορέψουμε ελληνικά, να οργανώσουμε τις πλάκες μας».

Εντέλει στην πολιτική μπήκαν και οι δύο με μικρή χρονική διαφορά. Ο Αντώνης Σαμαράς στα 26 του κιόλας έγινε βουλευτές Μεσσηνίας. Και 4 χρόνια αργότερα τον συνάντησε στη Βουλή ο Γιώργος Παπανδρέου ως βουλευτής Αχαΐας. Η παρουσία τους στα πολιτικά πράγματα θα σημειωθεί από νωρίς. Ο ένας ήταν ένας Παπανδρέου και ο άλλος δισεγγονός της Πηνελόπης Δέλτα και εγγονός του βουλευτή Αλέξανδρου Ζάννα.

Πριν από 15 χρόνια ο Αντώνης Σαμαράς έλεγε στους «Τάιμς» της Νέας Υόρκης:«Οταν οι συνάδελφοί μας βουλευτές μας βλέπουν να καθόμαστε και να κρυφογελάμε με τον Γιώργο, δεν μπορούν να διανοηθούν ότι δεν μιλάμε για πολιτικά αλλά για τις παλιές φιλενάδες μας από το Σμιθ».

Μερικά χρόνια αργότερα θα περάσουν και οι δύο από το υπουργείο Εξωτερικών και με αυτό το εφαλτήριο θα βρεθούν με διαφορά μερικών χρόνων αρχηγοί των μεγαλυτέρων κομμάτων της Ελληνικής - κληρονομικής - Δημοκρατίας.

Οι σχέσεις τους εξακολουθούσαν να είναι καλές χωρίς ποτέ να έχουν ιδιαίτερες επαφές. Ως βουλευτής της αντιπολίτευσης ο Αντώνης Σαμαράς μιλούσε πάντοτε με θερμά λόγια για τον συμφοιτητή του που έγινε πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ. Επρεπε να έλθει το 2009 οπότε έγινε και ο ίδιος πρόεδρος της ΝΔ για να αρχίσουν μεταξύ τους οι πρώτες αψιμαχίες, που κατέληξαν σε ανελέητη προσωπική πόλωση τις τελευταίες ημέρες.

Οταν ο Αντώνης Σαμαράς πήρε τα κλειδιά της ΝΔ, πολλοί είπαν ότι είχε διακριτική βοήθεια από το «ΠΑΣΟΚ του Γιώργου». Πάντως, ο πρώτος τον οποίο επισκέφθηκε ως αρχηγός της ΝΔ ήταν ο Γιώργος Παπανδρέου. Μόλις 24 ώρες από την εκλογή του ο Πρωθυπουργός τον κάλεσε στο Μέγαρο Μαξίμου. Εκτοτε τα τηλεφωνήματα μεταξύ τους ήταν περισσότερα από όσα έγιναν γνωστά. Το πιο γνωστό ήταν τον περασμένο Ιούνιο. Στις τρεις και μισή το μεσημέρι ο Γιώργος Παπανδρέου κατεβαίνοντας προς το γραφείο του για να ολοκληρώσει ένα σχέδιο ανασχηματισμού που ήδη είχε διαμορφώσει τηλεφώνησε στον παλιό συμφοιτητή του που εκείνη την ώρα αναπαυόταν στο σπίτι του στην Κηφισιά και τον ρώτησε πώς θα έβλεπε να… συγκυβερνήσουν τα κόμματά τους. Είναι άγνωστο αν εκείνη τη στιγμή ο Αντώνης Σαμαράς αντελήφθη ότι το χειρότερο που θα μπορούσε να απαντήσει ήταν πως «το συζητάμε αλλά χωρίς εσένα Πρωθυπουργό». Η ανταπάντηση, «αυτό δεν είναι θέμα, το συζητάμε», ήταν η τυπική αντίδραση του Γιώργου Παπανδρέου όταν τα πράγματα δεν πάνε όπως τα περιμένει.

Από εκείνη τη στιγμή οι παλιοί φίλοι ήταν πλέον εχθροί. Οσοι τους άκουσαν στις 30 Νοεμβρίου 2009 να δηλώνουν «θα είμαστε πότε μαζί, πότε απέναντι» και σημείωσαν ότι άνοιξε νέα περίοδος στον δημόσιο βίο με αυτούς τους δύο πολιτικούς επικεφαλής του πολιτικού συστήματος, μάλλον δεν εννοούσαν αυτά που συνέβησαν τον τελευταίο καιρό μεταξύ τους.
ΤΑ ΝΕΑ