Γιατί καθυστερεί το ελληνικό PSI;

Εκπρόσωποι των τραπεζών και του ελληνικού δημοσίου εξακολουθούν να διαπραγματεύονται για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους με μείωση κατά 50%. 

Αλλά η συμφωνία στην οποία θα καταλήξουν ενδέχεται να υποχρεώσει τις κυβερνήσεις της Ευρωζώνης να κληθούν να πληρώσουν περισσότερα αν – όπως διαφαίνεται – η Ελλάδα χρειαστεί πολύ περισσότερα χρήματα από ό,τι προβλέφθηκε τον Οκτώβριο για να ξεφύγει από τη δημοσιονομική της παγίδα.

Σύμφωνα με μαρτυρίες ανθρώπων που βρίσκονται κοντά στις συνομιλίες προς την εφημερίδα Wall Street Journal, ο βασικός λόγος για τον οποίο χρονίζουν επί μακρόν οι  διαπραγματεύσεις περί το ελληνικό ‘κούρεμα’ είναι οι ανησυχίες κάποιων ευρωπαϊκών κρατών για το επιπλέον κόστος που θα κληθούν εν τέλει να αναλάβουν. 

Με δύο λόγια, το πρόβλημα έχει ως εξής:

Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι αρχίσουν σιγά- σιγά να συνειδητοποιούν ότι μόνο μια φορά θα μπορέσουν να επιβάλλουν ζημιές στους ιδιώτες πιστωτές της Ελλάδας. Από τη στιγμή λοιπόν που η συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και πιστωτών κλείσει κάπου, τα κράτη της Ευρωζώνης θα έρθουν αντιμέτωπα με το δυσάρεστο καθήκον να αναλάβουν τα ίδια τη χρηματοδότηση της Ελλάδας μέχρι να μπορέσει να δανειστεί ξανά από τις χρηματοπιστωτικές αγορές – ένα  γεγονός που ακόμα και οι πιο αισιόδοξοι λένε πως θα αργήσει για πολλά χρόνια ακόμη.

Τα κακά νέα της ελληνικής οικονομίας πέταξαν έξω τις προβλέψεις

Τον Οκτώβριο οι ηγέτες της Ευρωζώνης και ο Τσαρλς Νταλάρα, από πλευράς πιστωτών   είχαν συμφωνήσει το ελληνικό PSI να αφορά μείωση της αξίας των ελληνικών ομολόγων που βρίσκονται στα χέρια του ιδιωτικού τομέα κατά 50%. Αλλά στους τρεις μήνες που πέρασαν  από τότε τα κακά νέα για την ελληνική οικονομία πολλαπλασιάστηκαν, η αδυναμία της Αθήνας να μειώσει το δημόσιο έλλειμμα της και να αυξήσει τα έσοδά της από  ιδιωτικοποιήσεις παγιώθηκε κι όλα αυτά ενίσχυσαν δραματικά τις πιθανότητες η μείωση του ελληνικού χρέους που κατέχουν οι ιδιώτες κατά 50% να μην αρκεί ούτε κατά διάνοια για να εξασφαλίσει τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Κι αυτό με τη σειρά του ενισχύει τους κινδύνους να κληθούν ξανά τα κράτη της Ευρωζώνης να παρέμβουν για να βοηθήσουν την Ελλάδα.

Η νέα παροχή βοήθειας στην Ελλάδα, πέρα από τα μέχρι στιγμής συμφωνηθέντα, είναι όμως πολιτικά τοξική για τα κράτη του ευρωπαϊκού Βορρά, ενώ δοκιμάζει και τις ανοχές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου που υποστήριξε μέχρι στιγμής με δανειοδότηση την Αθήνα. Η αρχική συμφωνία διάσωσης της Ελλάδας με την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΔΝΤ ήταν 110 δις ευρώ, ενώ τον Οκτώβριο η ΕΕ συμφώνησε σε ένα δεύτερο ελληνικό πακέτο ύψους 130 δις ευρώ. Αλλά και το δεύτερο πακέτο μπορεί να μην αποδειχτεί αρκετό. Η επιδείνωση της ελληνικής οικονομίας έχει υπονομεύσει περαιτέρω τα δημόσια οικονομικά της Ελλάδας και εξαιτίας αυτού «μπορεί να χάσουμε κάποια χρήματα», δήλωσε αξιωματούχος της ΕΕ στη Wall Street Journal.

Παζάρια για το επιτόκιο

Επί του παρόντος, επισήμως γνωρίζουμε ότι το σχέδιο αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους θα είναι μια εθελοντική ανταλλαγή ομολόγων. Οι ιδιώτες πιστωτές θα επιστρέψουν τα παλαιά τους ομόλογα και σε αντάλλαγμα θα πάρουν καινούργια που θα έχουν το ήμισυ της ονομαστικής αξίας των παλαιών και διάρκεια λήξης 20 ως 30 χρόνων. Ο επικεφαλής του Ινστιτούτου Διεθνούς Χρηματοοικονομικής (IIF) Τσαρλς Νταλάρα, που εκπροσωπεί τους πιστωτές, θα έχει αυτή την εβδομάδα συνομιλίες στην Αθήνα. Οι πιστωτές και η ελληνική κυβέρνηση παζαρεύουν τώρα τις λεπτομέρειες της ανταλλαγής, με πιο ζωτικό θέμα να είναι το επιτόκιο των νέων ομολόγων. Το συμφωνηθέν επιτόκιο θα ορίσει και πόσα μετρητά πρέπει να δώσουν τα κράτη της Ευρωζώνης στην Ελλάδα ώστε να μπορεί να πληρώνει τους πιστωτές της.

Εκπρόσωπος του IIF δήλωσε πως «είναι σημαντικό τόσο για το όφελος της Ελλάδας όσο και για το ευρύτερο αίσθημα των αγορών να καταλήξουμε σε συμφωνία όσο πιο γρήγορα γίνεται». Πρόσωπα προσκείμενα στις διαπραγματεύσεις λένε ότι ελπίζουν να γίνουν ανακοινώσεις για τις βασικές γραμμές της συμφωνίας την επόμενη βδομάδα, με την επίσημη προσφορά για την ανταλλαγή ομολόγων που ακολουθεί στη συνέχεια.

Η Ελλάδα χάνει το κύριο όπλο μιας μελλοντικής απομόχλευσης

Ένα από τα προβλήματα της ανταλλαγής ωστόσο είναι ότι η Ελλάδα χάνει με αυτήν το βασικό όπλο μιας μελλοντικής απομόχλευσής της. Τα νέα ομόλογα θα υπόκεινται στο βρετανικό δίκαιο που παρέχει στους πιστωτές σημαντικά αυξημένη προστασία. Σήμερα η πλειοψηφία των ελληνικών ομολόγων υπόκεινται στο ελληνικό δίκαιο το οποίο μπορεί να αλλάξει με μια απόφαση του ελληνικού Κοινοβουλίου. Πηγές προσκείμενες στις διαπραγματεύσεις έχουν διαρρεύσει τις τελευταίες μέρες ότι η Ελλάδα σκοπεύει να επωφεληθεί από τις δυνατότητες του νόμου, εισάγοντας εκ των υστέρων στα υπάρχοντα ομόλογά της τις αποκαλούμενες ρήτρες συλλογικής δράσης που θα περιορίσουν τα περιθώρια των μη συνεργάσιμων πιστωτών να μπλοκάρουν τη συμφωνία. Και μετά υπάρχει κι ένα άλλο ζήτημα: αν όλα πάνε κατά το σχέδιο στα τέλη του 2014 η Ελλάδα θα έχει χρέος 435 δις ευρώ, εκ του οποίου τα δύο τρίτα θα είναι στα χέρια θεσμικών πιστωτών, δηλαδή του ΔΝΤ και κυρίως των κρατών της Ευρωζώνης.

«Θα είναι πολύ δύσκολο τότε να επιβληθούν νέες ζημιές στους ιδιώτες πιστωτές», δηλώνει ο Μίτου Γκουλάτι, καθηγητής Νομικής στο Duke University και αυθεντία σε θέματα αναδιάρθρωσης δημόσιου χρέους. «Δεν θα υπάρχουν αρκετοί ιδιώτες πιστωτές πια, έτσι οι επίσημοι πιστωτές θα αναγκαστούν να γράψουν ζημιές».

Εν τω μεταξύ ο χρόνος πιέζει. Στις 20 Μαρτίου η Ελλάδα πρέπει να αποπληρώσει ομόλογο ύψους 14.5 δις ευρώ. Δεν έχει αυτά τα χρήματα. Δίχως επιπλέον ρευστότητα από τις άλλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, ο μόνος τρόπος να αποφευχθεί μια καταστροφική χρεοκοπία είναι να ολοκληρωθεί η ελληνική αναδιάρθρωση που θα αναβάλλει την πληρωμή ή θα μειώσει το οφειλόμενο ποσό. Όπως τονίζουν όμως Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, ακόμα και αν υπάρξει συμφωνία επί του σχεδίου αναδιάρθρωσης θα χρειαστούν κάποιες εβδομάδες ώστε να εκτελεστεί.

Καραδοκούν πολλές παγίδες

Παράλληλα, καραδοκούν πολλές πιθανές παγίδες που με τη σειρά τους καθεμία οδηγεί σε ένα άλλο μονοπάτι με παγίδες. Οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν κάλλιστα να κάνουν πίσω σε περίπτωση που η εθελοντική συμφωνία μεταξύ της Ελλάδας και των πιστωτών τις υποχρεώνει να ρίξουν περισσότερα χρήματα από ό,τι είχε προβλεφθεί. Στην περίπτωση αυτή όμως θα πρέπει να είναι έτοιμες να αποδεχτούν όλο το κόστος που μια υποχρεωτική αναδιάρθρωση θα επιβάλλει στο τραπεζικό σύστημα. Ή πάλι, θα μπορούσε να επιτευχθεί μεν συμφωνία αλλά χωρίς τη συμμετοχή του απαραίτητου αριθμού πιστωτών. Οι κάτοχοι ελληνικών ομολόγων με ημερομηνία λήξης στις 20 Μαρτίου, για παράδειγμα, έχουν κάθε λόγο να αντισταθούν στη διαδικασία και να ελπίζουν στην καθυστέρηση του PSI προκειμένου να πάρουν τα λεφτά τους στο ακέραιο. Στην περίπτωση αυτή η Ελλάδα θα πρέπει να αποφασίσει αν θα αποπληρώσει το ομόλογο ή θα κηρύξει μορατόριουμ. Κι αυτό με τη σειρά του ανοίγει το ακανθώδες ζήτημα σχετικά με το τι θα γίνει με τα ελληνικά ομόλογα που κατέχει η ΕΚΤ – η οποία επιμένει ότι δεν θα δεχτεί ζημιές για τα 40 δις ευρώ των ελληνικών τίτλων που κατέχει.

banknwes