Τον Νοέμβριο του 1916, τα νερά έξω από το λιμάνι του Πειραιά γέμισαν με πολεμικά πλοία και σύντομα η πόλη κατακλύστηκε από Γάλλους ναύτες και Άγγλους πεζοναύτες, οι οποίοι αποβιβάστηκαν με εχθρικές διαθέσεις.
Οι Δυνάμεις της Εγκάρδιας Συνεννόησης ήθελαν να καταλάβουν στρατηγικές θέσεις της Αθήνας για να πιέσουν τον βασιλιά να τηρήσει τις δεσμεύσεις του και να τους παραδώσει το μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού στόλου και τόνους πολεμοφοδίων, συμβάλλοντας έτσι στην πολεμική προσπάθεια της Αντάντ κατά των Κεντρικών Δυνάμεων στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η κατάληψη αυτή, πολύ συνηθισμένη στρατηγική κίνηση ήδη από την αρχαιότητα, έμελλε όμως να πάρει μια απροσδόκητη τροπή όταν ο Κωνσταντίνος αρνήθηκε. Ο γάλλος ναύαρχος Φουρνιέ αποβίβασε 3.000 στρατιώτες στο Φάληρο και τον Πειραιά με σκοπό να προελάσουν προς την Αθήνα.
Στον δρόμο τους βρέθηκαν οι διαβόητοι Επίστρατοι του Μεταξά, ουδετερόφιλα τάγματα εφόδου δηλαδή που συγκρούστηκαν ανοιχτά μαζί τους στην ευρύτερη περιοχή του Φιλοπάππου κατά τις 18 και 19 Νοεμβρίου 1916 (με το παλιότερο ημερολόγιο), όταν και κατάφεραν να υπερασπιστούν νικηφόρα τον βασιλιά τους αλλά και την πρωτεύουσα από τα συμμαχικά αγήματα!
Οι σύμμαχοι ηττήθηκαν από τη σμπαραλιασμένη Ελλάδα και την επομένη αποσύρθηκαν στο Φάληρο, την ίδια ώρα που ο στόλος τους συνέχισε να βομβαρδίζει από το Φάληρο στρατηγικά σημεία της Αθήνας. Οι Επίστρατοι κατόρθωσαν να αναχαιτίσουν τα εχθρικά στρατεύματα στο μικρής έκτασης επεισόδιο, που ήταν ωστόσο μια θρασύτατη και παρεμβατικότατη επιθετική ενέργεια κατά της Ελλάδας, και το γεγονός χαιρετίστηκε στο εσωτερικό ως θρίαμβος του ελληνικού στρατού αλλά και του απλού λαού σε βάρος των Μεγάλων Δυνάμεων.
Κανείς δεν πανηγύρισε βέβαια την απροσδόκητη νίκη, καθώς η Ελλάδα βρίσκεται διχασμένη ανάμεσα στο κράτος των Αθηνών -με επικεφαλής τον βασιλιά Κωνσταντίνο- και το κράτος της Εθνικής Αμύνης στη Θεσσαλονίκη -με επικεφαλής τον Ελευθέριο Βενιζέλο.
Όσο για το παραγνωρισμένο σήμερα γεγονός, αφορμή αποτέλεσε η στάση ουδετερότητας που θέλησε να κρατήσει η Ελλάδα κατά τον Α’ Παγκόσμιο, η οποία όπλισε το χέρι των Αγγλογάλλων και οδήγησε σε ολομέτωπη στρατιωτική αντιπαράθεση μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και των ξένων προστάτιδων δυνάμεων. Τα λεγόμενα Νοεμβριανά του 1916 αποτέλεσαν το αποκορύφωμα του Εθνικού Διχασμού (1914-1917), των γεγονότων που περιστρέφονται γύρω από τη διένεξη του πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου και του βασιλιά Κωνσταντίνου αναφορικά με την εμπλοκή ή μη της Ελλάδας στον Μεγάλο Πόλεμο, υποδαυλίζοντας όσο τίποτα τα εθνικά μίση.
Όσο για τον μοχλό της ελληνικής αντεπίθεσης, τους διαβόητους Επίστρατους, το κίνημα των εφέδρων που είχαν συσπειρωθεί γύρω από τον Μεταξά και τον βασιλιά δηλαδή, έμελλε να γράψουν τη δική τους μαύρη σελίδα σε όσα θα επακολουθούσαν στο εσωτερικό…
Γενικό πλαίσιο
Λένε ότι στην πολιτική τα πράγματα κρίνονται εκ του αποτελέσματος κι αν αυτό ισχύει, τότε η επιλογή του Βενιζέλου να προσδέσει την Ελλάδα στο άρμα των νικητών του Α’ Παγκοσμίου, τις Δυνάμεις της Αντάντ (Εγκάρδιας Συνεννόησης), φάνταζε σωστή ιστορικά, καθώς έτσι θα κρατούσε τα μεγάλα οφέλη από τους Βαλκανικούς Πολέμους και θα επέκτεινε την εδαφική της κυριαρχία.
Η πλευρά του βασιλιά Κωνσταντίνου όμως και οι φιλοβασιλικοί δεν το έβλεπαν έτσι, θέλοντας να κρατήσουν την Ελλάδα μακριά από τις εμπόλεμες συγκρούσεις, παρά το γεγονός ότι πίσω από την περιώνυμη «ουδετερότητα» κρυβόταν ένας πρόδηλος φιλογερμανισμός. Σύμφωνα με ιστορικές πήγες, από τον στενό κύκλο των βασιλικών επιτελών μόνο ο Ιωάννης Μεταξάς ισορρόπησε την απόφασή του να υποστηρίξει τους ουδετερόφρονες με τις εκλεκτικές συγγένειες προς τις Κεντρικές Αυτοκρατορίες, κλείνοντας το μάτι αργότερα στους Αγγλογάλλους.
Όπως κι αν έχει, ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος χώρισε την πολύπαθη Ελλάδα στα δυο, καθώς οι εμπόλεμες πλευρές διεκδικούσαν και αξίωναν ανοιχτά τη στράτευση της χώρας σε ένα από τα δυο αντιμαχόμενα στρατόπεδα.
Είναι η εποχή που οι ξένοι πράκτορες αλωνίζουν στην Ελλάδα και η διπλωματία έχει ήδη ρίξει τα φαρμακερά της βέλη, πυροδοτώντας έναν πρωτόγνωρο διχασμό στον λαό. Άγγλοι και Γάλλοι έχουν εξάλλου ήδη παρουσία στον ελλαδικό χώρο, καθώς από τον Σεπτέμβριο του 1915 έχουν καταλάβει τη Θεσσαλονίκη (και τέσσερις μήνες αργότερα την Κέρκυρα) για να διώξουν τους Γερμανο-Βούλγαρους που έχουν καταλάβει την Ανατολική Μακεδονία, εξαιτίας της παροιμιώδους βασιλικής αδράνειας, και είναι εύκολο γι’ αυτούς να επιχειρήσουν να μεταπείσουν τον αμετανόητο Κωνσταντίνο (και τις ελεγχόμενες από αυτόν κυβερνήσεις) να εντάξει τη χώρα στο πλευρό τους.
Το αυτονομιστικό βενιζελικό Κίνημα της Εθνικής Αμύνης στη Θεσσαλονίκη έφερε άλλωστε την υπογραφή των Μεγάλων Δυνάμεων, καθώς ήταν ο συμμαχικός στρατός αυτός που υποστήριξε τους φιλοβενιζελικούς αξιωματικούς να σχηματίσουν προσωρινή κυβέρνηση, δίνοντας στον Βενιζέλο τη δυνατότητα να δημιουργήσει τον επαναστατικό σύνδεσμό του στη Θεσσαλονίκη.
Ο Νοέμβριος του 1916 βρίσκει την Ελλάδα λοιπόν με δύο αντίπαλες κυβερνήσεις, μία φιλοσυμμαχική στη Θεσσαλονίκη υπό τον Ελευθέριο Βενιζέλο και μία ουδετερόφιλη στην Αθήνα κάτω από την επιρροή του Κωνσταντίνου. Οι Γάλλοι απελαύνουν μάλιστα από τη Μακεδονία τους «νομιμόφρονες» φιλοβασιλικούς στρατιωτικούς, οι οποίοι μεταφέρονται με τα πλοία τους στον Πειραιά. Το σκηνικό της ολομέτωπης σύγκρουσης έχει στηθεί, καθώς στην Ελλάδα τα εθνικά μίση είναι φουντωμένα.
Την ώρα που οι Σύμμαχοι προβαίνουν σε ναυτικό αποκλεισμό της Ελλάδας για να πιέσουν τον βασιλιά να συνεργαστεί μαζί τους, η επαναστατική κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης (που ελέγχει Μακεδονία, Κρήτη και νησιά του Ανατολικού Αιγαίου) προβαίνει σε μεγάλης κλίμακας στρατολόγηση, οργανώνοντας μεραρχίες για να ενταχθούν στον πόλεμο, ενώ η φιλοβασιλική κυβέρνηση της Αθήνας οργανώνει, κάτω από τις ζυμώσεις του Μεταξά, τους απολυθέντες στρατεύσιμους («Επίστρατους») σε παραστρατιωτικά τάγματα για την απόκρουση του φιλοβενιζελικού κινδύνου.
Μέσα στο εκρηκτικό εθνικό αυτό πλαίσιο, οι Γάλλοι είναι έτοιμοι να ρίξουν άφθονο λάδι στη φωτιά…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου