10. Η σοφία των Ροδόσταυρων στη λαϊκή μυθολογία

 Διαλέξεις του Ρούντολφ Στάινερ

Βιβλιογραφικός κατάλογος: GA 124

Το πνευματικό υπόβαθρο του κατά Μάρκον Ευαγγελίου

Μετάφραση: Βασίλης Κίτσιος –Δημήτρης Περούλας

10. Η σοφία των Ροδόσταυρων στη λαϊκή μυθολογία

Βερολίνο, 10 Ιουνίου 1911

Η λαχτάρα πολλών σημερινών ανθρώπων για πνευματική γνώση. Η προετοιμασία της σημερινής ροδοσταυρικής διάθεσης μέσω ιστοριών από τους τροβαδούρους του Μεσαίωνα. Η ιστορία του πρίγκιπα και της βασίλισσας των λουλουδιών. Η αναβίωση τέτοιων εικόνων στο ποίημα «Ritter Wahn» του Γιούλιους Μόζεν. Η προέλευση των ιστοριών από τους ναούς των Ροδόσταυρων. Η αναβίωση του περιεχομένου των ιστοριών με τη μορφή της σημερινής Πνευματικής Επιστήμης.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Πνευματική Επιστήμη που μελετάμε εδώ και πολλά χρόνια αρχίζει να κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος στον κόσμο και να βρίσκει όλο και μεγαλύτερη κατανόηση στην καρδιά και τον νου των συγχρόνων μας. Μερικές φορές μπορεί να είναι χρήσιμο να μιλάμε για το πώς γίνονται γνωστές οι ιδέες της Πνευματικής Επιστήμης και πολλοί από εσάς θα χαρείτε να μάθετε ποια επίδραση έχει σήμερα στους άλλους η πνευματική τροφή που έχετε λάβει οι ίδιοι. Μόνο πού και πού μπορώ να μιλήσω για αυτή την εξάπλωση της πνευματικής-επιστημονικής σκέψης στον έξω κόσμο, αλλά θα σας ικανοποιήσει να μάθετε ότι μπορούμε να δούμε πώς το πνεύμα που μας εμπνέει όλους βρίσκει πρόσβαση σε διάφορες χώρες. Μπορούσα να δω, για παράδειγμα, πώς οι ιδέες μας άρχιζαν να κερδίζουν έδαφος όταν προσπάθησα να τις κάνω κατανοητές στα νότια της Αυστρίας, στην Τεργέστη.[1] Στη συνέχεια, όταν έδωσα μια σειρά διαλέξεων στην Κοπεγχάγη πριν από λίγες ημέρες,[2] ήταν επίσης προφανές ότι το πνεύμα που προσπαθούμε να καλλιεργήσουμε υπό το σύμβολο του Ροδόσταυρου κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος. Σημάδια όπως αυτά καθιστούν σαφές ότι υπάρχει ανάγκη και επίσης λαχτάρα για αυτό που ονομάζουμε Πνευματική Επιστήμη.

Είναι θεμελιώδες για το πνεύμα που διαπερνά την Κίνησή μας να απέχουμε από κάθε προπαγάνδα ή αγκιτάτσια και να δίνουμε προσοχή στη μεγάλη, περιεκτική σοφία που χρειάζονται οι καρδιές και οι ψυχές των σύγχρονων ανθρώπων για να νιώσουν ασφάλεια στη σημερινή ζωή. Είναι καθήκον μας να μετατρέψουμε αυτές τις πνευματικές σκέψεις σε πραγματική τροφή για τις ψυχές μας. Σίγουρα θα έχετε κατανοήσει αρκετά τον μεγάλο νόμο του κάρμα για να γνωρίζετε ότι δεν είναι τυχαίο ή σύμπτωση το γεγονός ότι μια ατομικότητα αισθάνεται την ανάγκη να έρθει στον φυσικό κόσμο αυτή τη συγκεκριμένη στιγμή. Οι ψυχές όλων σας εδώ έχουν αισθανθεί την επιθυμία να ενσαρκωθούν σε ένα φυσικό σώμα στην αλλαγή μεταξύ 19ου και 20ού αιώνα, λόγω της επιθυμίας να βιώσουν αυτό που μπορεί να επιτευχθεί στο σημερινό φυσικό περιβάλλον.

Ας κοιτάξουμε την εποχή μας και ας δούμε πώς εμφανίζεται η πνευματική της διάσταση στις ψυχές που, όπως οι δικές σας, έχουν γεννηθεί σε αυτήν. Στην αλλαγή μεταξύ 19ου και 20ού αιώνα, τόσο στο πνευματικό περιβάλλον όσο και στον εξωτερικό κόσμο, οι συνθήκες ήσαν πολύ διαφορετικές από ό,τι ήσαν 50 με 60 χρόνια νωρίτερα. Οι άνθρωποι που –όπως όλοι σας εδώ– αναπτύσσονται στη σημερινή εποχή, προσπαθούν εδώ και εκεί να ακούσουν για την πνευματική καθοδήγηση και ηγεσία του κόσμου, για τις πνευματικές δυνάμεις και επιρροές που διαπερνούν τον εξωτερικό κόσμο στα διάφορα βασίλεια της φύσης και διεισδύουν στις ψυχές των ανθρώπων. Αλλά τα τελευταία 50 χρόνια, μια ψυχή που λαχταρά και αναζητά πνευματική τροφή βρίσκει ελάχιστα. Αυτή η λαχτάρα υπάρχει στα βάθη της ψυχής των ανθρώπων, αν και μπορεί να είναι μια πολύ αδύναμη φωνή που σιγεί εύκολα. Παρ’ όλα αυτά, η λαχτάρα υπάρχει και όλοι αναζητούν πνευματική τροφή, ανεξάρτητα από τη θέση τους στη ζωή και από το πώς χρησιμοποιούν τις ικανότητές τους. Ανεξάρτητα από το επιστημονικό πεδίο στο οποίο εργάζεστε σήμερα, μαθαίνετε μόνο εξωτερικά, υλικά γεγονότα. Αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν με πολύ έξυπνο και ευρηματικό τρόπο για την πρόοδο του σύγχρονου πολιτισμού, αλλά δεν βοηθούν καθόλου στην κατανόηση αυτού που μπορεί να αποκαλύψει το πνεύμα. Είτε είστε καλλιτέχνης είτε ασχολείστε με κάποιο πρακτικό επάγγελμα, θα βρείτε λίγα πράγματα που μπορούν να περάσουν στο μυαλό ή στο χέρι σας για να σας δώσουν όχι μόνο ενέργεια και ώθηση για το έργο σας, αλλά και ασφάλεια, άνεση και σθένος στη ζωή. Στις αρχές του 19ου αιώνα, οι άνθρωποι είχαν ήδη μια αίσθηση ότι στο εγγύς μέλλον δεν θα έχει απομείνει παρά ελάχιστη πνευματική τροφή. Κατά το πρώτο μισό του 19ου αιώνα, όταν τα ίχνη μιας παλιάς πνευματικής ζωής υπήρχαν ακόμη, αν και σε διαφορετική μορφή, πολλοί άνθρωποι ένιωθαν ότι υπήρχε κάτι στον αέρα που προμήνυε την πλήρη εξαφάνιση των αρχαίων θησαυρών του πνεύματος που είχαν ληφθεί μέσω της παράδοσης από τα παλιά χρόνια. Ωστόσο, είναι ακριβώς η προβλεπόμενη πρόοδος του πολιτισμού κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα που θα εξαλείψει εντελώς τις πνευματικές παραδόσεις που έχουν έρθει από το παρελθόν.

Κατά το πρώτο μισό του 19ου αιώνα, ακούγονται πολλές φωνές που εκφράζουν αυτή την άποψη και θα αναφέρω το παράδειγμα ενός ανθρώπου που έζησε εκείνη την περίοδο και είχε ευρεία γνώση της παλαιάς μορφής της Θεοσοφίας, αλλά που επίσης γνώριζε ότι, λόγω της πορείας των γεγονότων εκείνου του αιώνα, αυτή ήταν καταδικασμένη να εξαφανιστεί. Ταυτόχρονα, ήταν πεπεισμένος ότι θα έρθει ένα μέλλον όπου θα αναβιώσει αυτή η παλαιά Θεοσοφία, αλλά σε μια νέα μορφή. Θα σας διαβάσω ένα απόσπασμα που γράφτηκε προς το τέλος του πρώτου μισού του 19ου αιώνα, το 1847.[3] Ο συγγραφέας του ήταν από εκείνους τους στοχαστές που δεν υπάρχουν πια σήμερα, που ένιωθαν ακόμα τους τελευταίους απόηχους των παλαιών παραδόσεων που έχουν πλέον χαθεί προ πολλού.

Συχνά είναι δύσκολο να μάθει κανείς από τους παλαιότερους θεόσοφους ποιος είναι ο πραγματικός σκοπός της Θεοσοφίας... αλλά είναι σαφές ότι, ακολουθώντας τα μονοπάτια που έχει πάρει μέχρι τώρα, η Θεοσοφία δεν μπορεί να αποκτήσει πραγματική υπόσταση ως επιστήμη ούτε να επιτύχει κάποιο αποτέλεσμα σε ευρύτερο πεδίο. Ωστόσο, θα ήταν πολύ βιαστικό να συμπεράνουμε ότι πρόκειται για ένα φαινόμενο επιστημονικά αδικαιολόγητο και επίσης εφήμερο. Η ίδια η ιστορία το διαψεύδει κατηγορηματικά: Δείχνει πώς αυτό το αινιγματικό φαινόμενο δεν θα μπορούσε ποτέ να γίνει πραγματικά αποτελεσματικό στον κόσμο, αλλά παρόλα αυτά επανεμφανίζεται ξανά και ξανά και οι πολλαπλές μορφές του διατηρούνται από την αλυσίδα μιας αθάνατης παράδοσης... Σε όλες τις εποχές υπήρχαν ελάχιστοι στους οποίους αυτή η ζωντανή ανάγκη για θεωρητική σκέψη συνδυαζόταν με μια ζωντανή θρησκευτική ανάγκη. Αλλά η Θεοσοφία είναι μόνο για αυτούς τους λίγους... Και το πιο σημαντικό είναι ότι αν η Θεοσοφία γίνει ποτέ μια πραγματική επιστήμη και παράγει σαφή αποτελέσματα, αυτά θα γίνουν σταδιακά γενική πεποίθηση, θα αναγνωριστούν ως έγκυρες αλήθειες και θα γίνουν καθολικά αποδεκτά από εκείνους που δεν μπορούν να βρουν τον δρόμο τους κατά μήκος της μόνης δυνατής οδού μέσω της οποίας θα μπορούσαν να ανακαλυφθούν.

Αλλά όλα αυτά βρίσκονται στη μήτρα του μέλλοντος, το οποίο δεν θέλουμε να προδικάσουμε. Προς το παρόν, ας απολαύσουμε με ευγνωμοσύνη την όμορφη παρουσίαση του Έτινγκερ, η οποία σίγουρα θα τύχει ευρείας αποδοχής.

Αυτό δείχνει τι ένιωθε ένας άνθρωπος όπως ο Ρότε της Χαϊδελβέργης για το θεοσοφικό πνεύμα το 1847. Το απόσπασμα είναι από τον πρόλογό του σε μια πραγματεία για τον Έτινγκερ, έναν θεόσοφο που έζησε στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα.[4]

Τι μπορεί λοιπόν να ειπωθεί για το πνεύμα της Θεοσοφίας; Είναι ένα πνεύμα χωρίς το οποίο τα γνήσια πολιτιστικά επιτεύγματα του κόσμου δεν θα μπορούσαν ποτέ να πραγματοποιηθούν. Και αν σκεφτούμε τις μεγαλύτερες εκδηλώσεις του, θα πούμε ότι χωρίς αυτό δεν θα υπήρχε ποτέ ο Όμηρος, ο Πίνδαρος, ο Ραφαήλ, ο Μιχαήλ Άγγελος· δεν θα υπήρχε βάθος θρησκευτικού αισθήματος στους ανθρώπους ούτε αληθινή πνευματική ζωή ούτε εξωτερικός πολιτισμός. Ό,τι δημιουργεί ο άνθρωπος, πρέπει να το δημιουργεί από το πνεύμα. Αν νομίζει ότι μπορεί να δημιουργήσει χωρίς αυτό, αγνοεί το γεγονός ότι, αν και σε ορισμένες περιόδους η πνευματική προσπάθεια παρακμάζει, όσο λιγότερο προέρχεται κάτι από το πνεύμα, τόσο πιο πιθανό είναι να πεθάνει. Ό,τι έχει αιώνια αξία πηγάζει από το πνεύμα και κανένα δημιουργημένο πράγμα που δεν προέρχεται από αυτό δεν μένει. Αλλά επειδή όλα όσα κάνει ο άνθρωπος είναι υπό την καθοδήγηση της πνευματικής ζωής, ακόμα και η πιο μικρή δημιουργία, έστω κι αν είναι για τους σκοπούς της καθημερινής ζωής, έχει αιώνια αξία και τον συνδέει με το πνεύμα. Γνωρίζουμε ότι η δική μας θεοσοφική ζωή έχει την πηγή της σε αυτό που ονομάζουμε ροδοσταυρικό ρεύμα. Έχει συχνά τονιστεί ότι από τον 11ο, 12ο και 13ο αιώνα οι δάσκαλοι της ροδοσταυρικής σοφίας προετοίμαζαν τις συνθήκες που άρχισαν να διαμορφώνονται στα τέλη του 19ου αιώνα και θα συνεχιστούν στον 20ό. Το μέλλον που λαχταρούσε και περίμενε ο Ρότε της Χαϊδελβέργης είναι για εμάς ήδη παρόν και πρέπει να αναγνωριστεί ως τέτοιο. Αλλά αυτό έχει προετοιμαστεί προ πολλού από εκείνους που επέτρεψαν σε αυτό το πνευματικό ρεύμα να ρέει στις ψυχές, αρχικά με τρόπο ανεπαίσθητο για τους ανθρώπους. Με μια συγκεκριμένη έννοια, αυτό που ονομάζουμε ροδοσταυρικό μονοπάτι από τον 12ο, 13ο και 14ο αιώνα είναι παρόν στη Θεοσοφική μας Κίνηση με μια πιο συνειδητή μορφή. Η επιρροή του έχει ρεύσει στις καρδιές και τα μυαλά των λαών της Ευρώπης και τους έχει αφήσει το στίγμα της.

Από όσα έχουν συμβεί στον πολιτισμό μας, μπορούμε να σχηματίσουμε μια ιδέα για το πώς έχει λειτουργήσει πραγματικά αυτό το πνεύμα. Είπα ότι έχει λειτουργήσει ως το αληθινό πνεύμα των Ροδόσταυρων από τον 11ο, 12ο, 13ο και 14ο αιώνα, αλλά ήταν πάντα παρόν, αν και μόνο εκείνη την εποχή πήρε τη ροδοσταυρική μορφή. Αυτό το πνεύμα των Ροδόσταυρων ανάγεται σε ένα πολύ μακρινό παρελθόν· τα Μυστήριά του υπήρχαν ήδη στην εποχή της Ατλαντίδας. Η επιρροή του έχει επίδραση εδώ και αιώνες, και γίνεται όλο και πιο συνειδητή καθώς ρέει στις καρδιές και τις ψυχές των ανθρώπων.

Ας προσπαθήσουμε να σχηματίσουμε μια ιδέα για το πώς αυτό το πνεύμα εισχώρησε στην ανθρωπότητα. Συναντιόμαστε εδώ και οι μελέτες μας μας βοηθούν να αντιληφθούμε τους τρόπους με τους οποίους η ανθρώπινη ψυχή αναπτύσσεται και σταδιακά ανυψώνεται σε περιοχές όπου μπορεί να κατανοήσει την πνευματική ζωή και ίσως να τη δει πραγματικά. Πολλοί από εσάς προσπαθείτε εδώ και χρόνια να επιτρέψετε στις έννοιες και τις ιδέες που αντιπροσωπεύουν την πνευματική ζωή να ρέουν στις ψυχές σας ως πνευματική τροφή. Γνωρίζετε πώς έχουμε προσπαθήσει να αποκτήσουμε κάποια κατανόηση των αινιγμάτων του κόσμου. Έχω περιγράψει πολλές φορές τα διάφορα στάδια της εξέλιξης της ψυχής και πώς μπορεί να ανυψωθεί στους ανώτερους κόσμους· πώς πρέπει να διακρίνουμε το ανώτερο μέρος του εαυτού από το κατώτερο· πώς ο άνθρωπος προήλθε από άλλες πλανητικές καταστάσεις, έχοντας περάσει από μια εξέλιξη του Κρόνου, του Ήλιου και της Σελήνης, κατά τη διάρκεια των οποίων σχηματίστηκαν το φυσικό, το αιθερικό και το αστρικό του σώμα· και πώς τελικά εισήλθε στην περίοδο της γήινης εξέλιξης. Σας έχω πει ότι υπάρχει κάτι μέσα μας που πρέπει να εκπαιδευτεί εδώ στη Γη για να ανεβεί σε ένα ανώτερο στάδιο. Έχει επίσης ειπωθεί ότι η εξέλιξη ορισμένων όντων –των εωσφορικών όντων– καθυστέρησε κατά τη διάρκεια της περιόδου της αρχαίας Σελήνης και ότι αργότερα προσέγγισαν το αστρικό σώμα του ανθρώπου για να τον αποπλανήσουν, αλλά και για να του μεταδώσουν ορισμένες ιδιότητες. Και έχουμε μιλήσει πολλές φορές για το πώς ο άνθρωπος πρέπει να ξεπεράσει ορισμένες τάσεις στον κατώτερο εαυτό του και μέσω αυτής της κατάκτησης να ανεβεί στις σφαίρες που ανήκει ο ανώτερος εαυτός του, πώς πρέπει να εκπληρώσει τα λόγια του Γκαίτε ώστε να ανεβεί στις ανώτερες περιοχές της πνευματικής ζωής:

Κι όσο δεν είσαι ακόμα

στο «πέθανε και ζήσε»,

είσαι επισκέπτης άθλιος

πάνω στη μαύρη γη.[5]

Ο βαθμός ανάπτυξης που είναι δυνατός σήμερα και μπορεί να δώσει δύναμη, σιγουριά και γνήσιο περιεχόμενο στη ζωή είναι εφικτός αν αποκτήσουμε γνώση της πολυποίκιλης φύσης του ανθρώπου και συνειδητοποιήσουμε ότι η σύστασή του δεν είναι ένα τυχαίο συνονθύλευμα, αλλά αποτελείται από το φυσικό σώμα, το αιθερικό σώμα, το αστρικό σώμα και το Εγώ. Διατυπώσαμε συγκεκριμένες ιδέες, πχ. για τις ιδιοσυγκρασίες,[6] μελετώντας τη διαδικασία της εκπαίδευσης και της ανάπτυξης του φυσικού σώματος μέχρι το 7ο έτος, του αιθερικού σώματος μέχρι το 14ο και του αστρικού σώματος μέχρι το 21ο έτος.[7] Μελετώντας την αποστολή της αλήθειας, της κατάνυξης, του θυμού και ούτω καθεξής,[8] οι ιδέες μας για το φυσικό σώμα, το αιθερικό σώμα, το αστρικό σώμα, την αισθαντική ψυχή, τη διανοητική ή νοητική ψυχή και τη συνειδησιακή ψυχή, δεν παραμένουν αφηρημένες έννοιες, αλλά προσδίδουν νόημα, σαφήνεια και περιεχόμενο στην ύπαρξή μας.

Με αυτόν τον τρόπο έχουμε κατανοήσει σε κάποιον βαθμό τα αινίγματα του κόσμου. Και παρόλο που υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που εξακολουθούν, συνειδητά ή ασυνείδητα, να επιμένουν στον υλισμό, υπάρχουν ωστόσο πολλές ψυχές που θεωρούν απαραίτητο για την ίδια τους την ύπαρξη να ακούνε τις εκθέσεις του είδους που έχουμε δώσει. Πολλοί από εσάς δεν θα ήσασταν παρόντες ανάμεσά μας εδώ και χρόνια, μοιραζόμενοι τις εμπειρίες και τις δραστηριότητές μας, αν αυτό δεν ήταν απαραίτητο για την ίδια σας τη ζωή. Γιατί άραγε υπάρχουν σήμερα ψυχές που κατανοούν αυτά τα πράγματα και για τις οποίες οι ιδέες και οι έννοιες που αναπτύσσονται εδώ γίνονται οδηγός στην πορεία της ζωής τους; Ο λόγος είναι ο εξής: Όπως εσείς γεννηθήκατε στον σύγχρονο κόσμο με αυτές τις επιθυμίες, έτσι και οι πρόγονοί μας στην Ευρώπη –δηλαδή πάρα πολλοί από τους παρόντες εδώ σήμερα– γεννήθηκαν κατά τους περασμένους αιώνες σε έναν κόσμο και ένα περιβάλλον πολύ διαφορετικό από του 19ου αιώνα. Ας στρέψουμε το βλέμμα μας πίσω στον 6ο, 7ο ή ακόμα και στον 12ο και 13ο αιώνα, όταν πολλοί από τους παρόντες εδώ είχαν ενσαρκωθεί τότε, και ας δούμε τι βίωσαν οι ψυχές εκείνη την εποχή.

Εκείνη την εποχή δεν υπήρχε η Θεοσοφική Εταιρεία για να μελετώνται θέματα όπως αυτά που συζητάμε σήμερα. Τότε η ψυχή άκουγε κάτι πολύ διαφορετικό από το περιβάλλον της. Ας προσπαθήσουμε να απεικονίσουμε τι άκουγαν τότε οι ψυχές. Οι άνθρωποι δεν ταξίδευαν για να δίνουν διαλέξεις για θέματα της Πνευματικής Επιστήμης, αλλά από χωριό σε χωριό, από πόλη σε πόλη, πήγαιναν και διακήρυτταν το πνεύμα οι τροβαδούροι. Και τι έλεγαν; Αυτοί οι τροβαδούροι δεν έλεγαν τότε ότι υπάρχει μια Θεοσοφία, μια διδασκαλία για το κατώτερο και το ανώτερο Εγώ, για το φυσικό, το αιθερικό και το αστρικό σώμα του ανθρώπου και ούτω καθεξής. Καθώς περιόδευαν, η αποστολή τους ήταν να μιλούν για το πνεύμα με τον τρόπο που συνηθιζόταν να κηρύσσεται εκείνη την εποχή. Η ακόλουθη ιστορία λεγόταν τότε σε όλη την κεντρική και ανατολική Ευρώπη.

Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένας πρίγκιπας. Μια μέρα, ενώ έκανε βόλτα με το άλογό του, άκουσε λυγμούς μέσα από ένα χαντάκι. Ακολουθώντας το χαντάκι για να ανακαλύψει την πηγή των λυγμών, βρήκε μια γριά γυναίκα. Κατέβηκε από το άλογο, μπήκε στο χαντάκι και βοήθησε τη γριά γυναίκα, που είχε πέσει μέσα, να βγει έξω. Τότε είδε ότι είχε τραυματιστεί στο πόδι της και δεν μπορούσε να περπατήσει. Τη ρώτησε πώς συνέβη το ατύχημα και εκείνη του είπε: «Είμαι γριά και έπρεπε να ξεκινήσω λίγο μετά τα μεσάνυχτα για να πάω στην πόλη να πουλήσω τα αυγά μου. Έτσι έπεσα σε αυτό το χαντάκι». Ο πρίγκιπας της είπε: «Δεν μπορείς να πας μόνη σου στο σπίτι, γι’ αυτό θα σε βάλω στο άλογό μου και θα σε πάω». Έτσι έκανε, και η γυναίκα του είπε: «Αν και είσαι ευγενούς καταγωγής, είσαι ένας ευγενικός και καλός άνθρωπος. Και επειδή με βοήθησες, θα σου δώσω μια ανταμοιβή». Τότε αυτός κατάλαβε ότι δεν ήταν μια συνηθισμένη γυναίκα, γιατί του είπε: «Θα πάρεις την ανταμοιβή που αξίζει η ευγενική σου ψυχή. Θέλεις να παντρευτείς την κόρη της βασίλισσας των λουλουδιών;» «Ναι!» απάντησε αυτός. Και εκείνη συνέχισε: «Για αυτό θα χρειαστείς κάτι που μπορώ εύκολα να σου δώσω», και του έδωσε ένα κουδούνι, λέγοντάς του: «Αν χτυπήσεις αυτό το κουδούνι μία φορά, ο βασιλιάς των αετών θα έρθει με το στράτευμά του για να σε βοηθήσει σε μια δύσκολη κατάσταση που θα έχεις βρεθεί. Αν το χτυπήσεις δύο φορές, ο βασιλιάς των αλεπούδων θα έρθει με το στράτευμά του για να σε βοηθήσει σε μια δύσκολη κατάσταση που θα έχεις βρεθεί. Και αν το χτυπήσεις τρεις φορές, ο βασιλιάς των ψαριών θα έρθει με το στράτευμά του για να σε βοηθήσει σε μια δύσκολη κατάσταση που θα έχεις βρεθεί». Ο πρίγκιπας πήρε το κουδούνι, επέστρεψε στο σπίτι του, ανακοίνωσε ότι θα πήγαινε να βρει την κόρη της βασίλισσας των λουλουδιών και έφυγε με το άλογό του. Ταξίδεψε πολύ, πολύ μακριά, αλλά κανείς δεν μπορούσε να του πει πού ζούσε η βασίλισσα των λουλουδιών με την κόρη της. Το άλογό του εξαντλήθηκε και δεν μπορούσε να τον μεταφέρει πια, οπότε αναγκάστηκε να συνεχίσει με τα πόδια. Συνάντησε έναν γέρο και τον ρώτησε πού ζούσε η βασίλισσα των λουλουδιών. «Δεν μπορώ να σου πω –απάντησε ο γέρος– αλλά συνέχισε να προχωράς και θα βρεις τον πατέρα μου, που ίσως μπορεί να σου πει». Έτσι, ο πρίγκιπας συνέχισε για πολλά, πολλά χρόνια και βρήκε έναν άλλον, ακόμα πιο γέρο. Τον ρώτησε: «Μπορείς να μου πεις πού ζει η βασίλισσα των λουλουδιών;» Εκείνος όμως του απάντησε: «Δεν μπορώ να σου πω, αλλά συνέχισε να προχωράς για πολλά ακόμη χρόνια και θα βρεις τον πατέρα μου, ο οποίος σίγουρα θα μπορεί να σου πει πού ζει η βασίλισσα των λουλουδιών». Έτσι, ο πρίγκιπας συνέχισε και τελικά βρήκε έναν πολύ γέρο και τον ρώτησε αν μπορούσε να του πει πού ζούσε η βασίλισσα των λουλουδιών με την κόρη της. Ο γέρος του είπε: «Η βασίλισσα των λουλουδιών ζει μακριά, σε ένα βουνό που μπορείς να δεις από εδώ στο βάθος. Αλλά τη φυλάει ένας τρομακτικός δράκος. Δεν μπορείς να πλησιάσεις τώρα, γιατί αυτή είναι μια περίοδος που ο δράκος δεν κοιμάται ποτέ. Κοιμάται μόνο σε συγκεκριμένες περιόδους και αυτή την περίοδο είναι ξύπνιος. Αλλά πρέπει να προχωρήσεις λίγο πιο μακριά, σε ένα άλλο βουνό, και εκεί θα βρεις τη μητέρα του δράκου. Μέσω αυτής θα επιτύχεις τον στόχο σου». Συνέχισε λοιπόν με θάρρος, προσπέρασε το πρώτο βουνό και έφτασε στο δεύτερο, όπου βρήκε τη μητέρα του δράκου, το απόλυτο πρότυπο της ασχήμιας. Ήξερε όμως ότι από αυτήν εξαρτιόταν αν θα μπορούσε να βρει την κόρη της βασίλισσας των λουλουδιών. Τότε είδε γύρω της επτά άλλους δράκους, όλοι πρόθυμοι να φυλάξουν τη βασίλισσα των λουλουδιών και την κόρη της, που ήσαν φυλακισμένες προ πολλού και έπρεπε να ελευθερωθούν από τον πρίγκιπα. Έτσι, είπε στη μητέρα των δράκων: «Ξέρω ότι πρέπει να γίνω υπηρέτης σου αν θέλω να βρω τη βασίλισσα των λουλουδιών». «Ναι, –είπε εκείνη– πρέπει να γίνεις υπηρέτης μου και να εκτελέσεις μια αποστολή που δεν είναι εύκολη. Εδώ είναι ένα άλογο που πρέπει να οδηγήσεις στο λιβάδι την πρώτη, τη δεύτερη και την τρίτη μέρα. Αν καταφέρεις να το φέρεις πίσω σώο και αβλαβές, ίσως να πετύχεις τον στόχο σου μετά από τρεις μέρες. Αλλά αν αποτύχεις, οι δράκοι θα σε καταβροχθίσουν, όλοι μας θα σε καταβροχθίσουμε!» Ο πρίγκιπας συμφώνησε και την επόμενη μέρα του έδωσαν το άλογο. Προσπάθησε να το οδηγήσει στο λιβάδι, αλλά αυτό σύντομα εξαφανίστηκε. Μάταια το έψαξε και απελπίστηκε. Τότε θυμήθηκε το κουδούνι που του είχε δώσει η γριά, το έβγαλε και το χτύπησε μία φορά. Αμέσως ήρθαν πολλοί αετοί με επικεφαλής τον βασιλιά των αετών, έψαξαν το άλογο και το βρήκαν. Έτσι ο πρίγκιπας μπόρεσε να το επιστρέψει στη μητέρα δράκο. Εκείνη του είπε: «Επειδή έφερες πίσω το άλογο, θα σου δώσω έναν χάλκινο μανδύα, ώστε να μπορέσεις να παρευρεθείς στον χορό που θα γίνει απόψε στην αυλή της βασίλισσας των λουλουδιών και της κόρης της». Τη δεύτερη μέρα, του έδωσαν πάλι το άλογο για να το πάει στο λιβάδι, αλλά και πάλι εξαφανίστηκε και δεν μπορούσε να το βρει πουθενά. Έτσι, έβγαλε το κουδούνι και το χτύπησε δύο φορές. Αμέσως εμφανίστηκε ο βασιλιάς των αλεπούδων μαζί με πολλούς από τους ακολούθους του. Έψαξαν και βρήκαν το άλογο και έτσι ο πρίγκιπας μπόρεσε και πάλι να το επιστρέψει στη μητέρα δράκο. Τότε εκείνη του είπε: «Σήμερα θα έχεις έναν ασημένιο μανδύα, ώστε να μπορείς να παρευρεθείς στον χορό που θα γίνει απόψε στην αυλή της βασίλισσας των λουλουδιών και της κόρης της». Στον χορό όμως, η βασίλισσα των λουλουδιών του είπε: «Την τρίτη μέρα, ζήτα ένα πουλάρι από αυτό το άλογο και με αυτό θα μπορέσεις να με σώσεις και θα ενωθούμε». Την τρίτη μέρα, του έδωσαν και πάλι το άλογο για να το οδηγήσει στο λιβάδι, αλλά και πάλι εξαφανίστηκε σύντομα, γιατί ήταν πολύ άγριο. Έτσι, έβγαλε το κουδούνι και το χτύπησε τρεις φορές, οπότε ήρθε ο βασιλιάς των ψαριών με τους ακολούθους του, βρήκαν το άλογο και, για τρίτη φορά, ο πρίγκιπας το επέστρεψε στο σπίτι. Τώρα είχε ολοκληρώσει με επιτυχία την αποστολή του. Η μητέρα δράκος του χάρισε τότε έναν χρυσό μανδύα ως τρίτο ένδυμα, ώστε την τρίτη μέρα να μπορέσει να παρευρεθεί στον χορό της βασίλισσας των λουλουδιών. Του δόθηκε επίσης ως κατάλληλη ανταμοιβή το πουλάρι του αλόγου που είχε φροντίσει. Με αυτό μπόρεσε να οδηγήσει τη βασίλισσα των λουλουδιών και την κόρη της στο δικό τους κάστρο. Και, καθώς υπήρχαν και άλλοι που ήθελαν να κλέψουν την κόρη της, η βασίλισσα των λουλουδιών έκανε να φυτρώσει ένας φράκτης πυκνών θάμνων γύρω από το κάστρο για να αποτρέψει την εισβολή σε αυτό. Τότε η βασίλισσα των λουλουδιών είπε στον πρίγκιπα: «Κέρδισες την κόρη μου. Από εδώ και στο εξής θα είναι δική σου, αλλά μόνο με έναν όρο. Μπορείς να την έχεις μαζί σου για το μισό του έτους, αλλά για το άλλο μισό πρέπει να επιστρέφει κάτω από την επιφάνεια της γης και να είναι μαζί μου. Μόνο με αυτόν τον όρο μπορείς να ενωθείς μαζί της». Έτσι, ο πρίγκιπας κέρδισε την κόρη της βασίλισσας των λουλουδιών και ζούσε μαζί της για το μισό του έτους, ενώ για το άλλο μισό εκείνη ήταν με τη μητέρα της.

Αυτή την ιστορία, όπως και άλλες παρόμοιες, την άκουγαν πολλοί άνθρωποι εκείνη την εποχή. Άκουγαν και απορροφούσαν ό,τι άκουγαν, αλλά δεν προχωρούσαν, όπως πολλοί σύγχρονοι θεόσοφοι, στην επινόηση αλληγοριών, γιατί οι συμβολικές ή αλληγορικές ερμηνείες τέτοιων θεμάτων είναι άχρηστες. Οι άνθρωποι άκουγαν τις ιστορίες επειδή τους προκαλούσαν ευχαρίστηση και μια ζεστασιά διαπερνούσε την ψυχή τους καθώς άκουγαν. Δεν ήθελαν τίποτα περισσότερο από αυτό, καθώς άκουγαν για τον πρίγκιπα, για τα κατορθώματά του με το κουδούνι και την κατάκτηση της κόρης της βασίλισσας των λουλουδιών.

Υπάρχουν πολλές ψυχές που ζουν σήμερα και που εκείνη την εποχή άκουγαν τέτοιες ιστορίες με εσωτερική χαρά, και τα αποτελέσματα συνέχισαν να ζουν μέσα τους. Τα συναισθήματα και οι αντιλήψεις τους μετατράπηκαν σε σκέψεις και εμπειρίες και οι ψυχές τους μεταμορφώθηκαν από νέες δυνάμεις. Αυτές οι δυνάμεις έχουν μετατραπεί σε λαχτάρα για μια ανώτερη ερμηνεία των ίδιων μυστικών, σε λαχτάρα για την Πνευματική Επιστήμη. Εκείνη την εποχή, οι περιπλανώμενοι τροβαδούροι δεν έλεγαν ότι ο άνθρωπος αγωνίζεται να φτάσει στον ανώτερο εαυτό του και ότι για να το πετύχει αυτό πρέπει να ξεπεράσει τον κατώτερο εαυτό του που τον κρατάει πίσω. Έδιναν το μήνυμά τους με τη μορφή μιας ιστορίας για έναν πρίγκιπα που βγήκε έξω, άκουσε λυγμούς που προέρχονταν από ένα χαντάκι και έκανε μια καλή πράξη. Σήμερα μιλάμε απλά για μια καλή πράξη, μια πράξη αγάπης και θυσίας. Παλαιότερα μια τέτοια πράξη περιγραφόταν με εικόνες. Σήμερα λέμε ότι ο άνθρωπος πρέπει να αναπτύξει μια διάθεση για το πνεύμα μέσω της οποίας θα αποκτήσει μια ιδέα για τον πνευματικό κόσμο και θα δημιουργήσει δυνάμεις μέσω των οποίων θα μπορεί να έρθει σε επαφή με αυτόν. Παλαιότερα αυτό εκφραζόταν με την εικόνα της γριάς που έδωσε στον πρίγκιπα ένα κουδούνι το οποίο εκείνος χτύπησε. Σήμερα λέμε ότι ο άνθρωπος έχει ενσωματώσει μέσα του όλα τα βασίλεια της φύσης και ενώνει αρμονικά μέσα του όλα όσα απλώνονται μπροστά του. Αλλά πρέπει να μάθει να κατανοεί πώς αυτό που απλώνεται στον εξωτερικό κόσμο ζει μέσα του και πώς μπορεί να υπερνικήσει την κατώτερη φύση του, γιατί μόνο αν μπορέσει να φέρει σε σωστή σχέση αυτό που λειτουργεί στα βασίλεια της φύσης με το δικό του είναι, μπορεί να βοηθηθεί.

Έχουμε μιλήσει πολλές φορές για την εξέλιξη του ανθρώπου μέσα από τις περιόδους του Κρόνου, του Ήλιου και της Σελήνης και για το πώς άφησε πίσω του τα άλλα βασίλεια της φύσης, διατηρώντας μέσα του το καλύτερο από το καθένα, ώστε να μπορέσει να ανεβεί σε ένα υψηλότερο στάδιο. Σε ποιο στάδιο έχει εξελιχθεί; Για να δείξει τι ζει στην ανθρώπινη ψυχή, ο Πλάτων χρησιμοποίησε την εικόνα του αλόγου,[9] πάνω στο οποίο ο άνθρωπος ιππεύει από ενσάρκωση σε ενσάρκωση. Στην εν λόγω εποχή χρησιμοποιούσαν την εικόνα του κουδουνιού που χτυπούσε για να έρθουν οι εκπρόσωποι των βασιλείων της φύσης –ο βασιλιάς των αετών, ο βασιλιάς των αλεπούδων και ο βασιλιάς των ψαριών– ώστε εκείνος που θα γινόταν κυρίαρχος αυτών των βασιλείων να μπορέσει να δημιουργήσει τη σωστή σχέση μαζί τους.

Η ψυχή του ανθρώπου είναι ατίθαση και μπορεί να έρθει σε σωστή σχέση με τα βασίλεια της φύσης μόνο όταν μετριάζεται από την αγάπη και τη σοφία. Παλαιότερα αυτή η αλήθεια παρουσιαζόταν με εικόνες και έτσι η ψυχή καθοδηγούνταν να κατανοήσει αυτό που σήμερα εκφράζουμε με διαφορετικό τρόπο. Στους ανθρώπους λεγόταν ότι ο πρίγκιπας χτυπούσε το κουδούνι μία φορά και εμφανιζόταν ο βασιλιάς των αετών, δύο φορές και εμφανιζόταν ο βασιλιάς των αλεπούδων, τρεις φορές και εμφανιζόταν ο βασιλιάς των ψαριών. Αυτοί έφερναν πίσω το άλογο. Με άλλα λόγια, οι ταραχές που μαίνονται στην ανθρώπινη ψυχή πρέπει να αναγνωριστούν· όταν αναγνωριστούν, η ψυχή μπορεί να απελευθερωθεί από τις κατώτερες επιρροές και να μπει σε τάξη.

Σήμερα λέμε ότι ο άνθρωπος πρέπει να μάθει πώς τα πάθη του, ο θυμός του κτλ., συνδέονται με την ανάπτυξή του από επταετία σε επταετία. Με άλλα λόγια, πρέπει να μάθουμε να κατανοούμε την τρίπτυχη φύση του ανθρώπου. Παλαιότερα, παρουσιαζόταν στους ανθρώπους μια υπέροχη εικόνα: Ο πρίγκιπας έπαιρνε έναν μανδύα, ένα περίβλημα, κάθε φορά που χτυπούσε το κουδούνι, δηλαδή όταν είχε υποτάξει ένα από τα βασίλεια της φύσης. Σήμερα μελετάμε τη φύση του φυσικού σώματος. Παλαιότερα χρησιμοποιούσαν μια εικόνα, την εικόνα της μητέρας δράκου που έδινε στον πρίγκιπα έναν μανδύα, ένα περίβλημα από χαλκό. Σήμερα μελετάμε τη φύση του αιθερικού σώματος. Τότε έλεγαν ότι η μητέρα δράκος έδινε στον πρίγκιπα έναν ασημένιο μανδύα τη δεύτερη μέρα. Τώρα μαθαίνουμε για το αστρικό σώμα με τα κυμαινόμενα πάθη του. Τότε έλεγαν ότι την τρίτη μέρα η μητέρα δράκος έδινε στον πρίγκιπα έναν χρυσό μανδύα. Αυτό που μαθαίνουμε σήμερα για την τρίπτυχη φύση του ανθρώπου με τη μορφή εννοιών τότε μεταδιδόταν μέσω της εικόνας του χάλκινου, ασημένιου και χρυσού μανδύα. Αντί για τις εικόνες του χάλκινου, ασημένιου και χρυσού μανδύα, σήμερα μιλάμε με όρους που μεταδίδουν την κατανόηση του πώς το στερεό φυσικό σώμα σχετίζεται με τα άλλα περιβλήματα του ανθρώπου, όπως το μέταλλο του χαλκού σχετίζεται με το ασήμι και τον χρυσό.

Σήμερα μιλάμε για επτά είδη εωσφορικών όντων, των οποίων η εξέλιξη καθυστέρησε κατά την περίοδο της Σελήνης και τα οποία ασκούν την επιρροή τους στο αστρικό σώμα του ανθρώπου. Τότε οι τροβαδούροι έλεγαν ότι όταν ο πρίγκιπας έφτασε στο βουνό όπου επρόκειτο να ενωθεί με την κόρη της βασίλισσας των λουλουδιών, συνάντησε επτά δράκους που θα τον καταβρόχθιζαν αν δεν ολοκλήρωνε την αποστολή του. Γνωρίζουμε ότι αν η εξέλιξή μας δεν προχωρήσει με τον σωστό τρόπο, θα διαφθαρεί από τις δυνάμεις των επτά ειδών εωσφορικών όντων. Σήμερα λέμε ότι με την πνευματική ανάπτυξη βρίσκουμε τον ανώτερο εαυτό μας. Οι τροβαδούροι έλεγαν ότι ο πρίγκιπας ενώθηκε με τη βασίλισσα των λουλουδιών. Και εμείς λέμε ότι πρέπει να καθιερωθεί ένας συγκεκριμένος ρυθμός στην ανθρώπινη ψυχή. Θα θυμάστε που πριν από μερικές εβδομάδες είπα ότι όταν μια ιδέα αναδύεται στην ψυχή, πρέπει να αφήσουμε χρόνο για να ωριμάσει, και τότε μπορούμε να παρατηρήσουμε έναν συγκεκριμένο ρυθμό στη διαδικασία. Μετά από 7 ημέρες η ιδέα έχει διεισδύσει στα βάθη της ψυχής· μετά από 14 ημέρες η ωριμασμένη ιδέα μπορεί να καταλάβει την εξωτερική αστρική ουσία και να αφεθεί να βαπτιστεί από το συμπαντικό πνεύμα. Μετά από 21 ημέρες η ιδέα έχει ωριμάσει ακόμη περισσότερο. Και μόνο μετά από τέσσερις επί επτά ημέρες είναι έτοιμη να προσφερθεί στον κόσμο ως δώρο της δικής μας προσωπικότητας. Αυτή είναι η εκδήλωση ενός εσωτερικού ρυθμού της ψυχής. Η δημιουργική ικανότητα ενός ανθρώπου μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά μόνο αν δεν προσπαθήσει αμέσως να επιβάλει στον κόσμο κάτι που του έρχεται στον νου, αλλά αν συνειδητοποιήσει ότι ο τακτικός ρυθμός του εξωτερικού κόσμου επαναλαμβάνεται στην ψυχή του, ότι πρέπει να ζει με τέτοιον τρόπο ώστε ο μακρόκοσμος να αντανακλάται στον μικρόκοσμο της δικής του ύπαρξης. Οι τροβαδούροι έλεγαν ότι ο άνθρωπος πρέπει να εναρμονίσει τις δυνάμεις της ψυχής του, πρέπει να αναζητήσει την κόρη της βασίλισσας των λουλουδιών και να την παντρευτεί, αλλά θα είναι μαζί της το μισό έτος και το άλλο μισό θα την αφήνει να μένει με τη μητέρα της που ζει στα βάθη. Αυτό σημαίνει ότι καθιερώνει έναν ρυθμό μέσα του και ο ρυθμός της ζωής του συμβαδίζει με τον ρυθμό του μακρόκοσμου.

Αυτές οι εικόνες –και θα μπορούσαν να αναφερθούν εκατοντάδες παρόμοιες– διήγειραν την ψυχή μέσω των μορφών σκέψης που δημιουργούσαν. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι ψυχές που ζουν σήμερα έχουν ωριμάσει αρκετά ώστε να μπορούν να ακούσουν το διαφορετικό είδος παρουσίασης που προσφέρει η Πνευματική Επιστήμη. Αλλά για να συμβεί αυτό, ο άνθρωπος έπρεπε αναγκαστικά να βιώσει ένα αίσθημα στέρησης που θα έκανε έντονη τη λαχτάρα. Έπρεπε πρώτα να εξαφανιστούν από τον φυσικό κόσμο όλα όσα ζούσαν στην ψυχή ως πνευματική λαχτάρα. Αυτό συνέβη πράγματι στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα. Στη συνέχεια, στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, ήρθε ο υλιστικός πολιτισμός και η πνευματική ζωή ερημώθηκε. Όμως η λαχτάρα έγινε ακόμα πιο έντονη και το ιδανικό της πνευματικής κίνησης απέκτησε ακόμα μεγαλύτερη σημασία. Στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα, ελάχιστοι ένιωθαν ακόμη, σαν σε ένα σιωπηλό μαρτύριο, ότι οι ιδέες που κάποτε μεταδίδονταν με τη μορφή εικόνων σε αφηγήσεις συνέχιζαν να ζουν, αλλά σε κατάσταση παρακμής.

Στην ψυχή ενός ανθρώπου που γεννήθηκε το 1803, ζούσε ακόμη ένας απόηχος της παλιάς σοφίας του παρελθόντος. Κάτι πολύ κοντά στις θεοσοφικές ιδέες ήταν μια ζωντανή πραγματικότητα μέσα του. Η ψυχή του ήταν γεμάτη με αυτό που σήμερα ονομάζουμε πνευματική-επιστημονική λύση του αινίγματος της παγκόσμιας ύπαρξης. Ήταν ο Γιούλιους Μόζεν.[10] Η ψυχή του μπόρεσε να επιβιώσει ακριβώς επειδή για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του το σώμα του ήταν καθηλωμένο στο κρεβάτι. Η ψυχή και το σώμα δεν μπορούσαν να προσαρμοστούν το ένα στο άλλο, επειδή, λόγω του τρόπου με τον οποίο ο Μόζεν είχε κατανοήσει αυτές τις ιδέες χωρίς να είναι σε θέση να τις διαπεράσει πνευματικά, το αιθερικό του σώμα είχε απομακρυνθεί από το φυσικό του σώμα, το οποίο ως αποτέλεσμα είχε παραλύσει. Παρ’ όλα αυτά, η ψυχή του είχε ανεβεί σε πνευματικά ύψη. Το 1831 έγραψε ένα αξιόλογο έργο, το «Ritter Wahn».[11] Είχε μάθει για έναν υπέροχο μύθο που επιβίωνε ακόμα στην Ιταλία, έναν παλιό ιταλικό λαϊκό μύθο για τον Ρίτερ Βαν. Μελετώντας τον, πείστηκε ότι ενσωμάτωνε κάτι από το συμπαντικό πνεύμα, ότι όσοι δημιούργησαν τις εικόνες του ήσαν γεμάτοι με τη ζωντανή πνευματικότητα της παγκόσμιας τάξης. Το αποτέλεσμα ήταν ότι το 1831 έγραψε ένα πραγματικά υπέροχο έργο. Φυσικά, έχει ξεχαστεί, όπως και τόσα άλλα που είναι προϊόντα πνευματικού μεγαλείου.

Ο Ρίτερ Βαν ξεκινά να νικήσει τον θάνατο. Στον δρόμο του συναντά τρεις γέρους: τον Ιρντ, τον Χρόνο και τον Χώρο. Ο Γιούλιους Μόζεν επέλεξε τη γερμανική λέξη Ιρντ [Ird] για να μεταφράσει το ιταλικό «il mondo»,[12] επειδή ήξερε ότι είχε κάτι ιδιαίτερα σημαντικό. Ιρντ, Χρόνος και Χώρος είναι τα ονόματα των τριών γέρων που, ωστόσο, δεν μπορούν να βοηθήσουν τον Ρίτερ Βαν, επειδή οι ίδιοι υπόκεινται στον θάνατο. Ο Ιρντ υποδηλώνει όλα όσα υπόκεινται στους νόμους του φυσικού σώματος, άρα στον θάνατο. Ο Χρόνος, το αιθερικό σώμα, είναι από τη φύση του παροδικό. Και το τρίτο, το κατώτερο αστρικό σώμα, που μας δίνει την αντίληψη του χώρου, υπόκειται επίσης στον θάνατο. Η ατομικότητά μας περνά από ενσάρκωση σε ενσάρκωση, αλλά σύμφωνα με τον ιταλικό λαϊκό μύθο, ο Ιρντ, ο Χρόνος και ο Χώρος αντιπροσωπεύουν το τριπλό μας περίβλημα.

Ποιος είναι ο Ρίτερ Βαν; Είμαστε εμείς οι ίδιοι, ο καθένας από εμάς, που περνάμε από ενσάρκωση σε ενσάρκωση, κοιτάζουμε τον κόσμο και αντιμετωπίζουμε τη Μάγια, τη μεγάλη ψευδαίσθηση. Ο καθένας μας είμαστε ένας Ρίτερ Βαν, ζώντας μια ζωή στο πνεύμα, και προχωράμε για να νικήσουμε τον θάνατο. Σε αυτή την αναζήτηση συναντάμε τους τρεις γέρους που είναι τα τρία περιβλήματά μας. Είναι πράγματι πολύ γέροι! Το φυσικό σώμα υπάρχει από την εξελικτική περίοδο του αρχαίου Κρόνου, το αιθερικό σώμα από την περίοδο του αρχαίου Ήλιου και το αστρικό σώμα από την περίοδο της αρχαίας Σελήνης. Το Εγώ, έχει ενταχθεί στον άνθρωπο κατά τη διάρκεια της ίδιας της περιόδου της Γης. Ο Γιούλιους Μόζεν απεικονίζει τον Ρίτερ Βαν να προσπαθεί να νικήσει τον θάνατο. Χρησιμοποιεί την πλατωνική εικόνα ενός ιππέα, μια εικόνα που ήταν γνωστή σε όλη την κεντρική Ευρώπη και ακόμα πιο μακριά. Ο Ρίτερ Βαν ορμάει καλπάζοντας για να κατακτήσει τους ουρανούς με υλιστική σκέψη, όπως εκείνοι που προσκολλώνται στον αισθητό κόσμο, φυλακισμένοι στην πλάνη και τη Μάγια. Αλλά όταν εισέρχονται στον πνευματικό κόσμο μέσω του θανάτου, αυτό που συμβαίνει περιγράφεται ωραιότατα από τον Γιούλιους Μόζεν. Αυτοί οι άνθρωποι δεν έχουν ζήσει τη ζωή τους στο έπακρο και λαχταρούν να επιστρέψουν στη Γη, ώστε οι ψυχές τους να συνεχίσουν να εξελίσσονται. Έτσι, ο Ρίτερ Βαν επιστρέφει στη Γη. Βλέπει την όμορφη Μοργκάνα, την ψυχή, που είναι προορισμένη να διεγερθεί από οτιδήποτε είναι γήινο και –όπως η κόρη της βασίλισσας των λουλουδιών– αντιπροσωπεύει την ένωση με αυτό που ο άνθρωπος μπορεί να αποκτήσει μόνο μέσω της εκπαίδευσης στη Γη. Υποκύπτει στον θάνατο επειδή ενώνεται ξανά με τη Γη και την όμορφη Μοργκάνα. Αυτό σημαίνει ότι περνά μέσα από τον θάνατο ώστε, σε κάθε νέα ενσάρκωση, να ανυψώσει τη δική του ψυχή, που αντιπροσωπεύεται από τη Μοργκάνα, σε όλο και υψηλότερα στάδια.

Από εικόνες όπως αυτές, που φέρουν τη σφραγίδα αιώνων, πηγάζουν ιδέες που εκφράζονται σε καλλιτέχνες του διαμετρήματος του Γιούλιους Μόζεν. Στην περίπτωσή του, αυτές οι ιδέες εκφράστηκαν από μια ψυχή που ήταν πολύ μεγάλη για να ζήσει υγιώς σε ένα φυσικό σώμα κατά την εποχή του υλισμού που πλησίαζε και, κατά συνέπεια, ο Γιούλιους Μόζεν έπρεπε να υπομείνει το σιωπηλό μαρτύριο που του επέβαλε η φλογερή ψυχή του. Αυτό έγινε το 1831. Αυτή ήταν η ώθηση που ζούσε σε έναν άνθρωπο του πρώτου μισού του 19ου αιώνα. Και θα ενεργοποιηθεί ξανά, αλλά με τέτοιον τρόπο ώστε να αναζωπυρώσει τις ανθρώπινες δυνάμεις και ικανότητες, και θα μας επιτρέψει να κατανοήσουμε σε κάποιον βαθμό τι σημαίνει το ροδοσταυρικό πνεύμα, το πνεύμα που πρέπει να εισέλθει στις ψυχές των ανθρώπων.

Καταλαβαίνουμε τώρα ότι αυτό που καλλιεργούμε εμείς οι ίδιοι υπήρχε πάντα. Αν φανταζόμασταν πως οτιδήποτε στον κόσμο μπορεί να ευδοκιμήσει χωρίς αυτό το πνεύμα να ενεργεί στους ανθρώπους, θα υποκύπταμε στις αυταπάτες που υπέφερε ο Ρίτερ Βαν.

Από πού προήλθαν οι τροβαδούροι του 7ου, 8ου ή ακόμα και του 13ου αιώνα, που περιπλανιόνταν στον κόσμο για να δημιουργήσουν μορφές σκέψης που θα επέτρεπαν στις ψυχές της εποχής μας να έχουν ένα διαφορετικό είδος κατανόησης; Πού βρισκόταν το κέντρο αυτών των τροβαδούρων; Πού είχαν μάθει να παρουσιάζουν τέτοιες εικόνες στους ανθρώπους; Το είχαν μάθει από τα κέντρα που σήμερα θεωρούμε ως τις σχολές των Ροδόσταυρων. Ήσαν μαθητές των Ροδόσταυρων. Οι δάσκαλοί τους τους έλεγαν: «Δεν μπορείτε τώρα να βγείτε στον κόσμο και να ντύσετε το μήνυμά σας με έννοιες και ιδέες, όπως θα πρέπει να γίνει αργότερα. Πρέπει να μιλήσετε για τον πρίγκιπα, για τη βασίλισσα των λουλουδιών και για τους τρεις μανδύες, ώστε από αυτές τις εικόνες να δημιουργηθούν μορφές σκέψης που θα ζήσουν στις ψυχές των ανθρώπων. Και όταν αυτές οι ψυχές επιστρέψουν στη Γη, θα καταλάβουν τι χρειάζεται για την περαιτέρω πρόοδό τους.» Τα πνευματικά κέντρα στέλνουν συνεχώς τους απεσταλμένους τους στον κόσμο, ώστε σε κάθε εποχή να μπορεί να μεταφερθεί στις ανθρώπινες ψυχές αυτό που βρίσκεται στα βάθη του πνεύματος.

Είναι επιφανειακή η άποψη ότι τέτοιες ιστορίες μπορούν να επινοηθούν από την ανθρώπινη φαντασία. Οι παλιές ιστορίες που εκφράζουν τα πνευματικά μυστικά του κόσμου δημιουργήθηκαν επειδή εκείνοι που τις συνέθεσαν άκουσαν άλλους που ήσαν σε θέση να μεταδώσουν τα πνευματικά μυστικά έτσι ώστε η σύνθεση να είναι σύμφωνη με αυτά. Κατά συνέπεια, μπορούμε πράγματι να πούμε ότι μέσα τους ζει το πνεύμα όλης της ανθρωπότητας, του μικρόκοσμου και του μακρόκοσμου.

Οι τροβαδούροι στάλθηκαν να διηγηθούν τις ιστορίες τους από τα ίδια κέντρα από τα οποία αντλούμε και σήμερα τη γνώση στην οποία βασίζεται ο πολιτισμός που χρειάζεται η ανθρωπότητα. Έτσι, το πνεύμα στο οποίο είναι ριζωμένη η ανθρωπότητα προχωρά από εποχή σε εποχή. Τα όντα που στην προχριστιανική εποχή δίδασκαν τα άτομα στους ναούς και τους μετέδιδαν ό,τι είχαν μεταφέρει οι ίδιοι από προηγούμενες πλανητικές εξελίξεις, αυτά τα όντα τέθηκαν υπό την ηγεσία του Χριστού, της μοναδικής Ατομικότητας που έγινε ο μέγας διδάσκαλος και οδηγός της ανθρωπότητας. Οι ιστορίες που έχουν διασωθεί ανά τους αιώνες και έχουν εμπνεύσει σε όλο τον δυτικό πολιτισμό μορφές σκέψης που εκφράζουν με εικόνες την ίδια διδασκαλία για τον Χριστό που δίνουμε σήμερα, καθιστούν απολύτως σαφές ότι στην περίοδο μετά το Μυστήριο του Γολγοθά η πνευματική ηγεσία της ανθρωπότητας, στα κομβικά της κέντρα, έχει πράγματι υπαχθεί στον Χριστό. Όλη η πνευματική ηγεσία συνδέεται λοιπόν με τον Χριστό. Άπαξ και το συνειδητοποιήσουμε αυτό, θα στρέψουμε το βλέμμα μας προς το φως που χρειαζόμαστε για να κατανοήσουμε αυτό που λαχταρούσαν οι ψυχές όταν ενσαρκώθηκαν τον 19ο αιώνα.

Αν επιτρέψουμε σε τέτοιες μορφές να μας επηρεάσουν, μορφές που μας εξοικειώνουν με τις επιθυμίες περασμένων εποχών, τότε θα αναγνωρίσουμε με ένα αίσθημα βαθιάς ευθύνης ότι περίμεναν από εμάς να εκπληρώσουμε αυτό που λαχταρούσαν. Ο Γιούλιους Μόζεν, που έγραψε τον «Ritter Wahn» και τον «Αχασβήρο»,[13] και άλλοι σαν αυτόν, ήσαν οι τελευταίοι προφήτες της Δύσης, επειδή οι διδασκαλίες που κάποτε δόθηκαν από απεσταλμένους των ιερών ναών με τη μορφή εικόνων, ώστε να προετοιμάσουν τις ψυχές για μεταγενέστερες εποχές, ήσαν ζωντανές πραγματικότητες μέσα τους. Και η λαχτάρα τους εκφράζεται με τα λόγια που έγραψε ο Ρότε στη Χαϊδελβέργη το 1847: «...αν η Θεοσοφία γίνει ποτέ μια πραγματική επιστήμη και παράγει σαφή αποτελέσματα, αυτά θα γίνουν σταδιακά γενική πεποίθηση, θα αναγνωριστούν ως έγκυρες αλήθειες και θα γίνουν καθολικά αποδεκτά από εκείνους που δεν μπορούν να βρουν τον δρόμο τους κατά μήκος της μόνης δυνατής οδού μέσω της οποίας θα μπορούσαν να ανακαλυφθούν...» Εκείνη την εποχή, ένας άνθρωπος που είχε αυτή τη λαχτάρα –σκεπτόμενος όχι μόνο τον εαυτό του αλλά και τους συγχρόνους του– μπορούσε να βρει παρηγοριά λέγοντας: «Όλα αυτά βρίσκονται στη μήτρα του μέλλοντος, το οποίο δεν θέλουμε να προδικάσουμε». Το 1847, οι άνθρωποι που γνώριζαν τα μυστικά των ναών των Ροδόσταυρων δεν μιλούσαν ακόμη με τρόπο που να είναι εξωτερικά κατανοητός. Αλλά αυτό που βρίσκεται στη μήτρα του μέλλοντος μπορεί να γίνει ζωντανή δύναμη αν υπάρχουν αρκετές ψυχές που συνειδητοποιούν ότι η γνώση είναι καθήκον, καθήκον επειδή δεν πρέπει να επιστρέψουμε την ψυχή μας στο παγκόσμιο πνεύμα χωρίς να την έχουμε αναπτύξει. Διαφορετικά, θα στερούσαμε από το παγκόσμιο πνεύμα τις δυνάμεις που έχει εμφυτεύσει μέσα μας. Όταν υπάρχουν ψυχές που αναγνωρίζουν τι οφείλουν στο παγκόσμιο πνεύμα και προσπαθούν να κατανοήσουν τα αινίγματα του κόσμου, τότε θα εκπληρωθούν οι ελπίδες που έτρεφαν οι κορυφαίοι άνθρωποι των παλαιότερων εποχών. Ναι, κοίταζαν εμάς που θα γεννιόμασταν μετά από αυτούς και λαχταρούσαν η Θεοσοφία να γίνει δεκτή ως επιστήμη και να κατακτήσει τις καρδιές των ανθρώπων. Αλλά αυτές οι καρδιές πρέπει πρώτα να υπάρχουν, πρέπει να εμφανιστούν! Και αυτό εξαρτάται από το αν οι άνθρωποι που βρίσκονται στην πνευματική μας Κίνηση είναι πεπεισμένοι για την ανάγκη πνευματικής διαφώτισης των αινιγμάτων της ύπαρξης. Εξαρτάται από κάθε ψυχή ανάμεσά μας αν η λαχτάρα για την οποία μίλησα θα αποδειχθεί ένα μάταιο όνειρο εκ μέρους εκείνων που ήλπιζαν σε εμάς για το καλύτερο ή ένα πολύτιμο όνειρο που εμείς τώρα τους το εκπληρώνουμε.

Όταν βλέπουμε σήμερα την άγονη έρημο στην επιστήμη, την τέχνη, την κοινωνική ζωή και παντού, πρέπει να πούμε στον εαυτό μας ότι δεν χρειάζεται να χαθούμε μέσα σε αυτή την έρημο, αλλά ότι μπορούμε να βγούμε από αυτήν. Διότι έχει έρθει και πάλι μια εποχή όπου οι ιεροί ναοί μιλούν, όχι πλέον με εικόνες και ιστορίες, αλλά με αλήθειες που, αν και πολλοί εξακολουθούν να τις θεωρούν ως θεωρίες, μπορούν και πρέπει να γίνουν ολοένα και περισσότερο πηγή ζωής, το αίμα της ψυχής. Ο καθένας μπορεί να αποφασίσει με τις υψηλότερες δυνάμεις της ψυχής του να δεχτεί αυτή την πηγή ζωής.

Αυτή είναι μια σκέψη που προκύπτει από όσα έχουμε κατανοήσει παρατηρώντας τους καιρούς. Είναι κάτι που πρέπει να εντυπώσουμε στις ψυχές μας ως επιτομή του νοήματος και του πνεύματος της καθοδήγησης της ανθρωπότητας. Αν αφήσουμε αυτή τη σκέψη να δράσει στην ψυχή μας, θα έχουμε αρκετή πνευματική έμπνευση για μήνες. Θα διαπιστώσουμε ότι μπορεί να εξελιχθεί σε μια εντυπωσιακή δομή, ανεξάρτητα από τα λόγια που χρησιμοποιούνται για να την εκφράσουν. Τα λόγια μου μπορεί να είναι ατελή, αλλά αυτό που έχει σημασία είναι η πραγματικότητα της σκέψης, όχι το πώς εκφράζεται. Και αυτή η πραγματικότητα μπορεί να ζει σε κάθε ψυχή. Διότι το σύνολο της αλήθειας υπάρχει σε κάθε ψυχή ως σπόρος και μπορεί να ανθίσει αν η ψυχή αφιερωθεί στην ανάπτυξη αυτού του σπόρου.

    ˂