By:sofokleous10
Να σωθεί η Ελλάδα ή να μη σωθεί; Το ερώτημα βρίσκεται καθημερινά στις πρώτες σελίδες. Οι υποστηρικτές της ‘διάσωσης’ υποστηρίζουν ότι αν η Ελλάδα καταρρεύσει, θα ακολουθήσουν κι άλλοι. Οι αγορές έχουν ήδη υποδείξει τους επόμενους υποψηφίους. Συνεπώς η Οικονομική και Νομισματική Ένωση της Ευρώπης κινδυνεύει.
Μόνον η παροχή οικονομικής βοήθειας και η ‘αλληλεγγύη’ προς τα κράτη μέλη που επιβαρύνονται με υψηλό δημόσιο χρέος μπορεί να σώσει το ευρώ. Είναι σίγουρο πως βρισκόμαστε μπροστά σε μια αποφασιστική συγκυρία για το ευρώ – αλλά για τον αντίθετο λόγο. Η υποστήριξη προς την Ελλάδα από τα διάφορα ευρωπαϊκά κοινοτικά Ταμεία ασφαλώς και θα συνεχιστεί.
Αλλά είναι άλλο αυτό και άλλο η παροχή οικονομικής βοήθειας από ευρωπαϊκές χώρες ή θεσμούς που θα ισοδυναμούσε, ευθέως ή εμμέσως, με ένα εγχείρημα διάσωσης. Ένα εγχείρημα διάσωσης παραβιάζει τις ευρωπαϊκές συνθήκες και υπονομεύει τα θεμέλια της ΟΝΕ. Κι αυτές οι αρχές δεν προσφέρονται για συμβιβασμούς. Μια κίνηση διάσωσης της Ελλάδας θα έσπαζε το φράγμα. Αν η Ευρώπη παράσχει οικονομική βοήθεια σε μια χώρα που παραβίασε τους κανόνες δεν θα μπορεί μετά να αρνηθεί αυτή τη βοήθεια σε άλλους.
Αλλά πολλοί παρατηρητές δείχνουν να ξεχνούν τι είναι η ΟΝΕ – και τι δεν είναι. Η ΟΝΕ εδράζεται σε δύο στυλοβάτες. Ο πρώτος είναι η σταθερότητα του ευρώ, την οποία εγγυάται μια ανεξάρτητη κεντρική τράπεζα που διαθέτει ξεκάθαρη εντολή να διατηρεί τη σταθερότητα των τιμών. Ο άλλος είναι η δημοσιονομική σταθερότητα, που πρέπει να διασφαλίζεται από τα κράτη μέλη. Τα κράτη μέλη διατηρούν την εθνική τους κυριαρχία. Η ΟΝΕ δεν αποτελεί κράτος. Είναι ένας θεσμικός διακανονισμός μοναδικός στην ιστορία.
Στη δεκαετία του 1990 πολλοί οικονομολόγοι υποστήριζαν ότι η έναρξη μιας νομισματικής ένωσης δίχως την προηγούμενη εγκαθίδρυση μιας πολιτικής ένωσης ήταν κάτι σαν ‘το κάρο πριν από τα άλογα’. Σήμερα το ερώτημα είναι αν η νομισματική ένωση μπορεί να επιβιώσει χωρίς μια τέτοια πολιτική ένωση. Η παρούσα κρίση πρέπει να τύχει χειρισμών που θα μας δώσουν μια θετική απάντηση σ’ αυτό το ερώτημα. Αυτό που διακυβεύεται είναι η βιωσιμότητα του όλου πλαισίου – τίποτα λιγότερο.
Προσχωρώντας στην ΟΝΕ κάθε χώρα αποδέχεται τους κανόνες της. Η Ελλάδα γνώριζε πως η υιοθέτηση ενός σταθερού νομίσματος που δεν ελέγχονταν από τη δική της κεντρική τράπεζα απαιτούσε μια ολική ρήξη με το παρελθόν. Δεν θα είχε πλέον τη δυνατότητα να υποτιμήσει το εθνικό της νόμισμα και να ασκήσει πληθωριστική νομισματική πολιτική. Θα ασκούνταν μια ενιαία νομισματική πολιτική από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και έμενε στην αρμοδιότητα του κάθε κράτους να προσαρμόσει την οικονομική πολιτική του έτσι ώστε το ένα μέτρο να ταιριάζει σε όλους.
Η συμμετοχή στην ΟΝΕ προσέφερε πολύ μεγάλα πλεονεκτήματα. Τα πλεονεκτήματα της προσχώρησης σε μια ζώνη οικονομικής σταθερότητας είναι μεγαλύτερα για τις χώρες που δεν είχαν καταφέρει να πετύχουν τέτοιες συνθήκες προηγουμένως. Χάρη στο ευρώ η Ελλάδα είχε επί μακρόν πολύ χαμηλά επιτόκια. Αλλά αντί να τιμήσει τις δεσμεύσεις που ανέλαβε προσχωρώντας στην ΟΝΕ και να μειώσει το δημόσιο χρέος, η χώρα κατασπατάλησε τα δυνάμει αποθέματά της σε μια καταναλωτική φρενίτιδα.
Η κρίση που αντιμετωπίζει σήμερα η Αθήνα δεν είναι το αποτέλεσμα ενός ‘εξωτερικού πλήγματος’, όπως ένας σεισμός, αλλά η συνέπεια κακών πολιτικών που εφαρμόζονταν για πολλά χρόνια. Ένα εγχείρημα διάσωσης της Ελλάδας σημαίνει ανταμοιβή των συγκεκριμένων συμπεριφορών και συνεπάγεται ηθικό κίνδυνο σε διαστάσεις που σπανίως έχουμε δει παλιότερα.
Υπό το πρίσμα αυτό το προφανές συμπέρασμα είναι: η οικονομική βοήθεια προς τις χώρες που παραβίασαν τους όρους συμμετοχής τους στην ΟΝΕ θα αποτελέσει μείζον πλήγμα για την αξιοπιστία του όλου πλαισίου. Εκ της κατασκευής της η ΟΝΕ αποτελεί μια κοινότητα κυρίαρχων κρατών χωρίς εσωτερικές μεταφορές χρήματος μεταξύ των κρατών. Η μεταφορά των χρημάτων των φορολογουμένων από χώρες που συμμορφώθηκαν με τους κανονισμούς προς χώρες που τους παραβίασαν θα παράγει εχθρότητα ενάντια στις Βρυξέλλες και μεταξύ των χωρών της Ευρωζώνης. Παράλληλα σε ό,τι αφορά τον απλό κόσμο, θα υπονομεύσει την αναγκαία διάθεση ταυτοποίησής του με το μεγάλο όραμα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Προφανώς και η παρούσα συγκυρία αποτελεί κομβικό σημείο για την ΟΝΕ, και για το μέλλον της Ευρώπης. Οι περισσότεροι παρατηρητές επισημαίνουν ότι τώρα διακυβεύονται όλα – κι αυτό κανείς δεν μπορεί να το αρνηθεί. Παρά ταύτα κάθε κρίση αποτελεί και μια ευκαιρία. Υπάρχει μια μεγάλη ευκαιρία – ίσως η τελευταία για την Ελλάδα και για άλλες χώρες – για την πλήρη προσαρμογή σε ένα καθεστώς σταθερού νομίσματος και υγιών δημόσιων οικονομικών.
Για την ΟΝΕ, η κρίση αντιπροσωπεύει μια τελική δοκιμασία του αν ένας τέτοιος θεσμικός διακανονισμός – μια νομισματική ένωση δίχως την πολιτική ένωση – είναι βιώσιμος σε βάθος χρόνου. Η χαλαρή εποπτεία και οι συμβιβασμοί σε ό,τι αφορά τη συμμόρφωση με τους κανόνες πρέπει να εγκαταλειφθούν. Η ΟΝΕ είναι μια ομάδα κρατών με σταθερούς κανόνες που έχουν γίνει αποδεκτοί από όσους εισέρχονται σε αυτήν. Οι κανόνες αυτοί δεν πρέπει να αλλάζουν εκ των υστέρων. Οι κυβερνήσεις δεν πρέπει να ξεχνούν τι υποσχέθηκαν στους πολίτες τους όταν εγκατέλειψαν τα εθνικά νομίσματα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου