Διάλεξη 1
Βασιλεία, 23 Δεκεμβρίου 1917
Το μυστήριο της παρθενικής γέννησης. Τα δώρα των μάγων: χρυσός, λιβάνι, σμύρνα – θεία σοφία, αρετή, αθανασία. Σκέψεις ορισμένων προσωπικοτήτων του 19ου αιώνα για τη φύση του Ιησού Χριστού. Τα Χριστούγεννα συνδέονται με το Πάσχα 33 χρόνια αργότερα. Η σημασία του ρυθμού των 33 ετών για την κατανόηση των ιστορικών γεγονότων.
Παρ’ όλα αυτά, αγαπητοί μου φίλοι, το μυστήριο της σάρκωσης από το Άγιο Πνεύμα μέσω της Παρθένου αρχίζει να ασκεί την επιρροή του από την εποχή του Μυστηρίου του Γολγοθά· με μια άλλη έννοια είχε γίνει αισθητό πριν από αυτό το γεγονός. Εκείνοι που έφεραν τα συμβολικά δώρα του χρυσού, του λιβανιού και της σμύρνας στο Βρέφος που βρισκόταν στη φάτνη γνώριζαν το χριστουγεννιάτικο μυστήριο της παρθενικής γέννησης μέσω της αρχαίας επιστήμης των άστρων. Οι μάγοι που έφεραν τον χρυσό, το λιβάνι και τη σμύρνα ήρθαν γιατί είδαν τα σημεία των καιρών. Ήσαν, με την έννοια της αρχαίας σοφίας, αστρολόγοι, είχαν γνώση εκείνων των πνευματικών διεργασιών που λειτουργούν στο σύμπαν όταν εμφανίζονται ορισμένα σημάδια στον ουρανό.
Ένα τέτοιο σημάδι αναγνώρισαν τη νύχτα μεταξύ 24ης και 25ης Δεκεμβρίου κατά το έτος που σήμερα θεωρούμε ως το έτος γέννησης του Ιησού, όταν ο Ήλιος, το κοσμικό σύμβολο του Σωτήρα, έλαμψε προς τη Γη από τον αστερισμό της Παρθένου. Έλεγαν: «Όταν τα άστρα στον ουρανό είναι σε τέτοια θέση ώστε ο Ήλιος να βρίσκεται στην Παρθένο τη νύχτα μεταξύ 24ης και 25ης Δεκεμβρίου, τότε μια σημαντική αλλαγή λαμβάνει χώρα στη Γη. Τότε είναι η ώρα να φέρουμε τον χρυσό, το σύμβολο της γνώσης μας για τη θεία καθοδήγηση την οποία προηγουμένως αναζητούσαμε μόνο στα άστρα, σε αυτή την ώθηση που γίνεται πλέον μέρος της γήινης εξέλιξης της ανθρωπότητας. Τότε είναι η ώρα να προσφέρουμε το λιβάνι, το σύμβολο της θυσίας, το σύμβολο της ύψιστης ανθρώπινης αρετής. Αυτή η αρετή πρέπει να προσφερθεί με τέτοιον τρόπο ώστε να ενωθεί με τη δύναμη που πηγάζει από τον Χριστό, ο οποίος πρόκειται να ενσαρκωθεί σε εκείνη την ανθρώπινη προσωπικότητα στην οποία προσφέρουμε το λιβάνι. Και το τρίτο δώρο, η σμύρνα, είναι το σύμβολο του αιώνιου μέσα στον άνθρωπο, το οποίο αισθανόμαστε εδώ και χιλιάδες χρόνια να συνδέεται με τις δυνάμεις που μας μιλούν από τους αστερισμούς. Το αναζητούμε περαιτέρω προσφέροντάς το ως δώρο σε Εκείνον που πρόκειται να αποτελέσει μια νέα ώθηση για την ανθρωπότητα. Μέσω αυτού αναζητούμε τη δική μας αθανασία, καθώς ενώνουμε τις ψυχές μας με την Ώθηση του Χριστού. Όταν το κοσμικό σύμβολο της παγκόσμιας δύναμης, ο Ήλιος, λάμψει από τον αστερισμό της Παρθένου, τότε αρχίζει μια νέα εποχή για τη Γη.»
Αυτή ήταν η πεποίθηση που επικρατούσε επί χιλιάδες χρόνια. Και όταν οι μάγοι αισθάνθηκαν την ανάγκη να εναποθέσουν στα πόδια του θείου Βρέφους τη σοφία των θεών, τις αρετές του ανθρώπου και την πραγμάτωση της ανθρώπινης αθανασίας, που εκφράζονταν συμβολικά με τον χρυσό, το λιβάνι και τη σμύρνα, επαναλήφθηκε ως ιστορικό γεγονός κάτι που εκφραζόταν συμβολικά σε αναρίθμητα Μυστήρια και σε αμέτρητες θυσιαστικές τελετές επί χιλιάδες χρόνια. Σε αυτά τα Μυστήρια και τις τελετουργίες παρουσιαζόταν μια προφητική ένδειξη του γεγονότος που θα συνέβαινε όταν τα μεσάνυχτα μεταξύ 24ης και 25ης Δεκεμβρίου ο Ήλιος θα βρισκόταν στην Παρθένο, διότι χρυσός, λιβάνι και σμύρνα προσφέρονταν επίσης αυτή την ιερή νύχτα στο σύμβολο του θείου Βρέφους που διατηρούνταν στους αρχαίους ναούς ως αναπαράσταση του Ήλιου.
Έτσι, αγαπητοί μου φίλοι, εδώ και σχεδόν δύο χιλιάδες χρόνια αντηχούν στον κόσμο τα χριστιανικά λόγια «καὶ σαρκωθέντα ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς Παρθένου», και το ίδιο γινόταν από τότε που υπάρχει η ανθρώπινη σκέψη στη Γη. Στην εποχή μας μπορούμε τώρα να θέσουμε το ερώτημα: Ξέρουν πραγματικά οι άνθρωποι σε τι πρέπει να προσβλέπουν όταν γιορτάζουν τα Χριστούγεννα; Υπάρχει άραγε σήμερα μια πραγματική συνείδηση του γεγονότος ότι, από κοσμικά ύψη, κάτω από ένα κοσμικό σημάδι, εμφανίστηκε μια κοσμική δύναμη μέσω μιας παρθενογένεσης –πνευματικά κατανοητής– και ότι τα φώτα στο χριστουγεννιάτικο δέντρο θα πρέπει να ανάψουν στις καρδιές μας μια κατανόηση του γεγονότος ότι η ανθρώπινη ψυχή είναι πιο στενά και εσωτερικά ενωμένη με ένα γεγονός που δεν είναι απλώς ένα γήινο αλλά ένα κοσμικό-γήινο γεγονός;
Οι καιροί είναι σοβαροί, και είναι απαραίτητο σε τέτοιους σοβαρούς καιρούς να δίνουμε σοβαρές απαντήσεις σε σοβαρά ερωτήματα, όπως αυτό που τίθεται εδώ. Έτσι λοιπόν, ας ρίξουμε μια ματιά στις σκέψεις των κορυφαίων ανθρώπων του 19ου αιώνα για να δούμε αν η ιδέα του Ιησού Χριστού είναι τόσο ζωντανή στη σύγχρονη ανθρωπότητα ώστε να γεννήσει τη σκέψη ότι το Μυστήριο των Χριστουγέννων έχει το νόημά του στο γεγονός ότι με τη λάμψη των χριστουγεννιάτικων φώτων ο άνθρωπος θέλει να εορτάσει κάτι αιώνιο.
«Μια γοητευτική φύση βοήθησε στη δημιουργία αυτού του, αν μπορώ να πω, μονοθεϊστικού πνεύματος, που έδινε έναν ειδυλλιακό και γοητευτικό χαρακτήρα σε όλα τα όνειρα της Γαλιλαίας. Το πιο θλιβερό μέρος στον κόσμο είναι ίσως η περιοχή γύρω από την Ιερουσαλήμ. Η Γαλιλαία, από την άλλη πλευρά, είναι ένα καταπράσινο, δροσερό, ευχάριστο μέρος, η αληθινή πατρίδα του Άσματος των Ασμάτων και των τραγουδιών των αγαπημένων. Κατά τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο το μέρος σχηματίζει ένα χαλί από λουλούδια με απαράμιλλη ποικιλία χρωμάτων. Τα ζώα είναι μικρά και πολύ ήμερα. Λεπτά και ζωηρά τρυγόνια, μπλε κοτσύφια τόσο ελαφριά που κάθονται πάνω σε ένα χορταράκι χωρίς να το λυγίζουν, κορυδαλλοί που περνούν σχεδόν κάτω από τα πόδια του ταξιδιώτη, μικρές νεροχελώνες με ζωηρά, ευγενικά μάτια, πελαργοί με σοβαρό και σεμνό ύφος, οι οποίοι, παραμερίζοντας κάθε φόβο, επιτρέπουν στους ανθρώπους να τους πλησιάσουν, μοιάζουν μάλιστα σχεδόν να τους προσκαλούν.»
Ο Ερνέστ Ρενάν δεν κουράζεται να περιγράφει αυτό το ειδύλλιο της Γαλιλαίας, τόσο απομακρυσμένο από τα μεγάλα κοσμοϊστορικά γεγονότα, ώστε να φαίνεται φυσικό ότι σε αυτό το ειδύλλιο, σε αυτό το ανεπιτήδευτο τοπίο, με τα τρυγόνια και τους πελαργούς, θα μπορούσαν να συμβούν εκείνα τα πράγματα που η ανθρωπότητα επί αιώνες έχει συνδέσει με τη ζωή του Σωτήρα του κόσμου.
Έτσι, αγαπητοί μου φίλοι, αυτή η αλήθεια από την οποία η Γη έλαβε το νόημά της, η αλήθεια προς την οποία η ανθρωπότητα κοιτούσε επί αιώνες, είναι ελκυστική για έναν στοχαστή του 19ου αιώνα μόνο ως ειδύλλιο με τρυγόνια και πελαργούς.
Και συνεχίζει ο Ερνέστ Ρενάν: «Ολόκληρη η ιστορία του νηπιακού Χριστιανισμού έχει γίνει με αυτόν τον τρόπο ένα ευχάριστο ειδύλλιο. Ένας Μεσσίας σε γαμήλιο γλέντι, η εταίρα και ο καλός Ζακχαίος καλεσμένοι στις γιορτές του, οι ιδρυτές της Βασιλείας των Ουρανών σαν γαμήλια πομπή· αυτό είναι που η Γαλιλαία πρόσφερε με τόλμη και που ο κόσμος αποδέχτηκε».
Λέει ο Τζον Στιούαρτ Μιλ: «Ό,τι κι αν καταστρέψει ο ορθολογιστής για τον Χριστιανισμό, ο Χριστός παραμένει μια μοναδική μορφή, τόσο διαφορετική από τους προκατόχους του όσο και από τους διαδόχους του, ακόμη και από εκείνους που είχαν το προνόμιο της προσωπικής του διδασκαλίας. Αυτή η εκτίμηση δεν μειώνεται αν πούμε ότι ο Χριστός των Ευαγγελίων δεν είναι ιστορικός, γιατί δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε πόσα από τα θαυμαστά σε Αυτόν έχουν προστεθεί από τους οπαδούς Του, γιατί ποιος από τους μαθητές Του ή τους οπαδούς τους μπόρεσε να σκεφτεί τους λόγους που αποδίδονται στον Ιησού ή να φανταστεί μια ζωή και μια προσωπικότητα όπως αυτή που απεικονίζεται στα Ευαγγέλια; Σίγουρα όχι οι ψαράδες από τη Γαλιλαία ούτε καν ο Άγιος Παύλος, του οποίου όλος ο χαρακτήρας και η κλίση είναι τελείως διαφορετικού είδους, ούτε βεβαίως οι πρώτοι χριστιανοί συγγραφείς. Τα λόγια που θα μπορούσαν να προστεθούν και να παρεμβληθούν από έναν μελετητή φαίνονται στο μυστικιστικό μέρος του Ευαγγελίου του Ιωάννη, ο οποίος δανείστηκε λόγια από τον Φίλωνα και τους πλατωνιστές της Αλεξάνδρειας και τα έβαλε στο στόμα του Σωτήρα, ο οποίος είπε πολλά πράγματα για τον εαυτό του, από τα οποία δεν εμφανίζεται το παραμικρό ίχνος στα άλλα Ευαγγέλια. Η Ανατολή ήταν γεμάτη από ανθρώπους που θα μπορούσαν να έχουν κλέψει οποιονδήποτε αριθμό τέτοιων λεγομένων, όπως έκαναν και οι πολλές αιρέσεις των Γνωστικών αργότερα. Η ζωή και οι διδασκαλίες του Ιησού, ωστόσο, φέρουν τη σφραγίδα και την εντύπωση τέτοιας βαθύτητας και προσωπικής πρωτοτυπίας που, αν αρνηθούμε την προσδοκία να βρούμε επιστημονική ακρίβεια, ο προφήτης της Ναζαρέτ τοποθετείται στην πρώτη θέση των σεβαστών ανθρώπων για τους οποίους μπορεί να καυχηθεί το ανθρώπινο γένος, ακόμη και στην εκτίμηση εκείνων που δεν πιστεύουν στη θεϊκή του έμπνευση. Καθώς αυτό το εξαιρετικό πνεύμα ήταν προικισμένο με τις ιδιότητες των μεγαλύτερων μεταρρυθμιστών και μαρτύρων που έζησαν ποτέ στη Γη, δεν μπορούμε να πούμε ότι η θρησκεία έκανε κακή επιλογή» –έκανε επιλογή! ακόμη και στον 19ο αιώνα!– «με το να θέσει αυτόν τον άνθρωπο ως ιδανικό εκπρόσωπο και ηγέτη της ανθρωπότητας· επίσης δεν θα ήταν εύκολο, ακόμη και για έναν άπιστο, να βρει έναν καλύτερο τρόπο να δώσει συγκεκριμένη έκφραση στους αφηρημένους νόμους της αρετής από το να δεχτεί τον Χριστό ως πρότυπο για τον τρόπο ζωής μας. Τέλος, αν παραδεχτούμε ότι ακόμη και για τον σκεπτικιστή παραμένει η πιθανότητα ότι ο Χριστός ήταν πράγματι το πρόσωπο που είπε ότι ήταν, όχι ο Θεός, γιατί ποτέ δεν ισχυρίστηκε έστω και στο ελάχιστο ότι ήταν –μάλλον θα έβλεπε σε έναν τέτοιο ισχυρισμό την ίδια βλασφημία που είδαν και οι άνθρωποι που τον καταδίκασαν– αλλά ο άνθρωπος που του εμπιστεύτηκε ρητά ο Θεός τη μοναδική αποστολή να οδηγήσει την ανθρωπότητα στην αλήθεια και την αρετή, μπορούμε σίγουρα να συμπεράνουμε ότι οι επιδράσεις της θρησκείας στον χαρακτήρα, οι οποίες θα παρέμεναν αφού ο ορθολογιστής κριτικός έκανε ό,τι μπορούσε εναντίον της θρησκείας, είναι άξιες διατήρησης και, αν και μπορεί να στερούνται άμεσης απόδειξης σε σύγκριση με άλλες πεποιθήσεις για τις οποίες υπάρχουν καλύτερες αποδείξεις, η μεγαλύτερη αλήθεια και η ορθότητα της ηθικής τους αντισταθμίζουν με το παραπάνω αυτή την έλλειψη.»
«Ο Χριστός είναι ο Θεός που αγαπώ περισσότερο, όχι επειδή είναι ένας νόμιμος διάδοχος, του οποίου ο Πατέρας ήταν Θεός που κυβερνούσε το σύμπαν από αμνημονεύτων χρόνων, αλλά επειδή δεν είχε καμία αγάπη για την αυλική, τελετουργική επίδειξη, παρόλο που γεννήθηκε πρίγκιπας του ουρανού. Τον αγαπώ επειδή δεν ήταν ένας αριστοκρατικός Θεός, ένας πάνοπλος ιππότης, αλλά ένας ταπεινός Θεός του λαού, ένας Θεός της πόλης, ένας καλός πολίτης. Πραγματικά, ακόμη κι αν ο Χριστός δεν ήταν Θεός, θα Τον επέλεγα για Θεό και θα προτιμούσα πολύ περισσότερο να ακούω Αυτόν, τον Θεό της επιλογής μου, παρά έναν επιβεβλημένο, απόλυτο Θεό».
«Μόνο όσο οι θρησκείες πρέπει να παλεύουν μεταξύ τους και περισσότερο διώκονται παρά ακολουθούνται, είναι όμορφες και άξιες σεβασμού, μόνο τότε βλέπουμε ενθουσιασμό, θυσίες, μάρτυρες και βάγια. Πόσο όμορφος, άγιος και αξιαγάπητος, πόσο ουράνια γλυκός ήταν ο Χριστιανισμός των πρώτων αιώνων, καθώς προσπαθούσε να μιμηθεί τον θεϊκό ιδρυτή του στον ηρωισμό του πόνου Του. Υπήρχε ακόμη ο όμορφος μύθος ενός ουράνιου Θεού που με ευγενική και νεανική μορφή περπατούσε κάτω από τους φοίνικες της Παλαιστίνης κηρύσσοντας την ανθρώπινη αγάπη και αποκαλύπτοντας τη διδασκαλία της ελευθερίας και της ισότητας, το νόημα της οποίας αναγνωρίστηκε από τους μεγαλύτερους στοχαστές και η οποία ενέπνευσε την εποχή μας μέσω του γαλλικού Ευαγγελίου» (της ελευθερίας, της ισότητας και της αδελφοσύνης).
Εδώ έχουμε αυτή την ομολογία του Χάινε με την οποία θεωρούσε Αυτόν, τον οποίο η ανθρωπότητα επί αιώνες αναγνώριζε ως τον Σωτήρα του κόσμου, άξιο επαίνου επειδή εμείς οι ίδιοι θα τον επιλέγαμε, με τον δημοκρατικό μας τρόπο, ακόμη και αν δεν κατείχε ήδη αυτή την υψηλή θέση, και επειδή κήρυξε το ίδιο Ευαγγέλιο που κηρύχθηκε αργότερα, στο τέλος του 18ου αιώνα. Επομένως, ήταν αρκετά καλός για να είναι τόσο μεγάλος όσο εκείνοι που κατανόησαν αυτό το Ευαγγέλιο!
«Βλέπουμε», λέει ο φιλόσοφος Έντουαρντ φον Χάρτμαν, «ότι οι πνευματικές ικανότητες του Ιησού δεν θα μπορούσαν να επιτύχουν τόσο καλά αποτελέσματα χωρίς τη μαγεία μιας εντυπωσιακής και ελκυστικής προσωπικότητας. Αυτή η προσωπικότητα ήταν προικισμένη με ασυνήθιστο ρητορική ταλέντο, αλλά η ήρεμη μεγαλοπρέπεια και η προσωπική του τρυφερότητα πρέπει να ήταν ένα εξαιρετικά γοητευτικό στοιχείο για τους οπαδούς του, όχι μόνο για τους άνδρες αλλά και για τις γυναίκες που αποτελούσαν ένα τόσο μεγάλο μέρος της ακολουθίας του, στην οποία αναμίχθηκαν χωρίς διάκριση πόρνες (Λουκ. ζʹ37), παντρεμένες γυναίκες υψηλού κύρους (Λουκ. ηʹ3) και νεαρές κοπέλες όλων των τάξεων. Ήσαν κυρίως ιδιαίτερα άτομα, επιληπτικά, υστερικά ή παράφρονα, που πίστευαν ότι θεραπεύονταν από Εκείνον. Είναι γνωστό ότι τέτοιες γυναίκες είναι πολύ επιρρεπείς στο να προβάλλουν ή να εξατομικεύουν τα θρησκευτικά τους συναισθήματα και τους ενθουσιασμούς τους στο πρόσωπο ενός ελκυστικού άνδρα, τον οποίο κάνουν το κέντρο μιας λατρείας. Τίποτα δεν είναι πιο προφανές από το ότι αυτές οι γυναίκες ανήκαν σε ένα τέτοιο είδος, και ότι, ακόμη και αν δεν ξύπνησαν στον Ιησού την ιδέα της μεσσιανικής Του ιδιότητας, ωστόσο αυτή τρέφεται τόσο πολύ από τη λατρεία τους, ώστε έπιασε βαθιές ρίζες. Σύμφωνα με τη σύγχρονη ψυχολογική και ψυχιατρική άποψη, δεν είναι δυνατόν να ευδοκιμήσει υγιές θρησκευτικό συναίσθημα σε ένα τόσο ανθυγιεινό έδαφος, και σήμερα θα συμβουλεύαμε κάθε θρησκευτικό μεταρρυθμιστή ή προφήτη να αποτινάξει όσο το δυνατόν περισσότερο τέτοια στοιχεία από την ακολουθία του, γιατί απλώς θα κατέληγαν να εκθέσουν τόσο τον ίδιο όσο και την αποστολή του».
«Προχθές σταμάτησα να γράφω επειδή ξαφνικά ένιωσα την ανάγκη να ξαναδιαβάσω την Καινή Διαθήκη. Είχα πολύ καιρό να ανοίξω την Καινή Διαθήκη, από τότε που τα πολλά απειλητικά, καταδικαστικά και ακατανόητα λόγια της είχαν αποξενώσει και απωθήσει την καρδιά μου. Τώρα που έχασα αυτόν τον παιδικό φόβο και μπορώ να ακούσω τη φωνή ενός αλάθητου πνεύματος, ενός παντογνώστη, τώρα που βλέπω εκεί την ιστορία ενός από τα ευγενέστερα και πιο θαυμαστά ανθρώπινα όντα, βρήκα πολλά που με αναζωογόνησαν και με παρηγόρησαν πολύ. Αλλά η ζοφερή του διάθεση με έκανε και πάλι να μελαγχολήσω. Τι είναι πιο απελευθερωτικό, ευγενικό και παρήγορο από τη χαρά για την ομορφιά, την καλοσύνη και τη γαλήνη του κόσμου! Διαβάζοντας όμως αυτό το βιβλίο (την Καινή Διαθήκη) αιωρούμαστε σε ένα λυκόφως προσδοκίας και ελπίδας, το αιώνιο δεν εκπληρώνεται ποτέ, θα ανατείλει μόνο όταν θα έχουμε αγωνιστεί μέσα στον χρόνο, η πλήρης δόξα της χαράς δεν λάμπει ποτέ, δεν υπάρχει ευχάριστη διάθεση, ούτε γέλιο –η χαρά αυτού του κόσμου είναι ματαιότητα– κατευθυνόμαστε προς ένα μέλλον που καθιστά το παρόν άχρηστο, και η ύψιστη γήινη χαρά τού να βυθιζόμαστε βαθιά σε αγνές και αγαπητικές σκέψεις είναι επίσης ανοιχτή σε υποψίες, γιατί μόνο όσοι είναι φτωχοί στο πνεύμα υποτίθεται ότι θα εισέλθουν στη βασιλεία των ουρανών. Αυτό είμαι εγώ, αλλά μου φέρνει δυστυχία να αισθάνομαι έτσι, και ταυτόχρονα να αισθάνομαι ότι αν μπορούσα να σπάσω αυτόν τον περιορισμό, δεν θα ήμουν πλέον αυτό που είμαι, επομένως η σωτηρία και η ευδαιμονία μου δεν είναι βέβαιες, γιατί αυτό που με ξεπερνάει δεν είναι πλέον δικό μου. Και μετά, αυτός ο ευγενικός, θεόπνευστος άνθρωπος, προκειμένου να ανήκει σε ολόκληρο το ανθρώπινο γένος, απομακρύνθηκε από τους δικούς του ανθρώπους με τέτοια παράξενη σκληρότητα, ώστε έγινε άστεγος· έπρεπε να γίνει έτσι, αλλά αυτό παγώνει το συναίσθημά μου. Ό,τι σπουδαίο είχα αγαπήσει παλαιότερα, ακόμη και όταν ήταν καλυμμένο με μεγαλοπρέπεια, συνδεόταν όμως ευχάριστα και οικεία με την ύπαρξή μου με δεσμούς ανθρώπινης ανάγκης.»
Να, λοιπόν, πώς θα έπρεπε να είναι η Καινή Διαθήκη, για να προσφέρει ικανοποίηση σε έναν τυπικό εκπρόσωπο του 19ου αιώνα! Διότι λέει ότι καθετί σπουδαίο που είχε αγαπήσει παλαιότερα, ακόμη και όταν ήταν καλυμμένο με μεγαλοπρέπεια, ήταν ωστόσο ευχάριστα και οικεία συνδεδεμένο με την ύπαρξή της με δεσμούς ανθρώπινης ανάγκης. Και επειδή η Καινή Διαθήκη περιέχει μια δύναμη που δεν μπορεί να περιγραφεί με αυτούς τους όρους, άρα το Ευαγγέλιο δεν είναι πλέον κατάλληλο για να καλύψει τις ανάγκες ενός ατόμου του 19ου αιώνα.
«Όταν διαβάζω τις επιστολές του Γκαίτε, τη στενή οικογενειακή ζωή του Σίλλερ, του Λούθηρου και των οπαδών του, όλων των αρχαίων μέχρι τον Σωκράτη και την κακότροπη γυναίκα του, αισθάνομαι μια ανάσα της Μητέρας Γης, από την οποία φύτρωσε ο σπόρος του πνεύματός τους, η οποία τρέφει και ανυψώνει και το δικό μου, που είναι τόσο πολύ μικρότερο». Η καλή μας Λέα νιώθει λοιπόν να έλκεται περισσότερο από την ευλογημένη Ξανθίππη παρά από τους ανθρώπους της Καινής Διαθήκης! Και αυτή ήταν η γνώμη χιλιάδων και χιλιάδων ανθρώπων τον 19ο αιώνα. «Αλλά αυτή η εικόνα ενός κόσμου εγκαταλελειμμένου με τρομάζει και με αποξενώνει, και δεν είμαι σε θέση να τη δικαιολογήσω με καμία πίστη ότι τα πάντα καθοδηγούνται και διατάσσονται από τον Θεό».
Είναι σκόπιμο, αγαπητοί μου φίλοι, να αναρωτηθούμε σε αυτούς τους σοβαρούς καιρούς ποια είναι πραγματικά η ψυχική στάση των ανθρώπων σήμερα σε σχέση με τα φώτα που ανάβουν τα Χριστούγεννα. Διότι αυτή η στάση ψυχής είναι ένα σύμπλεγμα από τέτοιες φωνές όπως αυτές που μόλις ακούσαμε και που θα μπορούσαμε να πολλαπλασιάσουμε επί εκατό, επί χίλια. Δεν αρμόζει όμως σε σοβαρούς καιρούς να παραβλέπουμε ελαφρά τη καρδία όσα έχουν ειπωθεί για το μέγιστο Μυστήριο της γήινης εξέλιξης. Αντίθετα, είναι σκόπιμο σήμερα να αναρωτηθούμε τι μπορούν να κάνουν οι επίσημοι εκπρόσωποι όλων των χριστιανικών δογμάτων για να ελέγξουν μια εξέλιξη που έχει οδηγήσει τους ανθρώπους μακριά από μια εσωτερικά αληθινή και γνήσια πίστη σε αυτό που βρίσκεται πίσω από τα φώτα των Χριστουγέννων. Διότι, όταν οι απόψεις που μόλις παρατέθηκαν από τους καλύτερους εκπροσώπους της επιβάλλονται σε αυτό που θα έπρεπε να γίνεται αντιληπτό μέσω του Μυστηρίου των Χριστουγέννων ως μια ώθηση που προέρχεται από το σύμπαν για να ενωθεί με τη γήινη εξέλιξη, μπορεί άραγε η ανθρωπότητα να γιορτάζει μια τέτοια εορτή ως κάτι άλλο εκτός από ένα ψέμα;
Τι ήθελαν οι μάγοι από την Ανατολή όταν έφεραν τα θεία δώρα της σοφίας, της αρετής και της αθανασίας στη φάτνη, μετά το σημάδι που είδαν στον ουρανό, τον Ήλιο στον αστερισμό της Παρθένου κατά τη διάρκεια της νύχτας μεταξύ 24ης και 25ης Δεκεμβρίου του πρώτου έτους της εποχής μας; Τι ήθελαν να κάνουν αυτοί οι σοφοί από την Ανατολή; Με την πράξη τους αυτή ήθελαν να παράσχουν άμεση ιστορική απόδειξη ότι είχαν κατανοήσει το γεγονός ότι, από εκείνη τη στιγμή και μετά, οι δυνάμεις εκείνες που μέχρι τότε ακτινοβολούσαν από το σύμπαν προς τη Γη δεν θα ήσαν πλέον προσιτές στον άνθρωπο με τον παλιό τρόπο, δηλαδή απλώς κοιτάζοντας τον ουρανό, τους αστερισμούς. Ήθελαν να δείξουν ότι ο άνθρωπος έπρεπε πλέον να αρχίσει να δίνει προσοχή στα γεγονότα της ιστορικής εξέλιξης, στην κοινωνική ανάπτυξη, στο ηθικό γίγνεσθαι της ίδιας της ανθρωπότητας. Ήθελαν να δείξουν ότι ο Χριστός κατέβηκε από τις ουράνιες περιοχές όπου λάμπει ο Ήλιος στον αστερισμό της Παρθένου, μια περιοχή από την οποία ξεκινούν όλες οι δυνάμεις των αστερισμών που επιτρέπουν στον μικρόκοσμο να εμφανίζεται ως αντίγραφο του μακρόκοσμου. Ήθελαν να δείξουν ότι αυτό το πνεύμα εισέρχεται πλέον απευθείας στη γήινη εξέλιξη, ότι η γήινη εξέλιξη μπορεί στο εξής να γίνει κατανοητή μόνο με την εσωτερική σοφία, με τον ίδιο τρόπο που παλαιότερα γίνονταν κατανοητοί οι αστερισμοί. Αυτό ήθελαν να δείξουν οι μάγοι, και αυτό πρέπει πάντα να το θυμάται η σημερινή ανθρωπότητα.
Οι άνθρωποι σήμερα βλέπουν την ιστορία σαν να ήταν το προηγούμενο πάντα η αιτία του επόμενου, σαν να χρειαζόταν απλώς να πάμε πίσω στο 1913, 1912, 1911 κ.ο.κ. για να κατανοήσουμε τα γεγονότα των ετών 1914 έως 1917· η ιστορική εξέλιξη θεωρείται με τον ίδιο τρόπο όπως η εξέλιξη στη φύση, όπου μπορούμε να πάμε από το αποτέλεσμα στην ώθηση και στην ώθηση να βρούμε την αιτία. Από αυτή τη μέθοδο σκέψης προέκυψε αυτή η λεωφόρος των παραμυθιών που ονομάζουμε ιστορία, με την οποία εμβολιάζονται σήμερα οι νέοι εις βάρος τους.
Ο αληθινός Χριστιανισμός, ιδίως η έντιμη και ειλικρινής κατανόηση των Μυστηρίων των Χριστουγέννων και του Πάσχα, αποτελεί μια έντονη διαμαρτυρία ενάντια σε αυτή την επιστημονική καρικατούρα της παγκόσμιας ιστορίας. Ο Χριστιανισμός έχει συνδέσει τα κοσμικά μυστήρια με την πορεία του έτους. Στις 24 με 25 Δεκεμβρίου εορτάζει μιαν ανάμνηση του αρχικού αστερισμού του έτους 1, την εμφάνιση του Ήλιου στον αστερισμό της Παρθένου· η ημερομηνία αυτή έχει οριστεί ως εορτή των Χριστουγέννων. Αυτή είναι η χρονική στιγμή που η χριστιανική αντίληψη έχει καθορίσει για την εορτή των Χριστουγέννων. Η εορτή του Πάσχα καθορίζεται κάθε χρόνο με βάση επίσης μια συγκεκριμένη ουράνια διάταξη, διότι γνωρίζουμε ότι η Κυριακή που ακολουθεί την πρώτη πανσέληνο μετά την εαρινή ισημερία είναι η καθορισμένη ημέρα, αν και η υλιστική αντίληψη της σημερινής εποχής ευθύνεται για τις πρόσφατες αντιρρήσεις σε αυτή τη διάταξη.
Για όσους επιθυμούν με εντιμότητα και ειλικρίνεια να συντονίσουν τις σκέψεις τους με το Μυστήριο του Γολγοθά, η περίοδος μεταξύ Χριστουγέννων και Πάσχα θεωρείται ως μια εικόνα των 33 ετών της ζωής του Χριστού πάνω στη Γη. Πριν από το Μυστήριο του Γολγοθά, στο οποίο εντάσσω το Μυστήριο των Χριστουγέννων, οι μάγοι μελετούσαν τους ουρανούς όταν ήθελαν να διερευνήσουν τα μυστικά της ανθρώπινης εξέλιξης ή όποιο άλλο μυστηριώδες γεγονός. Μελετούσαν τους αστερισμούς και οι σχετικές θέσεις των ουράνιων σωμάτων τούς αποκάλυπταν τη φύση των γεγονότων που ελάμβαναν χώρα στη Γη. Αλλά εκείνη τη στιγμή κατά την οποία αντιλήφθηκαν το σημαντικό γεγονός που συνέβαινε στη Γη, από το σημάδι που τους δόθηκε μέσω της θέσης του Ήλιου στην Παρθένο στις 24 με 25 Δεκεμβρίου, είπαν: «Από αυτή τη στιγμή και μετά οι ίδιοι οι ουράνιοι αστερισμοί θα αποκαλυφθούν άμεσα στις ανθρώπινες υποθέσεις στη Γη».
Μπορούν οι αστερισμοί να γίνουν αντιληπτοί στις ανθρώπινες υποθέσεις; Αγαπητοί μου φίλοι, αυτό που απαιτείται τώρα από εμάς είναι η ικανότητα να διαβάζουμε αυτά που αποκαλύπτονται μέσα από το θαυμάσιο κλειδί που μας δίνεται στα Μυστήρια του χριστιανικού έτους, τα οποία αποτελούν την επιτομή όλων των Μυστηρίων του έτους άλλων λαών και εποχών. Το χρονικό διάστημα μεταξύ Χριστουγέννων και Πάσχα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι αποτελείται από 33 χρόνια. Αυτό είναι το κλειδί.
Τι σημαίνει αυτό; Ότι η εορτή των Χριστουγέννων που γιορτάζουμε φέτος (1917) ανήκει στην εορτή του Πάσχα που θα έρθει σε 33 χρόνια, ενώ η εορτή του Πάσχα που γιορτάζουμε φέτος ανήκει στα Χριστούγεννα του 1884. Το 1884 η ανθρωπότητα γιόρτασε μια εορτή Χριστουγέννων που ανήκει πραγματικά στο φετινό Πάσχα, ενώ η εορτή των Χριστουγέννων που γιορτάζουμε φέτος ανήκει, όχι στο Πάσχα της επόμενης άνοιξης, αλλά σε αυτό που ακολουθεί 33 χρόνια μετά (1950). Σύμφωνα με τον υπολογισμό μας, αυτή η περίοδος των 33 ετών είναι η περίοδος μιας ανθρώπινης γενιάς, επομένως μια ολόκληρη γενιά της ανθρωπότητας πρέπει να μεσολαβήσει μεταξύ της εορτής των Χριστουγέννων και της αντίστοιχης εορτής του Πάσχα. Αυτό είναι το κλειδί, αγαπητοί μου φίλοι, για την ανάγνωση της νέας αστρολογίας, στην οποία η προσοχή στρέφεται στα άστρα που λάμπουν μέσα στην ιστορική εξέλιξη της ίδιας της ανθρωπότητας.
Πώς μπορεί να εκπληρωθεί αυτό; Μπορεί να εκπληρωθεί από τα ανθρώπινα όντα που χρησιμοποιούν την εορτή των Χριστουγέννων για να συνειδητοποιήσουν ότι τα γεγονότα που συμβαίνουν περίπου σήμερα –μπορούμε να πούμε μόνο περίπου σε τέτοια θέματα– παραπέμπουν στις ιστορικές τους συνδέσεις με τέτοιον τρόπο ώστε να είμαστε σε θέση να αντιληφθούμε τα γενέθλια ή τις απαρχές τους στα γεγονότα πριν από 33 χρόνια, και ότι τα γεγονότα του σήμερα παρέχουν επίσης ένα γενέθλιο ή μια αρχή για γεγονότα που θα ωριμάσουν για να καρποφορήσουν στη διάρκεια των επόμενων 33 ετών.
Το προσωπικό κάρμα κυριαρχεί στην ατομική μας ζωή. Σε αυτόν τον τομέα ο καθένας είναι υπεύθυνος για τον εαυτό του· εδώ πρέπει να αποδεχτεί ό,τι βρίσκεται στο κάρμα του και πρέπει να αναμένει μια άμεση καρμική σύνδεση μεταξύ των παρελθόντων γεγονότων και των επακόλουθων συνεπειών τους.
Τι γίνεται όμως στο ιστορικό πλαίσιο; Οι ιστορικοί συσχετισμοί στην παρούσα εποχή είναι τέτοιας φύσης που δεν μπορούμε ούτε να αντιληφθούμε ούτε να κατανοήσουμε την πραγματική σημασία οποιουδήποτε γεγονότος που λαμβάνει χώρα σήμερα, το 1917, αν δεν ανατρέξουμε στην εποχή του αντίστοιχου χριστουγεννιάτικου έτους, δηλαδή το 1884 στην προκειμένη περίπτωση. Για το έτος 1914 πρέπει επομένως να ανατρέξουμε στο 1881. Όλες οι πράξεις των προηγούμενων γενεών, όλα τα ερεθίσματα με τη συνδυασμένη δραστηριότητά τους, που χύθηκαν στο ρεύμα της ιστορικής εξέλιξης, έχουν κύκλο ζωής 33 ετών. Τότε έρχεται η πασχαλινή εποχή τους, η εποχή της ανάστασης. Πότε φυτεύτηκε ο σπόρος του οποίου την πασχαλινή εποχή βίωσε ο άνθρωπος το 1914 και μετά; Φυτεύτηκε 33 χρόνια πριν.
Συνδέσεις που φτάνουν σε διαστήματα 33 ετών είναι απαραίτητες για την κατανόηση της χρονικής ροής του ιστορικού γίγνεσθαι, και πρέπει να έρθει η στιγμή που οι άνθρωποι στον ιερό χρόνο που αρχίζει με την παραμονή των Χριστουγέννων θα πουν στον εαυτό τους: «Αυτό που κάνω τώρα θα συνεχίσει να έχει αποτελέσματα, αλλά θα προκύψει ως εξωτερικό γεγονός ή πράξη –όχι με την προσωπική αλλά με την ιστορική έννοια– μόνο μετά από 33 χρόνια. Επιπλέον, μπορώ να καταλάβω τι συμβαίνει τώρα στα γεγονότα του εξωτερικού κόσμου μόνο αν κοιτάξω πίσω στα 33 χρόνια που απαιτούνται για την εκπλήρωσή του».
Το Μυστήριο του Γολγοθά, ωστόσο, δεν αρκεί να το προσεγγίζουμε μόνο συναισθηματικά. Η κατανόησή του απαιτεί τις υψηλότερες δυνάμεις της σοφίας που είναι προσιτές στον άνθρωπο. Το Μυστήριο του Γολγοθά πρέπει να βιωθεί με τις βαθύτερες δυνάμεις που μπορούν να συγκινήσουν την ψυχή του ανθρώπου. Όταν ψάχνει στα βάθη της για το φως που ανάβει η σοφία, όταν δεν μιλάει απλώς για την αγάπη αλλά φλέγεται από αυτήν μέσω της ένωσης της ψυχής του με την κοσμική ψυχή που ρέει και πάλλεται μέσα από αυτή την καμπή του χρόνου, μόνο τότε αποκτά κανείς αίσθηση και κατανόηση για τα μυστήρια του γίγνεσθαι. Διότι, όπως στην αρχαιότητα οι σοφοί που αναζητούσαν καθοδήγηση για τις υποθέσεις των ανθρώπων ρωτούσαν τα άστρα και τα άστρα έδιναν απάντηση, έτσι σήμερα όσοι επιθυμούν να ενεργήσουν σοφά καθοδηγώντας την κοινωνική ζωή της ανθρωπότητας πρέπει να δώσουν προσοχή στα άστρα που ανατέλλουν και δύουν στο ιστορικό γίγνεσθαι. Όπως ακριβώς υπολογίζουμε τους χρονικούς κύκλους των ουράνιων σωμάτων, έτσι πρέπει να μάθουμε να υπολογίζουμε τους χρονικούς κύκλους των ιστορικών γεγονότων μέσω μιας πραγματικής επιστήμης της ιστορίας. Οι χρονικοί κύκλοι της ιστορίας μπορούν να μετρηθούν από το διάστημα που εκτείνεται από τα Χριστούγεννα μέχρι το Πάσχα 33 χρόνια αργότερα. Και τα πνεύματα αυτών των χρονικών κύκλων ρυθμίζουν εκείνο το στοιχείο μέσα στο οποίο ζει και υφαίνεται η ανθρώπινη ψυχή, στον βαθμό που δεν είναι απλώς μια προσωπική ύπαρξη αλλά μια ύπαρξη συνυφασμένη με το ιστορικό γίγνεσθαι.
Όταν διαλογιζόμαστε στο Μυστήριο των Χριστουγέννων αυτή την εποχή, το κάνουμε πιο αποτελεσματικά αν αποκτήσουμε γνώση εκείνων των μυστικών της ζωής που θα έπρεπε να αποκαλυφθούν στην εποχή μας, προκειμένου να εμπλουτίσουμε το ρεύμα της χριστιανικής παράδοσης σχετικά με το Μυστήριο του Γολγοθά και την εσωτερική σημασία του Μυστηρίου των Χριστουγέννων. Ο Χριστός είπε στην ανθρωπότητα: «Ιδού, εγώ είμαι μαζί σας όλες τις ημέρες, έως τη συντέλεια του αιώνα της Γης» (Ματθ. κηʹ20). Εκείνοι, ωστόσο, που αυτοαποκαλούνται μαθητές Του σήμερα συχνά λένε ότι ναι μεν οι αποκαλύψεις από τους πνευματικούς κόσμους υπήρχαν σίγουρα όταν ζούσε στη Γη ο Ιησούς Χριστός, πλέον όμως έχουν σταματήσει, και θεωρούν βλάσφημο όποιον δηλώνει ότι θαυμαστές αποκαλύψεις μπορούν ακόμη να μας έρχονται από τον πνευματικό κόσμο. Έτσι, ο λεγόμενος επίσημος Χριστιανισμός έχει γίνει, από πολλές απόψεις, ένα πραγματικό εμπόδιο στην περαιτέρω ανάπτυξη του Χριστιανισμού.
Αλλά αυτό που έχει απομείνει, τα ιερά σύμβολα –και ένα από τα πιο ιερά εξ αυτών μας μιλά μέσα από το Μυστήριο των Χριστουγέννων– αυτά αποτελούν από μόνα τους μια ζωντανή διαμαρτυρία ενάντια στην καταστολή του αληθινού Χριστιανισμού που πολύ συχνά ασκείται από τις επίσημες εκκλησίες.
Η Πνευματική Επιστήμη που επιδιώκουμε να εκφράσουμε μέσω της Ανθρωποσοφίας θέλει, μεταξύ άλλων, να διακηρύξει τη μεγάλη σημασία του Μυστηρίου του Γολγοθά και του Μυστηρίου των Χριστουγέννων. Είναι επίσης καθήκον της να μαρτυρήσει αυτό που δίνει στη Γη το νόημά της και στην ανθρώπινη ζωή τη σημασία της. Εφόσον το χριστουγεννιάτικο δέντρο –το οποίο είναι μόνο λίγων αιώνων– έχει γίνει πλέον το σύμβολο της εορτής των Χριστουγέννων, τότε, αγαπητοί μου φίλοι, όσοι στέκονται κάτω από αυτό το χριστουγεννιάτικο δέντρο θα πρέπει να θέσουν στον εαυτό τους το εξής ερώτημα: Ισχύει ακόμη για εμάς αυτό που είναι γραμμένο πάνω από το χριστουγεννιάτικο δέντρο από τη μαρτυρία της ιστορίας, «καὶ σαρκωθέντα ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς Παρθένου»; Εξακολουθεί να είναι αληθινό για εμάς; Για να συνειδητοποιήσουμε την αλήθεια του απαιτείται πνευματική γνώση. Κανένας φυσικός επιστήμονας δεν μπορεί να δώσει απάντηση στα ερωτήματα της παρθενικής γέννησης και της ανάστασης· αντίθετα, κάθε επιστήμονας πρέπει αναγκαστικά να απορρίψει και τα δύο γεγονότα. Τέτοια γεγονότα μπορούν να γίνουν κατανοητά μόνο όταν τα βλέπουμε από ένα επίπεδο ύπαρξης στο οποίο ούτε η γέννηση ούτε ο θάνατος παίζουν τον σημαντικό ρόλο που παίζουν στον αισθητό κόσμο. Ακριβώς όπως ο Ιησούς Χριστός πέρασε μέσα από τον θάνατο με τέτοιον τρόπο ώστε ο θάνατος να είναι Μάγια και η αλήθεια να είναι η ανάσταση –αυτό είναι το περιεχόμενο του Μυστηρίου του Πάσχα– έτσι πέρασε και μέσα από τη γέννηση με τέτοιον τρόπο ώστε η γέννηση να είναι Μάγια και η αλήθεια να είναι μια μεταμόρφωση της ύπαρξης μέσα στον πνευματικό κόσμο. Διότι στον πνευματικό κόσμο δεν υπάρχει ούτε γέννηση ούτε θάνατος, παρά μόνο αλλαγή κατάστασης, μόνο μεταμόρφωση. Μόνο όταν η ανθρωπότητα είναι έτοιμη να κοιτάξει προς αυτόν τον κόσμο, στον οποίο η γέννηση και ο θάνατος χάνουν αμφότεροι το νόημά τους με την αισθητηριακή έννοια, οι εορτές των Χριστουγέννων και του Πάσχα θα ανακτήσουν την πραγματική τους σημασία και ιερότητα.
Τότε και μόνο τότε, αγαπητοί μου φίλοι, οι καρδιές και οι ψυχές μας θα γεμίσουν με εκείνη τη ζεστασιά του τόνου, με την οποία θα μπορέσουμε με τη σειρά μας να σταθούμε μπροστά σ’ εκείνους που θα πρέπει να σταθούμε μπροστά τους, να τους μιλήσουμε από τα πρώτα κιόλας παιδικά τους χρόνια για το Βρέφος που βρισκόταν στη φάτνη και για τους τρεις σοφούς που του έφεραν τα δώρα της σοφίας, της αρετής και της αθανασίας. Πρέπει να είμαστε σε θέση να μιλάμε για αυτά τα πράγματα στα παιδιά, γιατί αυτό που λέμε σήμερα στο παιδί για το Μυστήριο των Χριστουγέννων θα εορταστεί από αυτό ως εορτή του Πάσχα, θα επανεμφανιστεί στη ζωή του μετά από 33 χρόνια. Διότι στην ιστορική εξέλιξη οι ευθύνες της ανθρωπότητας είναι τέτοιες που μια γενιά μπορεί να εκφράσει ως χριστουγεννιάτικη ώθηση μόνο εκείνες τις δυνάμεις που η επόμενη γενιά θα βιώσει ως πασχαλινή ώθηση. Ας συνειδητοποιήσουμε, αγαπητοί μου φίλοι, ότι μια η γενιά πρέπει να κοιτάζει την επόμενή της ως εξής: Στο άστρο των Χριστουγέννων σάς διδάσκω να φυτέψετε στην ψυχή σας ως γενέθλια αλήθεια αυτό που θα εμφανιστεί ως άστρο του Πάσχα μετά από 33 χρόνια. Αν γνωρίζαμε αυτή τη σύνδεση της σημερινής γενιάς με τη διάδοχό της, ο καθένας από εμάς θα μπορούσε να πει: «Έχω λάβει μια ώθηση για εργασία που εκτείνεται πολύ πέρα από τα όρια της ημέρας, διότι η περίοδος μεταξύ Χριστουγέννων και Πάσχα δεν είναι απλώς οι εβδομάδες που μεσολαβούν μεταξύ αυτών των εορτών, αλλά είναι πραγματικά μια περίοδος 33 ετών· αυτός είναι ο αληθινός κύκλος μιας ώθησης που έχω εμφυτεύσει στην ψυχή ενός παιδιού ως ώθηση των Χριστουγέννων και που μετά από 33 χρόνια θα αναδυθεί ξανά ως ώθηση του Πάσχα».
Τέτοια πράγματα, αγαπητοί μου φίλοι, δεν πρέπει να ενθαρρύνουν την υπερηφάνεια για την απλή θεωρητική γνώση· αποκτούν αξία μόνο όταν εκφράζονται σε πρακτικές ενέργειες, όταν η ψυχή μας γεμίζει τόσο πολύ με πεποίθηση σχετικά με αυτά, που δεν μπορούμε παρά να πράττουμε σύμφωνα με το φως τους. Μόνο τότε η ψυχή γεμίζει με αγάπη για εκείνο το Ον για το οποίο γίνονται οι πράξεις, υπό αυτό το φως. Τότε αυτή η αγάπη γίνεται ένα συγκεκριμένο πράγμα γεμάτο με κοσμική ζεστασιά και εντελώς διαφορετικό από αυτή τη συναισθηματική επιτήδευση που συναντάμε σήμερα σε όλα τα χείλη, αλλά που έχει οδηγήσει σε μερικές από τις μεγαλύτερες ωθήσεις μίσους μεταξύ της ανθρωπότητας στην καταστροφική μας εποχή. Εκείνοι που για τόσο καιρό μιλούσαν για την αγάπη δεν έχουν πλέον το δικαίωμα να μιλούν για αυτήν όταν αυτή έχει μετατραπεί σε μίσος· αντίθετα έχουν καθήκον να αναρωτηθούν: «Τι παραλείψαμε στη συζήτηση για την αγάπη, για τη χριστουγεννιάτικη αγάπη, ώστε από αυτήν να έχουν προκύψει πράξεις μίσους;» Η ανθρωπότητα, ωστόσο, πρέπει επίσης να αναρωτηθεί: «Τι πρέπει να αναζητήσουμε στον πνευματικό κόσμο για να βρούμε αυτό που έχει χαθεί, αυτή την αγάπη που κυριαρχεί και ζει ζεστά σε όλα τα όντα, αλλά είναι πραγματική αγάπη μόνο όταν πηγάζει από μια ζωντανή κατανόηση της ζωής;» Διότι το να αγαπάμε τον άλλον σημαίνει να τον κατανοούμε. Αγάπη δεν σημαίνει να γεμίζουμε την καρδιά μας με εγωιστική ζεστασιά που ξεχειλίζει σε συναισθηματικά λόγια· αγάπη σημαίνει να κατανοούμε το ον για το οποίο πρέπει να κάνουμε πράξεις, να κατανοούμε όχι απλώς με τη διάνοια αλλά μέσα από το εσωτερικό μας, να κατανοούμε με όλη την ουσία της ανθρώπινης ύπαρξής μας.
Το να μπορέσει μια τέτοια αγάπη, που πηγάζει από τη βαθύτερη πνευματική κατανόηση, να βρει τη θέση της στην ανθρώπινη ζωή, το να υπάρξει επιθυμία και θέληση να καλλιεργηθεί μια τέτοια αγάπη, μπορεί να είναι ακόμη εφικτό σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς για εκείνον που είναι πρόθυμος να βαδίσει ξανά το μονοπάτι των μάγων προς τη φάτνη. Μπορεί να πει στον εαυτό του: «Όπως οι μάγοι από την Ανατολή αναζήτησαν την κατανόηση για να βρουν τον δρόμο, τον δρόμο της αγάπης προς τη φάτνη της Βηθλεέμ, έτσι και εγώ θα αναζητήσω τον δρόμο που θα ανοίξει τα μάτια μου προς το φως υπό το οποίο επιτελούνται οι αληθινές πράξεις της ανθρώπινης αγάπης».
Όπως οι μάγοι από την Ανατολή έπαψαν πλέον να θεωρούν έγκυρους τους εξωτερικούς αστερισμούς, αλλά προσέφεραν τη γνώση τους για αυτούς τους αστερισμούς, την αίσθηση της θυσίας για αυτούς τους αστερισμούς, τη σύνδεση της αθανασίας με αυτούς τους αστερισμούς στο Βρέφος-Χριστός εκείνη τη νύχτα των Χριστουγέννων, έτσι ακριβώς και η σύγχρονη ανθρωπότητα πρέπει να προσφέρει τις βαθύτερες ωθήσεις της ψυχής της σε εκείνο το Ον για το οποίο η εορτή των Χριστουγέννων στέκει ως ετήσιο σύμβολο. Μέσα από μια τέτοια συνείδηση η εορτή των Χριστουγέννων θα εορταστεί και πάλι από την ανθρωπότητα έντιμα και ειλικρινά. Ο εορτασμός της τότε δεν θα εκφράζει άρνηση αλλά γνώση εκείνου του Όντος για το οποίο ανάβουν τα χριστουγεννιάτικα φώτα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου